نيابت و استنابه
سؤال 115 نيابت در حج يا ساير عبادات چه نوع عقدى است؟
عقدى لازم كه بايد بعد از عقد بر طبق آن عمل شود.
سؤال 116 آيا در نيابت لازم است صيغة عقد جارى شود؟ اگر لازم نيست به چه صورتى نيابت منعقد مى گردد؟
صيغة عقد در هيچ عقدى لازم نيست و همين مقدار كه گفتگو شود و برطبق آن عمل شود كفايت مى كند، مگر در صيغة نكاح و طلاق.
سؤال 117 براى نيابت حج يا عمرة مفرده عقد يا صيغة خاصّى بايد جارى شود يا توافق ظاهرى طرفين كافى است؟
توافق ظاهرى كفايت مى كند.
سؤال 118 آيا نايب بايد
در انجام هر عملى آن عمل را به نيّت منوبٌ عنه انجام دهد يا نيّت كلّى كه در ابتداى احرام كند تا آخر كافى است؟
نيّت كلّى كفايت مى كند.
سؤال 119 آيا خروج نايب از مكّه در فاصلة زمانى بين عمرة تمتّع و حجّ تمتّع، ضرر به نيابت او مى زند؟
نمى زند.
سؤال 120 آيا نايب مى تواند در بعضى از اعمال كه قابل نيابت است، براى غير از منوبٌ عنه نايب شود؟ مثلاً بعد از رمى منوبٌ عنه، به نيابت از ديگر همراهان هم رمى كند؟
اشكال ندارد چنانچه مى تواند در مثل فرض مذكور نايب بگيرد.
سؤال 121 انجام عمرة مفرده براى نايب، بعد يا قبل از انجام اعمال حجِ ّ منوبٌ عنه، چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد بلكه بسيار خوب است چه قصد كند آن براى خود باشد يا ديگرى و يا براى منوبٌ عنه.
سؤال 122 آيا نايب حج در خصوص انجام مستحبّات حج يا مستحبّات شهر مكّه و مدينه هم وظيفه اى دارد؟
بايد به طور متعارف كه رسم حجّاج است مستحبّات را عمل كند.
سؤال 123 طواف نساء در حجّ نايب، نيّت خاصّى مثل مافى الذمّه و... مى خواهد يا بايد به طور عادى به قصد نيابت از منوبٌ عنه طواف نساء كند؟
نيّت خاصّى ندارد.
سؤال 124 اگر كسى براى حجّ نيابى به مبلغ معيّنى اجير شود ولى مبلغى كه هزينه مى شود كمتر يا بيشتر از مبلغ قرارداد شود، در اين صورت كمبود چگونه بايد جبران شود يا پولى كه اضافه مى آيد متعلّق به چه كسى است؟
بايد عمل به نيابت كند و كمبود را بايد جبران كند و بيشتر مال او است، مى تواند تصرّف كند.
سؤال 125 اگر كسى اجير شود كه خودش به نيابت از ديگرى حج به جا آورد، آيا مى تواند ديگرى را به نيابت از او بفرستد؟
بايد
اجازه از منوبٌ عنه بگيرد.
سؤال 126 اگر يكى از مسئولين اجرايى، نيابت كسى را بپذيرد و بخواهد همزمان با انجام كارهايش حجّ منوبٌ عنه را هم به جا آورد، آيا مى تواند در اعمال حج لباس دوخته بپوشد؟
اشكال ندارد ولى كار او اگر مضطر نباشد حرام است.
سؤال 127 اگر عذر منوبٌ عنه، در بين اعمال حجِ ّ نايب و قبل از اتمام حجِ ّ او برطرف شد، آيا بايد خودش حج را اعاده نمايد؟
لازم نيست.
سؤال 128 اگر عذر منوبٌ عنه پس از اتمام حجِ ّ نيابى برطرف شد، بايد حج را خودش اعاده كند؟
اعاده لازم نيست.
سؤال 129 اگر در قرارداد نايب، سال اجير شدن او مشخّص نشود، بايد در اوّلين سال ممكن حج به جا آورد يا هر زمان توانست برود اشكال ندارد؟
بايد در اوّل ازمنة ممكن حج به جا آورد و تأخير جايز نيست مگر از منوبٌ عنه اذن بگيرد.
