استفتائات مناسك حج
شرايط وجوب حج
>سؤال 1< در رسالة توضيح المسائل حضرتعالى آمده است كه حج بر هر كسى كه علاوه بر دارا بودن شرايط عامة تكليف (بلوغ، قدرت، عقل، علم) مستطيع هم باشد، واجب مى گردد. حال سؤال اينجاست كه اوّلاً قدرت چه تفاوتى با استطاعت دارد و ثانياً منظور از علم چيست؟
مراد از قدرت، قدرت بدنى است و مراد از استطاعت، استطاعت مالى است و مراد از علم اين است كه بداند حج واجب است و بداند او هم واجب الحج است.
>سؤال 2< آيا حرّيت و آزاد بودن جزو شرايط حج به شمار مى رود يا غلام و كنيز هم در صورت احراز ساير شرايط وجوب حج، واجب الحج مى شوند؟
اگر مالك مال بشوند مستطيع مى شوند، ولى اگر مولى اجازه ندهد حج بر آن ها واجب نيست.
عقل
>سؤال 3< اگر كسى در ايّام حج ديوانه شود و وليِ ّ او براي باقيماندة اعمال او نايب بگيرد يا در مثل وقوفين، او را به عرفات و مشعر ببرد و ساير اعمال را به همين دو صورت انجام دهد، حجِ ّ او قبول است و كفايت از حجّ واجب مى كند يا خير؟ در صورتى كه حجّ او كافى از حجّةالاسلام نيست، با توجّه به اينكه استطاعت عقلى خود را از دست داده است، براى حجّ او در سال هاى بعد بايد نايب گرفت يا وظيفة ديگرى وجود ندارد؟
بايد براى او نايب بگيرند تا اعمال حجّش را تمام كند و وجوب حج از او ساقط مى شود.
>سؤال 4< به صورت كلّى اگر غير عاقل به دستوراتى كه در مناسك آمده است حج به جا آورد و پس از آن عاقل شود، حجّ قبلى او كفايت از حجّةالاسلام مى كند، يا در صورت احراز ساير شرايط وجوب حج، بايد اعاده نمايد؟
در فرض مذكور بايد قضا كند.
>سؤال 5< يكى از حجّاج پس از اتمام عمرة تمتّع و قبل از احرام
حج به علّت ضربة روحى كه در مكّه به او وارد شده است، عقل خود را از دست داده و توان انجام حج را نداشته است. پس از اين واقعه، حجّاج او را محرم كرده اند و به عرفات و مشعر برده اند و اعمال حج را به نيابت از او انجام داده اند و برگشته اند. حال پس از گذشت مدتى شخص مذكور به حالت عادى برگشته و عاقل شده است و اعمال حج آن سال را به ياد نمى آورد. خواهشمند است بفرماييد اولاً حجّى كه آن سال انجام داده صحيح بوده است؟ ثانياً اكنون در صورت برخوردارى از شرايط حج، واجب است حجّ خود را اعاده نمايد؟
حجّ او صحيح است و احتياج به تكرار ندارد.
>سؤال 6< اگر حج گزار بعد از عمرة تمتّع، عقل و هوش خود را از دست بدهد، آيا وليّ او رئيس كاروان، همراهان و... وظيفه دارد حجِ ّ او را تكميل كند يا خير؟
لازم نيست و حجّ او بدل به عمرة مفرده مى شود.
بلوغ
>سؤال 7< اگر حج گزار به تصوّر اينكه بالغ نشده است، نيّت حجِ ّ استحبابى كند و همة اعمال را صحيح به جا آورد ولى بعد از اتمام حج بفهمد بالغ بوده است، حج او كفايت از حجّةالاسلام مى كند يا بايد اعاده نمايد؟
كفايت مى كند.
>سؤال 8< اگر كودك نابالغ را محرم نمودند و كفّاره اى بر او واجب شد، در صورتى كه خود شخص نابالغ دارايى داشته باشد، پرداخت كفّاره به عهدة خود او است يا وليّ او؟
بر عهدة وليِ ّ است.
>سؤال 9< اگر كودك مميّز ولى نابالغ، بدون اذن ولى محرم شود و كفّاره بر او واجب گردد، پرداخت كفّاره به عهدة كيست؟ آيا فرقى مى كند كه كودك دارايى داشته
باشد يا خير؟
بر عهدة ولى است، امّا مى تواند از مال او بردارد.
