استطاعت
سؤال 26 آيا عمرة مفرده بر فرض استطاعت واجب است؟
واجب نيست.
سؤال 27 كسى كه استطاعت انجام حج را ندارد ولى استطاعت انجام عمرة مفرده را دارد، آيا عمرة مفرده بر او واجب است؟
واجب نيست.
سؤال 28 اگر كسى بارفتن به عمرة مفرده از نظر اقتصادى خللى در زندگى خود يا خانوادة خود وارد نمايد، جايز است به عمره برود؟
جايز نيست.
سؤال 29 استطاعت مالى بايد خودبه خود حاصل شود يا هر كسى واجب است تلاش كند كه خود را مستطيع نمايد؟
بايد خود به خود پيدا شود.
سؤال 30 حضرتعالى استطاعت مالى حج تمتّع را در زمان حال به چه ميزان دارايى مى دانيد؟ به عبارت ديگر يك نفر بايد چه مقدار پول داشته باشد تا حجِ ّ تمتّع بر او واجب شود؟
اگر مخارج حج را داشته باشد و در برگشت مؤونه و مخارج زندگى را به طور متعارف داشته باشد، واجب الحج مى باشد.
سؤال 31 اگر كسى مستطيع شد بايد فوراً حج را به جا بياورد يا تأخير آن جايز است؟
بدون عذر، تأخير جايز نيست.
سؤال 32 كسى كه نمى دانسته واجب الحج است و در اين باره تحقيق هم نكرده است تا بفهمد، در سه صورت زير چه وظيفه اى دارد:
1. در زمان حيات و استطاعت خود بفهمد كه واجب الحج بوده و هست.
2. در زمانى كه ديگر قدرت بدنى يا استطاعت مالى براى انجام حج ندارد بفهمد قبلاً واجب الحج بوده است.
3. بعد از مرگ او، ورثه بفهمند واجب الحج بوده است.
در هر سه صورت حج بر او واجب است.
سؤال 33 اگر مستطيع در اوّلين سالى كه قادر به ثبت نام حج مى شود، بدون عذر ثبت نام نكند، در صورتى كه پس از آن، مهلت ثبت
نام تمام شود يا استطاعت مالى را از دست بدهد، چه وظيفه اى دارد؟
به هر نحو كه باشد بايد حج خود را به جا آورد.
سؤال 34 شرايط حج بايد به طور يك جا مستقر شود تا حج واجب شود؟ مثلاً اگر كسى پول ثبت نام داشته باشد، واجب است ثبت نام كند تا نوبت او شود يا به دليل اينكه نوبت او نمى شود مى تواند بگويد استطاعت طريقى ندارم و در پول خود تصرّف نمايد؟
اگر مستطيع نيست مى تواند اسم نويسى نكند ولى اگر مستطيع است بايد اسم نويسى كند و كارهاى حج را به نوبت هر كدام مى رسد، انجام دهد.
سؤال 35 اگر كسى كه مستطيع نيست، به گمان استطاعت، محرم شود و اعمال حج را به جا بياورد و بعداً بفهمد كه مستطيع نبوده است، آيا حجّ او صحيح است و آيا بعد از استطاعت بايد اعاده كند يا خير؟
حجِ ّ او صحيح است و اگر در برگشت بتواند مخارج خود و واجب النّفقة خود را اداره كند، كفايت از حجّةالاسلام او مى شود.
سؤال 36 اگر كسى به گمان عدم استطاعت و به قصد حج استحبابى اعمال حج را به آورد و بعداً بفهمد كه مستطيع بوده است، آيا حج او صحيح است و آيا كفايت از حجّةالاسلام مى كند يا نياز به اعاده دارد؟
حج او صحيح است و كفايت از حجّةالاسلام او مى كند.
سؤال 37 اگر كسى در استطاعت مالى خود شك دارد، واجب است در اين خصوص تحقيق و تفحّص كند يا تا وقتى كه اطمينان به استطاعت پيدا نكرده است، ثبت نام او لازم نيست؟
بايد تفحّص كند.