سؤال 130 آيا اجير حجّ بلدى بايد رفت و برگشت حجّ خود را شهر منوبٌ عنه قرار دهد؟
لازم نيست.
سؤال 131 آيا زن و مرد مى توانند در حج نايب يكديگر شوند؟
اشكال ندارد.
سؤال 132 اگر كسى به نيابت ديگرى به حج رفت، آيا آن حج براى خودش هم محسوب مى شود و كفايت از حجّةالاسلام مى كند يا خير؟
كفايت نمى كند.
سؤال 133 آيا نايب حج حتماً بايد قبلاً خودش حج به جا آورده باشد يا خير؟
لازم نيست.
سؤال 134 آيا مى توان بدون اطّلاع و اجازة مستطيع، براى او در حج نايب گرفت؟ مثلاً زن و فرزندان كسى كه مستطيع است و به حج نمى رود مى توانند در زمان حيات او كسى را به نيابت از او به حج بفرستند؟
جايز نيست.
سؤال 135 آيا كسى مى تواند يك عمرة مفرده را به نيابت از افراد نامحدودى انجام دهد؟
مى تواند.
سؤال 136 آيا نيابت در عمرة مفرده و صحّت
عمره مشروط به اجازة منوبٌ عنه است؟
مشروط نيست.
سؤال 137 آيا كسى مى تواند عمرة مفرده را به نيابت از كسى كه زنده است و عذرى براى انجام حج ندارد انجام دهد؟
مى تواند.
سؤال 138 آيا كسى كه براى حجِ ّ تمتّع استطاعت دارد و بدون عذر موجّه، مشرّف به حج نشده است، مى تواند به نيابت از ديگرى مشرّف شود؟
مى تواند ولى گناه كرده است.
سؤال 139 اگر كسى بدون اجازه يا با اجازة ديگرى به نيابت او عمرة مفرده انجام داد و در انجام عمره كفّاره اى واجب شد يا طواف نساء دچار اختلال شد، در اين صورت كفّاره و حرمت همسر، مربوط به نايب است يا منوبٌ عنه؟
مربوط به نايب است.
سؤال 140 آيا در حجِ ّ تمتّع مى شود كسى حج را به نيابت از چند نفر انجام دهد؟
نمى تواند.
سؤال 141 اگر نايب حج عمداً طواف نساء را انجام نداد، خودش بر همسرش حرام مى شود يا منوبٌ عنه؟
نايب، همسر او بر او حرام است تا طواف نساء را به جا آورد و منوبٌ عنه حجِ ّ او ناقص است تا طواف نساء به جا آورده شود.
سؤال 142 اگر منوبٌ عنه و همسرش و يا يكى از آن دو از دنيا رفته باشند و نايب طواف نساء را به جا نياورد، چه مى شود؟
گفته شد كه طواف نساء مربوط به نايب است كه اگر به جا نياورد همسر او به او حلال نمى شود ولى تا به جا آورده نشود، حجِ ّ منوبٌ عنه ناقص است.
سؤال 143 آيا كسى كه مستطيع است و عذر موجّهى براى نرفتن به حج ندارد، مى تواند كسى را به نيابت بفرستد؟
نمى تواند.
سؤال 144 كسى كه نيابتاً به مكّه مشرّف مى شود، آيا به محض رسيدن به ميقات در صورتى كه پول قربانى را داشته باشد مستطيع مى شود؟
مستطيع
نمى شود و بايد حجّ منوبٌ عنه را به جا آورد، ولى اگر حجّ منوبٌ عنه را به جا نياورد، حقّ اُجرت ندارد.
سوال 145 آيا كسى كه اوّلين بار به عمرة مفرده رفته، مى تواند همان عمرة اوّلى را هم علاوه بر خود به نيابت از ديگران انجام دهد؟
مى تواند.
سؤال 146 اگر قرائت نماز كسى اشكال داشته باشد، مى تواند نايب حج شود و قرائت خود را قبل از عزيمت به حج اصلاح كند؟
مى تواند و اگر هم نكرد نماز طواف را با همان حال بخواند و نايب هم بگيرد.
سؤال 147 اگر كسى حجّ نيابتى قبول نمايد و سپس مستطيع شود، آيا بايد براى خودش حجّ به جا آورد يا براى منوبٌ عنه؟
براى منوبٌ عنه بايد حج به جا بياورد. مگر راضى شود كه اجاره را فسخ كند ولى بر فرض مذكور باز مى تواند براى منوبٌ عنه حج به جا آورد.