قدرت بدنى
>سؤال 10< اگر بيمار به حج رود يا كسى در حج بيمار شود و نتواند اعمال را به جا آورد، در صورتى كه سرپرست و همراه او در برخى اعمال براى او نائب بگيرد يا در مثل وقوفين او را همراه ببرد و بالاخره اعمال را با دستوراتى كه دارد انجام دهد، اين حج كفايت از حجّ واجب او مى كند يا در صورت بهبودى و استطاعت، در سال هاى بعد بايد اعاده كند؟
كفايت مى كند.
>سؤال 11< كسى كه در زمان پيرى و وقتى كه قدرت بدنى انجام حج ندارد، استطاعت مالى پيدا كند، آيا واجب است در زمان حيات براى حج نايب بگيرد؟ و اگر نگرفت آيا بعد از وفات واجب است ورثة او براى حج او نايب بگيرند؟
حج براى او واجب نيست.
سؤال 12 كسى كه مستطيع است و نوبت رفتن او به حج فرا رسيده است ولى كسالتى دارد كه مانع رفتن او با هواپيما مى شود و به طور متعارف با وسيلة ديگرى هم نمى تواند برود، در صور ذيل در خصوص وجوب حج و گرفتن نايب و... چه وظيفه اى دارد؟
الف) سال اوّل استطاعت او باشد؟
حج براى او لازم نيست.
ب) قبلاً واجب الحج بوده و نرفته و اكنون بنا دارد مشرّف شود؟
بايد نايب بگيرد و در زنده بودن او حج براى او به جا آورده شود.
سؤال 13 اگر كسى استطاعت مالى حج را داشته و دارد ولى اكنون به علّت پيرى استطاعت جسمى حج را ندارد، در اين صورت مى تواند در حيات خود نايب به حج بفرستد؟
بايد نايب بگيرد.
سؤال 14 به طور كلّى وقتى كسى استطاعت مالى حج را پيدا مى كند ولى خوف ضرر
جانى يا بيمارى يا ... دارد، وجوب حج به صورت موقّت يا دائم از او ساقط مى شود؟
بايد اگر احتمال بهبودى مى دهد، صبر كند و اِلاّ نايب بگيرد.
سؤال 15 اگر كسى استطاعت مالى حج را داشته و دارد، ولى اكنون به علّت پيرى ، استطاعت جسمى حج را ندارد و اهميّت به حج نمى دهد، در اين صورت ديگران مى توانند بدون اجازه و اطّلاع او براى حجِ ّ او نايب شوند يا نايب بگيرند؟
بدون اجازه جايز نيست.
سؤال 16 شخصى چند سال قبل مستطيع بوده و داراى چند نفر پسر و دختر بوده، بعد از چند سال تا پسران ازدواج كردند و دختران به خانة شوهر رفتند، ممكن نشده حجّ تمتّع را به جا آورد و بعداً بيمار شده و اكنون استطاعت مالى ندارد، آيا مى تواند به جاى حجّ تمتّع، عمرة مفرده به جا آورد؟
اگر نمى تواند حج برود و مريض است به هر نحو كه بتواند بايد نايب بگيرد.
سؤال 17 كسى كه از راه رفتن عاجز است و بايد با صندلى يا تخت يا بر دوش ديگران طواف و سعى كند، اگر ساير شرايط وجوب حج را دارا باشد، واجب الحج است؟
واجب الحج است.
سؤال 18 كسى كه معتاد به موادِّ مخدّر است و طبق مقرّرات ايران و عربستان، نمى تواند به حج برود يا اگر برود نمى تواند موادِّ مخدّر استعمال كند، در صورت استطاعت چه وظيفه اى دارد؟
بايد ترك كند و حج برود، ولى راستى اگر مقدور بر ترك نيست واجب الحج نيست.
سؤال 19 كسى كه قبلاً حج بر او واجب بوده و مى توانسته برود و نرفته و اكنون كه بنا به تشرّف دارد، معتاد است و به سبب اعتياد نمى تواند مشرّف به حج شود چه وظيفه اى دارد؟
بايد نايب بگيرد.
سؤال 20 اگر كسى قبل
از تشرّف به حج، در مدينه سكته كند يا به صورتى بيمار شود كه تا آخر زمان حج بايد استراحت مطلق داشته باشد، چه وظيفه اى در قبال حجِ ّ امسال و سال هاى بعد دارد؟
اگر حج بر او مستقر بوده، بايد در سال بعد حج به جا آورد و اگر نمى تواند، نايب بگيرد. ولى اگر سال اوّل استطاعت او بوده، وجوب حج از او ساقط مى شود.