سؤال 38 كسى كه از ديگرى طلب دارد و با دريافت طلب خود مى تواند براى حج ثبت نام كند، آيا
واجب است به هر صورتى طلب خود را مطالبه كند يا خير؟
اگر براى بستانكار و بدهكار آسان باشد بايد ثبت نام كند.
سؤال 39 چهار برادر با هم كار مى كنند و دخل و خرجشان يكى است و پول نقدى كه دارند به اندازة ثبت نام حج دو نفر از آن ها است و به هر چهار نفر نمى رسد، حال با توجّه به اينكه اين پول مربوط به چهار نفر است، چه وظيفه اى در قبال ثبت نام حج دارد؟
حج واجب نيست.
سؤال 40 كسى كه الآن به اندازة پول ثبت نام حج، موجودى نقد دارد كه پرداخت آن هيچ خللى به زندگى او وارد نمى كند ولى مابقى پول حج را اكنون به صورت نقدى ندارد و اگر امسال بخواهد مشرّف شود نمى تواند، ولى كاسبى يا كارمندى يا شغل او به صورتى است كه ظاهراً نشان مى دهد زمان فرا رسيدن نوبت قادر به پرداخت مابقى پول مى باشد و بعد از برگشت هم مى تواند زندگى خود را اداره كند، در اين صورت آيا چنين شخصى واجب است ثبت نام حج كند؟
حج براى او واجب است.
سؤال 41 در شرايط كنونى كه بايد براى حج ثبت نام شود و چندين سال بعد راه براى ثبت نام كننده باز مى شود، آيا مى شود گفت هيچ كس در سال استطاعت مالى، استطاعت طريقى ندارد، بنابر اين هيچگاه كسى مستطيع نمى شود. و ثبت نام براى كسى لازم نيست؟
بايد از همين الآن ثبت نام نمايند و به مرور زمان مقدّمات را فراهم كنند تا نوبت رفتن آن ها شود، مگر الآن مستطيع نباشند.
سؤال 42 اگر كسى به هر دليلى براى حج ثبت نام نكند يا نوبت خود را ببخشد و استطاعت طريقى او ساقط شود، وجوب حج تحت شرايطى به
عهدة او مى ماند يا در صورتى كه درسال هاى بعدى استطاعت مالى او از بين رفت يا استطاعت طريقى ديگر حاصل نشد، حج بر او واجب نيست؟
اگر الآن واجب الحج است حق ندارد در نام نويسى كوتاهى كند و اگر كوتاهى كرد و بعداً از استطاعت افتاد بايد به هر جور كه شده حج را به جا آورد.
سؤال 43 كسى كه مستطيع است، واجب است در همان سال اوّل استطاعت به هر قيمتى فيش آزاد حج بخرد و مشرّف شود يا اگر ثبت نام كند و در نوبت بماند كفايت مى كند؟
كفايت مى كند.
سؤال 44 كسى كه در زمان ثبت نام حج، استطاعت داشته و حتّى استطاعت خريد فيش آزاد يا عزيمت از كشور ديگرى با چند برابر قيمت را نيز داشته است ولى ثبت نام كرده است و هنگامى كه نوبت تشرّف او فرا رسيده است، ديگر استطاعت مالى ندارد، چه بايد بكند؟
واجب الحج نيست.
سؤال 45 كسى كه مستطيع مى شود واجب است در سال اوّل استطاعت از هر كشورى كه بدون نوبت او را به حج اعزام مى كند، هر چند با چند برابر قيمت، مشرّف شود يا ثبت نام حج و ماندن در نوبت كفايت مى كند؟
كفايت مى كند.
سؤال 46 آيا مستطيع مى تواند به دليل اينكه نوبت رفتن او نشده است يا راه براى او باز نيست، خود را از استطاعت بيندازد؟
در فرض مذكور مى تواند خود را از استطاعت بيندازد.