سؤال 148 در فرض سؤال قبل اگر قرائت نايب اصلاح نشد و به حج رفت و براى نماز طواف و نماز نساء، نايب گرفت، آيا نيابت او صحيح است و كافى از حجّ منوبٌ عنه مى باشد؟ آيا استحقاق اجرت هم دارد؟
صحيح است و استحقاق اجرت هم دارد.
سؤال 149 اگر نايب از اوّل بداند كه به جهت پيرى يا بيمارى يا ترس از ازدحام جمعيّت، مجبور است اعمال مكّه را بر عرفات مقدّم بدارد، آيا مى تواند نايب شود؟ و در اين صورت نيابت او و حجّ او صحيح است؟
اگر منوبٌ عنه راضى باشد اشكال ندارد.
سؤال 150 كسى كه از اوّل مى داند به جهت همراهى افراد مريض يا پير كه با او به مكّه مى روند، مجبور است وقوفين را اضطراراً درك كند، آيا مى تواند نيابت قبول كند؟ و در اين صورت نيابت او
صحيح است؟
حجّ او صحيح است، ولى بايد منوبٌ عنه را در جريان بگذارد.
سؤال 151 زنى كه از اوّل مى داند در حين حج دچار عادت ماهيانه مى شود و مجبور است براى برخى اعمال نايب بگيرد يا حجّ خود را مبدّل به حجّ إفراد كند، آيا مى تواند به نيابت از ديگرى به حج برود؟
مى تواند، ولى بايد منوبٌ عنه هم بداند.
سؤال 152 اگر نايب حج به هر دليلى براى برخى اعمال يا همة اعمال نايب ديگرى اختيار كرد، نايب دوّم بايد عمل را به نيّت نايب اوّل انجام دهد يا به نيت منوبٌ عنه؟
به نيّت نايب اوّل.
سؤال 153 كسى كه قرائت او در نماز صحيح نيست و اميد به اصلاح هم ندارد، مى تواند نايب حج شود؟
مى تواند، ولى بايد منوبٌ عنه بداند.
سؤال 154 آيا شايسته است به نيابت از حضرات معصومين يا اولياى الهى، حجِ ّ تمتّع يا عمرة مفرده به جا آورد؟
بسيار به جا است.
سؤال 155 با توجّه به اينكه امام زمان«ارواحنافداه» در قيد حيات مى باشند و چه بسا در موسم حج، در مكّه و مشغول انجام حج باشند، آيا مى شود به نيابت از ايشان حج انجام داد؟
اشكال ندارد، بلكه بسيار خوب است.
سؤال 156 كسى كه به حجِ ّ مستحبّى رفته و عمرة تمتّع را انجام داده است، آيا مى تواند از نيّت خود عدول كند و حج را به نيابت شخص ديگرى به جا آورد؟ در صورت جواز آيا بايد عمرة تمتّع را اعاده كند يا همان عمره كافى است؟
مى تواند ثواب حج را به ديگرى بدهد ولى اگر مى خواهد به نيابت به جا آورد بايد عمرة تمتّع را دو مرتبه به جا آورد.
سؤال 157 آيا كسى كه تمكّن مالى دارد مى تواند ديگرى را اجير كند و به او اجرت دهد كه
به نيابت حضرات معصومين حجِ ّ مستحبّى يا عمرة مفرده به جا آورد؟ آيا اگر خودش معذور از عزيمت نباشد هم مى تواند اين كار را بكند؟
در هر صورت مى تواند و مى تواند خود هم با آن نايب برود.
سؤال 158 اگر از نظر قانونى نايب شدن و اجرت گرفتن خدمة كاروان ها مجاز نباشد، آيا مى توانند همزمان با امور اجرايى، حجِ ّ نيابى انجام دهند؟ در صورتى كه خلاف قانون رفتار كند و حجّ نيابى انجام دهند، آيا نيابت آنان و حجّ آنان صحيح و كافى از حجّ منوبٌ عنه مى باشد؟
حجّ او صحيح است و كفايت از حجّ منوبٌ عنه مى كند ولى تخلّف او از قانون حرام است.