سؤال 21 آيا افراد نابينا كه شرايط وجوب حج را احراز كرده اند ولى نمى توانند همراه به دنبال خود به حج ببرند، واجب الحج هستند يا مى توانند در زمان حيات نايب به حج بفرستند؟
واجب الحج نيستند.
داشتن وقت كافى
>سؤال 22< اگر كسى كه واجب الحج است براى رسيدن به مكّه و انجام اعمال حج وقت كافى نداشته باشد، آيا وجوب حج از عهدة او خارج مى شود يا براى سال هاى بعد باقى مى ماند؟
اگر محرم نشده باشد، حج ساقط نمى شود.
>سؤال 23< اگر كسى كه واجب الحج شده است، زمانى به مكّه رسيد كه وقت كافى براى انجام اعمال حج ندارد، چه وظيفه اى براى انجام حج دارد؟ اگر بنا باشد در سال هاى بعد حج انجام دهد و بعد از بازگشت از استطاعت بيفتد چه وظيفه اى دارد؟
عمرة مفرده به جا آورد و حج را در سال هاى بعد به جا آورد و اگر از استطاعت افتاد حج بر او واجب نيست.
>سؤال 24< اگر كسى بعد از اتمام عمرة تمتّع بفهمد كه وقت كافى براى اعمال حج حتى به صورت اضطرارى هم ندارد، حجّ او چه مى شود و چه وظيفه اى دارد؟
حجّ او مبدّل به عمرة مفرده مى شود.
>سؤال 25< در فرض سؤال قبل اگر آن سال، سالِ اول استطاعت آن شخص بوده باشد، حج بر او مستقر مى شود يا خير؟
اگر تقصير
نداشته باشد حج از او ساقط مى شود مگر سال هاى بعد مستطيع باشد.
استطاعت
سؤال 26 آيا عمرة مفرده بر فرض استطاعت واجب است؟
واجب نيست.
سؤال 27 كسى كه استطاعت انجام حج را ندارد ولى استطاعت انجام عمرة مفرده را دارد، آيا عمرة مفرده بر او واجب است؟
واجب نيست.
سؤال 28 اگر كسى بارفتن به عمرة مفرده از نظر اقتصادى خللى در زندگى خود يا خانوادة خود وارد نمايد، جايز است به عمره برود؟
جايز نيست.
سؤال 29 استطاعت مالى بايد خودبه خود حاصل شود يا هر كسى واجب است تلاش كند كه خود را مستطيع نمايد؟
بايد خود به خود پيدا شود.
سؤال 30 حضرتعالى استطاعت مالى حج تمتّع را در زمان حال به چه ميزان دارايى مى دانيد؟ به عبارت ديگر يك نفر بايد چه مقدار پول داشته باشد تا حجِ ّ تمتّع بر او واجب شود؟
اگر مخارج حج را داشته باشد و در برگشت مؤونه و مخارج زندگى را به طور متعارف داشته باشد، واجب الحج مى باشد.
سؤال 31 اگر كسى مستطيع شد بايد فوراً حج را به جا بياورد يا تأخير آن جايز است؟
بدون عذر، تأخير جايز نيست.
سؤال 32 كسى كه نمى دانسته واجب الحج است و در اين باره تحقيق هم نكرده است تا بفهمد، در سه صورت زير چه وظيفه اى دارد:
1. در زمان حيات و استطاعت خود بفهمد كه واجب الحج بوده و هست.
2. در زمانى كه ديگر قدرت بدنى يا استطاعت مالى براى انجام حج ندارد بفهمد قبلاً واجب الحج بوده است.
3. بعد از مرگ او، ورثه بفهمند واجب الحج بوده است.
در هر سه صورت حج بر او واجب است.
سؤال 33 اگر مستطيع در اوّلين سالى كه قادر به ثبت نام حج مى شود، بدون عذر ثبت نام نكند، در صورتى كه پس از آن، مهلت ثبت
نام تمام شود يا استطاعت مالى را از دست بدهد، چه وظيفه اى دارد؟
به هر نحو كه باشد بايد حج خود را به جا آورد.
سؤال 34 شرايط حج بايد به طور يك جا مستقر شود تا حج واجب شود؟ مثلاً اگر كسى پول ثبت نام داشته باشد، واجب است ثبت نام كند تا نوبت او شود يا به دليل اينكه نوبت او نمى شود مى تواند بگويد استطاعت طريقى ندارم و در پول خود تصرّف نمايد؟
اگر مستطيع نيست مى تواند اسم نويسى نكند ولى اگر مستطيع است بايد اسم نويسى كند و كارهاى حج را به نوبت هر كدام مى رسد، انجام دهد.