سؤال 47 آيا ثبت نام حج و الزام چند سال در نوبت ماندن، استطاعت طريقى را ساقطمى كند؟ يا كسى كه استطاعت مالى دارد واجب است ثبت نام كند تا استطاعت طريقى هم حاصل شود؟
لازم است ثبت نام كند.
سؤال 48 اگر كسى مستطيع بوده و در نوبت حج باشد، در اين صورت مى تواند به نيابت
ديگرى به حج برود؟
اشكال ندارد.
سؤال 49 اگر كسى مستطيع شد جايز است با بذل و بخشش، انفاق و ساير مواردى كه ممكن است اعمال خيرى هم باشد، استطاعت خود را ساقط كند؟
قبل از موسم حج جايز است ولى كار درستى نيست.
سؤال 50 زن و شوهرى كه به اندازة پول يك حجِ ّ تمتّع مى توانند از زندگى خود جدا كنند، كدامشان بايد به حج برود؟
هر كدام كه بروند، اشكال ندارد مگرآن پول مال يكى از آنها باشد كه در اين صورت صاحب مال بايد برود.
سؤال 51 اگر كسى توان مالى ثبت نام براى حج را داشته باشد ولى فعلاً ثبت نام متوقّف شده باشد، آيا جايز است در پول ثبت نام حج، تصرّف كند و در كار ديگرى خرج نمايد؟ اگر چنين كرد چه وظيفه اى در خصوص حج دارد؟
مى تواند تصرّف كند و وظيفه اى براى حج ندارد.
سؤال 52 آيا كسى كه فقط استطاعت عمرة تمتّع دارد مى تواند عمرة تمتّع را به جا آورد و در سال هاى بعد و در صورت تحصيل استطاعت، فقط حجّ تمتّع بدون عمرة تمتّع را به جا آورد؟
كلّيّه فروض جايز نيست و مستطيع هم نيست.
سؤال 53 بعضى از افراد در جامعه استطاعت مالى دارند ولى دلايلى براى نرفتن به حج مى آورند. از جمله مى گويند تا وقتى آدم خوبى نشويم حج نمى رويم يا تا وقتى در جامعه فقير وجود دارد نبايد به حج رفت يا اينكه احتمالاً در آينده به مشكل مالى بر مى خوريم و... آيا اين توجيهات درست است؟ چه توصيه اى به اين گونه افراد داريد؟
اين گونه توجيهات درست نيست و اصولاً آدم هاى توجيه گر، آلت دست شيطان مى شوند و بسيار خطرناك است.
سؤال 54 شخصى اكنون استطاعت عمرة مفرده را دارد ولى دارايى او به
اندازة استطاعت حج نيست، اما اگر چند سال صبر كند ممكن است براى حج مستطيع شود و در صورتى كه به عمره برود احتمال دارد استطاعت بعدى او منتفى شود، در اين صورت آيا جايز است به عمرة مفرده برود يا خير؟
جايز است و اصولاً لازم نيست كسى خود را مستطيع كند، گرچه به سهولت بتواند.
سؤال 55 اگر شخصى قبلاً استطاعت مالى داشته و براى حجّ تمتّع ثبت نام كرده و در حال حاضر استطاعت مالى ندارد و نام او براى امسال در آمده، حج بر او واجب است؟
حجّ براى او واجب نيست و مى تواند فيش خود را واگذار كند و مكّه نرود.
سؤال 56 كسانى كه اكنون به اندازة پولى كه براى حج واجب ثبت نام مى كنند دارايى دارند و ثبت نام آنان خللى در زندگى ايجاد نمى كند ولى از آينده و توان يا عدم توان پرداخت مابقى هزينه هاى حج خبر ندارند، چه وظيفه اى در خصوص ثبت نام دارند؟
وظيفه اى ندارند.