سؤال 159 آيا نايب حج مى تواند در ابتداى ورود به مكّه، محرم به احرام عمرة مفرده شود و براى خود عمره به جا بياورد و بعد برگردد و از ادنى الحل يا ميقات به نيّت منوبٌ عنه براى عمرة تمتّع محرم شود؟
اشكال ندارد ولى بايد منوبٌ عنه بداند.
سؤال 160 آيا نايب مطلقاً مى تواند در فاصلة زمانى بين عمرة تمتّع و حجّ تمتّع جهت انجام عمرة مفرده يا كار ديگرى از مكّه خارج شود، يا نياز به عذرى دارد؟
مى تواند و نياز به عذر ندارد.
>سؤال 161< كسى كه حجّ واجب انجام مى دهد، مى تواند علاوه بر خودش براى ديگران هم حجّ نيابى استحبابى انجام دهد؟
نمى تواند.
سؤال 162 آيا مى شود چند نفر توافق كنند و به يك نفر نيابت دهند كه براى همة آن ها يك عمرة مفرده يا يك حجّ مستحبّى انجام دهد و اجرت او را اشتراكاً بپردازند؟
اشكال ندارد.
سؤال 163 آيا كسى كه براى عمرة مفرده، يا حجّ مستحبّى يك نفر اجير شده است، مى تواند نيابت ديگران را هم بپذيرد و از آنان هم اجرت بگيرد و يك حجّ مستحبى
يا يك عمرة مفرده به نيابت از همة افراد و خودش انجام دهد؟
نمى تواند، حتّى براى خود هم نمى تواند. ولى بعد از اتمام حج يا عمرة منوبٌ عنه مى تواند براى خود يا ديگران عمره يا طواف مستحبّى انجام دهد.
سؤال 164 آيا كسى كه در حجّ واجب از سوى كسى نايب شده است، مى تواند از ديگران اجرت بگيرد و براى آنان عمرة مفرده يا طواف مستحبّى انجام دهد؟
اشكال ندارد.
سؤال 165 كسى كه نايب حج است مى تواند براى ديگران اعمال واجب قضا شده از سال هاى پيش مثل رمى و طواف نساء و ذبح را انجام دهد و اجرت بگيرد؟
اشكال ندارد.
سؤال 166 اگر حج نايب مبدّل به حجّ إفراد شد، آيا عمرة مفردة بعد از حج را فقط بايد به نيّت حجّ منوبٌ عنه انجام دهد يا مى تواند خود يا ديگران را در آن شركت دهد؟
نمى تواند.
سؤال 167 اگر نايب حج، بعد از اتمام احرام و قبل از انجام اعمال بميرد، آيا حج از عهدة منوبٌ عنه ساقط مى شود يا بايد نايب ديگرى بفرستد؟ و آيا آن نايب مرحوم استحقاق اجرت را دارد؟
استحقاق اجرت دارد و حج از منوبٌ عنه ساقط مى شود.
سؤال 168 نيابت از كسى كه حج بر او واجب نيست مثل بچه يا ديوانه چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 169 كسى كه تاكنون حج به جا نياورده، نيابت ديگرى را براى انجام حجّ تمتّع مى پذيرد و پس از آن به او پيشنهاد مى شود كه به عنوان خدمه به حج برود، وضع مالى او هم به صورتى است كه در برگشت مى تواند زندگى خود را اداره نمايد، در اين صورت آيا بايد حج را به نيّت خود انجام دهد يا منوبٌ عنه؟ اگر به نيّت منوبٌ عنه انجام داد، آيا نيّت
او صحيح است و حجّ او كافى از حجّ منوبٌ عنه مى باشد؟
نيابت او صحيح است.
سؤال 170 در فرض سؤال قبل اگر آن شخص با وجودى كه مى توانست براى خودش حج به جا آورد حجّ منوبٌ عنه را انجام داد، آيا حج بر او مستقر مى شود يا وجوب حج در سال هاى بعد بستگى به احراز شرايط دارد؟
حج براى او مستقر مى شود و بايد به هر طورى شده حج را به جا آورد.
سؤال 171 اگر نايب مجبور شود پس از اتمام عمرة تمتّع به كشورش برگردد، آيا مى تواند اعمال حج را به نايب ديگرى بسپارد كه انجام دهد؟ آيا در اين صورت حجِ ّ انجام شده كافى از حجّ منوبٌ عنه مى باشد؟
حج براى منوبٌ عنه كافى است.