سؤال 35 اگر كسى كه مستطيع نيست، به گمان استطاعت، محرم شود و اعمال حج را به جا بياورد و بعداً بفهمد كه مستطيع نبوده است، آيا حجّ او صحيح است و آيا بعد از استطاعت بايد اعاده كند يا خير؟
حجِ ّ او صحيح است و اگر در برگشت بتواند مخارج خود و واجب النّفقة خود را اداره كند، كفايت از حجّةالاسلام او مى شود.
سؤال 36 اگر كسى به گمان عدم استطاعت و به قصد حج استحبابى اعمال حج را به آورد و بعداً بفهمد كه مستطيع بوده است، آيا حج او صحيح است و آيا كفايت از حجّةالاسلام مى كند يا نياز به اعاده دارد؟
حج او صحيح است و كفايت از حجّةالاسلام او مى كند.
سؤال 37 اگر كسى در استطاعت مالى خود شك دارد، واجب است در اين خصوص تحقيق و تفحّص كند يا تا وقتى كه اطمينان به استطاعت پيدا نكرده است، ثبت نام او لازم نيست؟
بايد تفحّص كند.
سؤال 38 كسى كه از ديگرى طلب دارد و با دريافت طلب خود مى تواند براى حج ثبت نام كند، آيا
واجب است به هر صورتى طلب خود را مطالبه كند يا خير؟
اگر براى بستانكار و بدهكار آسان باشد بايد ثبت نام كند.
سؤال 39 چهار برادر با هم كار مى كنند و دخل و خرجشان يكى است و پول نقدى كه دارند به اندازة ثبت نام حج دو نفر از آن ها است و به هر چهار نفر نمى رسد، حال با توجّه به اينكه اين پول مربوط به چهار نفر است، چه وظيفه اى در قبال ثبت نام حج دارد؟
حج واجب نيست.
سؤال 40 كسى كه الآن به اندازة پول ثبت نام حج، موجودى نقد دارد كه پرداخت آن هيچ خللى به زندگى او وارد نمى كند ولى مابقى پول حج را اكنون به صورت نقدى ندارد و اگر امسال بخواهد مشرّف شود نمى تواند، ولى كاسبى يا كارمندى يا شغل او به صورتى است كه ظاهراً نشان مى دهد زمان فرا رسيدن نوبت قادر به پرداخت مابقى پول مى باشد و بعد از برگشت هم مى تواند زندگى خود را اداره كند، در اين صورت آيا چنين شخصى واجب است ثبت نام حج كند؟
حج براى او واجب است.
سؤال 41 در شرايط كنونى كه بايد براى حج ثبت نام شود و چندين سال بعد راه براى ثبت نام كننده باز مى شود، آيا مى شود گفت هيچ كس در سال استطاعت مالى، استطاعت طريقى ندارد، بنابر اين هيچگاه كسى مستطيع نمى شود. و ثبت نام براى كسى لازم نيست؟
بايد از همين الآن ثبت نام نمايند و به مرور زمان مقدّمات را فراهم كنند تا نوبت رفتن آن ها شود، مگر الآن مستطيع نباشند.
سؤال 42 اگر كسى به هر دليلى براى حج ثبت نام نكند يا نوبت خود را ببخشد و استطاعت طريقى او ساقط شود، وجوب حج تحت شرايطى به
عهدة او مى ماند يا در صورتى كه درسال هاى بعدى استطاعت مالى او از بين رفت يا استطاعت طريقى ديگر حاصل نشد، حج بر او واجب نيست؟
اگر الآن واجب الحج است حق ندارد در نام نويسى كوتاهى كند و اگر كوتاهى كرد و بعداً از استطاعت افتاد بايد به هر جور كه شده حج را به جا آورد.
سؤال 43 كسى كه مستطيع است، واجب است در همان سال اوّل استطاعت به هر قيمتى فيش آزاد حج بخرد و مشرّف شود يا اگر ثبت نام كند و در نوبت بماند كفايت مى كند؟
كفايت مى كند.
سؤال 44 كسى كه در زمان ثبت نام حج، استطاعت داشته و حتّى استطاعت خريد فيش آزاد يا عزيمت از كشور ديگرى با چند برابر قيمت را نيز داشته است ولى ثبت نام كرده است و هنگامى كه نوبت تشرّف او فرا رسيده است، ديگر استطاعت مالى ندارد، چه بايد بكند؟
واجب الحج نيست.