سؤال 57 كسى كه اكنون پول ثبت نام حجِ ّ تمتّع را دارد و با پرداخت آن، خللى در زندگى خود و خانواده اش ايجاد نمى شود و بنابر كسب يا درآمدى كه دارد يا حقوق ثابتى كه هر ماه مى گيرد، بر اين گمان است كه تا چند سال ديگر كه نوبت عزيمت او به حج مى شود، توان پرداخت مابقى مخارج حج و همچنين توان ادارة زندگى بعد از بازگشت را خواهد داشت، در اين صورت چه وظيفه اى در خصوص ثبت نام دارد؟
بايد ثبت نام نمايد.
سؤال 58 آيا اگر كسى پول حج را داشته باشد ولى پول قربانى را نداشته باشد، مستطيع مى شود؟
مستطيع است.
سؤال 59 در فرض سؤال قبل آيا چنين كسى مى تواند به حج برود
و به جاى قربانى روزه بگيرد؟ آيا در اين صورت حجّ او كفايت از حجِ ّ واجب مى كند؟
مى تواند و حجّ او كفايت از حجِ ّ واجب او مى كند.
سؤال 60 اگر حج تمتّع در مهريّة عروس و به عهدة داماد باشد و هداياى عروسى به ميزانى باشد كه بتوان براى هردوى آنها ثبت نام حج كرد، اين ثبت نام به عنوان پرداخت آن قسمت از مهريّه محسوب مى شود؟
بلى محسوب مى شود، ولى به اين گونه چيزها واجب الحج نمى شوند.
سؤال 61 اگر هداياى ازدواج به ميزانى باشد كه بتوان با آن براى حجِ ّ تمتّع ثبت نام كرد، در صورتى كه عروس و داماد اطّلاع از آينده و توان يا عدم توان پرداخت بقيّة مبلغ و همچنين هزينه هاى جانبى سفر را نداشته باشند، آيا واجب الحج مى باشند يا خير؟
واجب الحج نيستند.
سؤال 62 اگر هداياى ازدواج به ميزانى باشد كه بتوان با آن براى حجِ ّ تمتّع ثبت نام كرد، در صورتى كه عروس و داماد مبالغى به صورت وام يا با مهلت بدهكار باشند و نيز اطّلاع از آينده و توان يا عدم توان پرداخت بقيّة مبلغ و همچنين هزينه هاى جانبى سفر را نداشته باشند، آيا واجب الحج هستند؟
واجب الحج نيستند.
سؤال 63 كسى كه با اطمينان از «رجوع به كفايت» به حج مشرّف مى شود ولى در موسم حج، مال او در وطن تلف شده است و هنگام بازگشت نمى تواند زندگى خود را اداره كند، آيا حجّ او كفايت از حجّةالاسلام است يا درصورت اعادة استطاعت در آينده بايد اعاده كند؟
كفايت مى كند.
سؤال 64 كسى كه قبلاً حج به جا نياورده و اكنون به دلايلى نمى تواند به حج برود، اگر نوبت او براى حج فرا رسيد، جايز است فيش خود را به قيمت بالاتر واگذار كند؟
اشكال
ندارد.
سؤال 65 كسى كه قبلاً حج به جا آورده و با ثبت نام مجدّد، نوبت او براى حج فرا رسيده، جايز است فيش خود را به قيمت بالاتر واگذار كند؟
اشكال ندارد.
سؤال 66 اگر كسى مقدارى پول داشته باشد كه براى ثبت نام و حتى رفت و آمد مكّه كافى باشد ولى موقّتاً ثبت نام حج تعطيل شده باشد، آيا واجب است آن پول را نگه دارد تا مجدّداً ثبت نام شروع شود يا مى تواند در آن تصرّف نمايد؟
مستطيع نيست و مى تواند در آن مال تصرّف كند.
>سؤال 67< لطفاً شرايط استطاعت عمرة مفرده را بفرماييد و چنانچه آن شرايط فقط براى عمرة مفرده حاصل شد نه حج، وظيفه چيست؟
وظيفة خاصى ندارد ولى هر چه مال داشه باشد عمرة مفرده براى او واجب نيست.