سؤال 45 كسى كه مستطيع مى شود واجب است در سال اوّل استطاعت از هر كشورى كه بدون نوبت او را به حج اعزام مى كند، هر چند با چند برابر قيمت، مشرّف شود يا ثبت نام حج و ماندن در نوبت كفايت مى كند؟
كفايت مى كند.
سؤال 46 آيا مستطيع مى تواند به دليل اينكه نوبت رفتن او نشده است يا راه براى او باز نيست، خود را از استطاعت بيندازد؟
در فرض مذكور مى تواند خود را از استطاعت بيندازد.
سؤال 47 آيا ثبت نام حج و الزام چند سال در نوبت ماندن، استطاعت طريقى را ساقطمى كند؟ يا كسى كه استطاعت مالى دارد واجب است ثبت نام كند تا استطاعت طريقى هم حاصل شود؟
لازم است ثبت نام كند.
سؤال 48 اگر كسى مستطيع بوده و در نوبت حج باشد، در اين صورت مى تواند به نيابت
ديگرى به حج برود؟
اشكال ندارد.
سؤال 49 اگر كسى مستطيع شد جايز است با بذل و بخشش، انفاق و ساير مواردى كه ممكن است اعمال خيرى هم باشد، استطاعت خود را ساقط كند؟
قبل از موسم حج جايز است ولى كار درستى نيست.
سؤال 50 زن و شوهرى كه به اندازة پول يك حجِ ّ تمتّع مى توانند از زندگى خود جدا كنند، كدامشان بايد به حج برود؟
هر كدام كه بروند، اشكال ندارد مگرآن پول مال يكى از آنها باشد كه در اين صورت صاحب مال بايد برود.
سؤال 51 اگر كسى توان مالى ثبت نام براى حج را داشته باشد ولى فعلاً ثبت نام متوقّف شده باشد، آيا جايز است در پول ثبت نام حج، تصرّف كند و در كار ديگرى خرج نمايد؟ اگر چنين كرد چه وظيفه اى در خصوص حج دارد؟
مى تواند تصرّف كند و وظيفه اى براى حج ندارد.
سؤال 52 آيا كسى كه فقط استطاعت عمرة تمتّع دارد مى تواند عمرة تمتّع را به جا آورد و در سال هاى بعد و در صورت تحصيل استطاعت، فقط حجّ تمتّع بدون عمرة تمتّع را به جا آورد؟
كلّيّه فروض جايز نيست و مستطيع هم نيست.
سؤال 53 بعضى از افراد در جامعه استطاعت مالى دارند ولى دلايلى براى نرفتن به حج مى آورند. از جمله مى گويند تا وقتى آدم خوبى نشويم حج نمى رويم يا تا وقتى در جامعه فقير وجود دارد نبايد به حج رفت يا اينكه احتمالاً در آينده به مشكل مالى بر مى خوريم و... آيا اين توجيهات درست است؟ چه توصيه اى به اين گونه افراد داريد؟
اين گونه توجيهات درست نيست و اصولاً آدم هاى توجيه گر، آلت دست شيطان مى شوند و بسيار خطرناك است.
سؤال 54 شخصى اكنون استطاعت عمرة مفرده را دارد ولى دارايى او به
اندازة استطاعت حج نيست، اما اگر چند سال صبر كند ممكن است براى حج مستطيع شود و در صورتى كه به عمره برود احتمال دارد استطاعت بعدى او منتفى شود، در اين صورت آيا جايز است به عمرة مفرده برود يا خير؟
جايز است و اصولاً لازم نيست كسى خود را مستطيع كند، گرچه به سهولت بتواند.
سؤال 55 اگر شخصى قبلاً استطاعت مالى داشته و براى حجّ تمتّع ثبت نام كرده و در حال حاضر استطاعت مالى ندارد و نام او براى امسال در آمده، حج بر او واجب است؟
حجّ براى او واجب نيست و مى تواند فيش خود را واگذار كند و مكّه نرود.
سؤال 56 كسانى كه اكنون به اندازة پولى كه براى حج واجب ثبت نام مى كنند دارايى دارند و ثبت نام آنان خللى در زندگى ايجاد نمى كند ولى از آينده و توان يا عدم توان پرداخت مابقى هزينه هاى حج خبر ندارند، چه وظيفه اى در خصوص ثبت نام دارند؟
وظيفه اى ندارند.
سؤال 57 كسى كه اكنون پول ثبت نام حجِ ّ تمتّع را دارد و با پرداخت آن، خللى در زندگى خود و خانواده اش ايجاد نمى شود و بنابر كسب يا درآمدى كه دارد يا حقوق ثابتى كه هر ماه مى گيرد، بر اين گمان است كه تا چند سال ديگر كه نوبت عزيمت او به حج مى شود، توان پرداخت مابقى مخارج حج و همچنين توان ادارة زندگى بعد از بازگشت را خواهد داشت، در اين صورت چه وظيفه اى در خصوص ثبت نام دارد؟
بايد ثبت نام نمايد.
سؤال 58 آيا اگر كسى پول حج را داشته باشد ولى پول قربانى را نداشته باشد، مستطيع مى شود؟
مستطيع است.
سؤال 59 در فرض سؤال قبل آيا چنين كسى مى تواند به حج برود
و به جاى قربانى روزه بگيرد؟ آيا در اين صورت حجّ او كفايت از حجِ ّ واجب مى كند؟
مى تواند و حجّ او كفايت از حجِ ّ واجب او مى كند.
سؤال 60 اگر حج تمتّع در مهريّة عروس و به عهدة داماد باشد و هداياى عروسى به ميزانى باشد كه بتوان براى هردوى آنها ثبت نام حج كرد، اين ثبت نام به عنوان پرداخت آن قسمت از مهريّه محسوب مى شود؟
بلى محسوب مى شود، ولى به اين گونه چيزها واجب الحج نمى شوند.
سؤال 61 اگر هداياى ازدواج به ميزانى باشد كه بتوان با آن براى حجِ ّ تمتّع ثبت نام كرد، در صورتى كه عروس و داماد اطّلاع از آينده و توان يا عدم توان پرداخت بقيّة مبلغ و همچنين هزينه هاى جانبى سفر را نداشته باشند، آيا واجب الحج مى باشند يا خير؟
واجب الحج نيستند.
سؤال 62 اگر هداياى ازدواج به ميزانى باشد كه بتوان با آن براى حجِ ّ تمتّع ثبت نام كرد، در صورتى كه عروس و داماد مبالغى به صورت وام يا با مهلت بدهكار باشند و نيز اطّلاع از آينده و توان يا عدم توان پرداخت بقيّة مبلغ و همچنين هزينه هاى جانبى سفر را نداشته باشند، آيا واجب الحج هستند؟
واجب الحج نيستند.
سؤال 63 كسى كه با اطمينان از «رجوع به كفايت» به حج مشرّف مى شود ولى در موسم حج، مال او در وطن تلف شده است و هنگام بازگشت نمى تواند زندگى خود را اداره كند، آيا حجّ او كفايت از حجّةالاسلام است يا درصورت اعادة استطاعت در آينده بايد اعاده كند؟
كفايت مى كند.
سؤال 64 كسى كه قبلاً حج به جا نياورده و اكنون به دلايلى نمى تواند به حج برود، اگر نوبت او براى حج فرا رسيد، جايز است فيش خود را به قيمت بالاتر واگذار كند؟
اشكال
ندارد.
سؤال 65 كسى كه قبلاً حج به جا آورده و با ثبت نام مجدّد، نوبت او براى حج فرا رسيده، جايز است فيش خود را به قيمت بالاتر واگذار كند؟
اشكال ندارد.
سؤال 66 اگر كسى مقدارى پول داشته باشد كه براى ثبت نام و حتى رفت و آمد مكّه كافى باشد ولى موقّتاً ثبت نام حج تعطيل شده باشد، آيا واجب است آن پول را نگه دارد تا مجدّداً ثبت نام شروع شود يا مى تواند در آن تصرّف نمايد؟
مستطيع نيست و مى تواند در آن مال تصرّف كند.
>سؤال 67< لطفاً شرايط استطاعت عمرة مفرده را بفرماييد و چنانچه آن شرايط فقط براى عمرة مفرده حاصل شد نه حج، وظيفه چيست؟
وظيفة خاصى ندارد ولى هر چه مال داشه باشد عمرة مفرده براى او واجب نيست.
تزاحم حج با تأمين ضروريّات زندگى
سؤال 68 كسى كه پول رفت و برگشت حج را دارد و بعد از برگشت هم مى تواند زندگى خود را اداره كند، ولى ضروريّات زندگى مثل خانه مسكونى يا ماشين سوارى و اثاثية اوّليه را ندارد، آيا مستطيع است و بايد حج به جا بيارود يا بايد براى تهيّة ضروريّات زندگى پول حاضر را ذخيره نمايد؟
مستطيع نيست.