تزاحم حج با تأمين ضروريّات زندگى
سؤال 68 كسى كه پول رفت و برگشت حج را دارد و بعد از برگشت هم مى تواند زندگى خود را اداره كند، ولى ضروريّات زندگى مثل خانه مسكونى يا ماشين سوارى و اثاثية اوّليه را ندارد، آيا مستطيع است و بايد حج به جا بيارود يا بايد براى تهيّة ضروريّات زندگى پول حاضر را ذخيره نمايد؟
مستطيع نيست.
سؤال 69 در فرض سؤال قبل در صورتى كه شخص مورد نظر به فتواى حضرتعالى مستطيع نباشد، اگر به حج رفت، حجّ او صحيح است و كافى از حجّةالاسلام مى باشد يا خير؟
كفايت مى كند.
سؤال 70 آيا به طور كلّى دارا بودن منزل مسكونى جزو ضروريّات زندگى محسوب مى شود و اشخاص بدون منزل، مستطيع نمى شوند؟
افراد تفاوت دارند و قاعدة كلّى اين است هر كسى به مثل خانه و مانند آن احتياج داشته باشد و تهيّه نكند، مستطيع نيست، زيرا استطاعت يك امر عرفى است؛ چنانچه
اگر احتياج به خانة مسكونى ندارد مثلاً در خانة سازمانى نشسته است، مستطيع است.
سؤال 71 كسى كه خانه ندارد ولى توانايى خريد خانه را دارد و از پول خانه در كسب خود استفاده مى نمايد، اگر مستطيع شد واجب است به حج برود يا خير؟
حج بر او واجب است.
سؤال 72 اگر دارا بودن منزل مسكونى از ضروريّات زندگى است و قبل از حج بايد تأمين شود، آيا مالكيّت منزل ملاك است يا تأمين بودن آن؟ مثلاً كسى كه خانه ندارد ولى فعلاً در خانة اقوام يا خانه سازمانى ساكن است و منزل او تأمين مى باشد، در صورت احراز شرايط وجوب حج، واجب است به جا آورد؟
حج بر او واجب است.
سؤال 73 اگر كسى به هر دليلى خانه نداشته باشد و مستأجر باشد ولى در صورت رفتن به حج خللى در زندگى او وارد نمى شود و پس از بازگشت نيز مى تواند به صورت متعارف زندگى خود را اداره كند، در اين صورت واجب الحج است يا بايد پول جمع كند تا خانه دار شود؟
واجب الحج است.
سؤال 74 اگر پدرى استطاعت براى حج پيدا كند و در عين حال فرزندش بخواهد ازدواج كند، آيا مى تواند هزينة حج را صرف ازدواج فرزندش نمايد و به حج نرود؟
اشكال ندارد.
سؤال 75 آيا كسى كه دختر بزرگ يا پسر بزرگ دارد كه در آستانة ازدواج هستند يا منزل مسكونى ندارد، براى حج مستطيع است؟
مستطيع نمى شود.
سؤال 76 كسى كه به اندازة مخارج حج، پول دارد ولى پسرش ازدواج نكرده، يا مى خواهد براى دخترش جهيزيّه تهيه كند يا فرزندش بيمار است و نياز به معالجه و درمان دارد، آيا مستطيع است؟
مستطيع نيست.
>سؤال 77< اگر كسى پول حج واجب را صرف ازدواج فرزندش كند و از استطاعت بيفتد، آيا وجوب حج از عهده
او برداشته مى شود يا به هر طريق ممكن بايد در آينده حج را به جا بياورد؟
بايد در آينده حج به جا آورد، ولى كسى كه چنين فرزندى دارد واجب الحج نيست.
>سؤال 78< كسى كه نياز به ازدواج دارد به طورى كه ترك آن سبب مرض يا ضرر يا مشقّت گردد، اگر پول حج را داشته باشد، مستطيع است؟
در صورت مذكور واجب الحج نيست، بلكه واجب است پول حج يا عمره را صرف ازدواج كند.