سؤال 69 در فرض سؤال قبل در صورتى كه شخص مورد نظر به فتواى حضرتعالى مستطيع نباشد، اگر به حج رفت، حجّ او صحيح است و كافى از حجّةالاسلام مى باشد يا خير؟
كفايت مى كند.
سؤال 70 آيا به طور كلّى دارا بودن منزل مسكونى جزو ضروريّات زندگى محسوب مى شود و اشخاص بدون منزل، مستطيع نمى شوند؟
افراد تفاوت دارند و قاعدة كلّى اين است هر كسى به مثل خانه و مانند آن احتياج داشته باشد و تهيّه نكند، مستطيع نيست، زيرا استطاعت يك امر عرفى است؛ چنانچه
اگر احتياج به خانة مسكونى ندارد مثلاً در خانة سازمانى نشسته است، مستطيع است.
سؤال 71 كسى كه خانه ندارد ولى توانايى خريد خانه را دارد و از پول خانه در كسب خود استفاده مى نمايد، اگر مستطيع شد واجب است به حج برود يا خير؟
حج بر او واجب است.
سؤال 72 اگر دارا بودن منزل مسكونى از ضروريّات زندگى است و قبل از حج بايد تأمين شود، آيا مالكيّت منزل ملاك است يا تأمين بودن آن؟ مثلاً كسى كه خانه ندارد ولى فعلاً در خانة اقوام يا خانه سازمانى ساكن است و منزل او تأمين مى باشد، در صورت احراز شرايط وجوب حج، واجب است به جا آورد؟
حج بر او واجب است.
سؤال 73 اگر كسى به هر دليلى خانه نداشته باشد و مستأجر باشد ولى در صورت رفتن به حج خللى در زندگى او وارد نمى شود و پس از بازگشت نيز مى تواند به صورت متعارف زندگى خود را اداره كند، در اين صورت واجب الحج است يا بايد پول جمع كند تا خانه دار شود؟
واجب الحج است.
سؤال 74 اگر پدرى استطاعت براى حج پيدا كند و در عين حال فرزندش بخواهد ازدواج كند، آيا مى تواند هزينة حج را صرف ازدواج فرزندش نمايد و به حج نرود؟
اشكال ندارد.
سؤال 75 آيا كسى كه دختر بزرگ يا پسر بزرگ دارد كه در آستانة ازدواج هستند يا منزل مسكونى ندارد، براى حج مستطيع است؟
مستطيع نمى شود.
سؤال 76 كسى كه به اندازة مخارج حج، پول دارد ولى پسرش ازدواج نكرده، يا مى خواهد براى دخترش جهيزيّه تهيه كند يا فرزندش بيمار است و نياز به معالجه و درمان دارد، آيا مستطيع است؟
مستطيع نيست.
>سؤال 77< اگر كسى پول حج واجب را صرف ازدواج فرزندش كند و از استطاعت بيفتد، آيا وجوب حج از عهده
او برداشته مى شود يا به هر طريق ممكن بايد در آينده حج را به جا بياورد؟
بايد در آينده حج به جا آورد، ولى كسى كه چنين فرزندى دارد واجب الحج نيست.
>سؤال 78< كسى كه نياز به ازدواج دارد به طورى كه ترك آن سبب مرض يا ضرر يا مشقّت گردد، اگر پول حج را داشته باشد، مستطيع است؟
در صورت مذكور واجب الحج نيست، بلكه واجب است پول حج يا عمره را صرف ازدواج كند.
استطاعت با فروش اموال
سؤال 79 اگر كسى ملكى داشته باشد و با فروش آن بتواند براى حج ثبت نام كند ولى مشترى براى ملك نباشد و شخص مجبور شود زير قيمت معمولى ملك خود را بفروشد، آيا واجب است بفروشد و ثبت نام حج كند؟
حج براى او واجب نيست مگر زير قيمت معمولى اهميّت زياد نداشته باشد.
سؤال 80 اگر كسى ملكى داشته باشد كه با فروش آن بتواند به حج عزيمت كند ولى در عين حال اطمينان داشته باشد كه در چند سال آينده (مثلاً پس از بازنشستگى) براى امرار معاش خود و خانواده به پول آن ملك نياز پيدا مى كند، چه وظيفه اى در قبال فروش ملك و ثبت نام حج دارد؟
بايد حج برود.
سؤال 81 اگر كسى نقداً پول ندارد ولى ملك يا وسيله اى دارد كه اگر بفروشد مستطيع مى شود، در چنين صورتى آيا واجب است كه آن مال را بفروشد و حجِ ّ تمتّع به جا آورد؟
اگر لوازم زندگى است نظير خانه و اتومبيل، نبايد بفروشد و اگر مستغلّات است، نظير خانة اضافى يا زمين، اگر فروش آن مشكل نيست، حتماً بايد بفروشد.
سؤال 82 اگر كسى ملكى يا شى ء گران قيمتى داشته باشد كه با فروش آن بتواند براى حج
ثبت نام كند، ولى آن ملك يا شى ء متعلّق خمس باشد و پس از فروش و پرداخت خمس، باقيماندة پول براى ثبت نام حج كافى نباشد، در اين صورت چه وظيفه اى دارد؟
حج واجب نيست و بايد بفروشد و خمس آن را بدهد.
سؤال 83 شخصى مالى را فروخته است كه با آن منزل مسكونى تهيّه كند، حال اگر پول نقدى كه در اختيار اوست براى ثبت نام حج كافى باشد در صور ذيل چه وظيفه اى دارد:
1. با ثبت نام حج قادر به خريد منزل مسكونى نباشد؟
حج واجب نيست.
2. با ثبت نام حج قادر به خريد منزل مورد نظر قبلى نباشد ولى منزل ديگرى بتواند تهيه كند؟
حج واجب نيست.
3. با ثبت نام حج بتواند همان منزل مورد نظر قبلى را بخرد ولى به اندازه پول حج به فروشنده يا بانك يا سايرين بدهكار شود؟
اگر در برگشت بدهكارى را به آسانى مى تواند ادا كند، حج واجب است.
سؤال 84 اهل علم يا كسانى كه تعداد زيادى كتاب دارند، اگر با فروش اين كتاب ها مستطيع شوند، واجب است بفروشند و به حج بروند؟ آيا فرقى مى كند كه كتاب ها مورد استفاده باشد يا نباشد يا اگر در مورد استفاده است صاحب آن بتواند براى استفاده از كتابخانه ها و... استفاده نمايد يا خير؟
حج براى او واجب نيست مگر كتابخانه براى او صِرف تشريفات باشد.
سؤال 85 اگر كسى با فروش منزل گران قيمتى كه دارد و تبديل به منزل ارزان تر، براى حجِ ّ واجب مستطيع شود، آيا واجب است خانه را تبديل كند؟ در صورتى كه اين تعويض مشقّت داشته باشد و يا در شأن او نباشد چه بايد بكند؟
تعويض لازم نيست.
سؤال 86 اگر كسى بتواند با فروش مقدارى از سرماية كارش يا ابزارى كه
با آن كار مى كند، براى حج ثبت نام كند، در صورتى كه فروش اين مقدار از سرمايه يا ابزار، كار او را مختل نكند، آيا واجب است ثبت نام حج نمايد؟
حج واجب نيست.
استطاعت با وام، قرض و بدهكارى
سؤال 87 اگر كسى بتواند وام بگيرد يا قرض كند و براى حج ثبت نام كند، در صورتى كه پرداخت اقساط قرض يا وام براى او حرجى حاصل نكند، آيا واجب است به اين صورت ثبت نام حج كند؟
واجب نيست.
سؤال 88 در فرض سؤال قبل اگر كسى با وام يا قرض به حج رفت، آيا حج او كافى از حجّةالاسلام است يا بايد اعاده كند؟ آيا فرقى مى كند كه زمان عزيمت به حج اقساطوام خود را پرداخت كرده باشد يا خير؟
اگر در برگشت بدهكارى او از موارد معمولى است، كفايت مى كند.
سؤال 89 به طور كلّى با توجّه به اينكه امروزه نوبت حج حداقل ده سال طول مى كشد، افرادى كه الآن مستطيع نيستند مى توانند به اندازة مبلغ ثبت نام وام بگيرند و ثبت نام كنند و قطعاً تا وقتى كه نوبت آن ها مى شود، اقساط مبلغ اوّليّة ثبت نام را پرداخت كرده اند، آيا در صورتى كه به طور طبيعى احتمال بدهند زمان فرا رسيدن نوبت قادر به پرداخت مابقى پول و عزيمت به حج مى باشند، لازم است با وام ثبت نام كنند؟ و آيا اگر ثبت نام كردند و زمان نوبت به حج رفتند، حج آنها صحيح و كافى است؟
لازم نيست ولى اگر گرفتن وام يك امر عادى باشد و در برگشت از حج در مضيقة مالى نباشد، حجِ ّ او از حجِ ّ واجب او كفايت مى كند.
سؤال 90 آيا با پول قرضى يا وام مى توان به عمرة مفرده رفت؟
جايز است.
سؤال 91 آيا با
پول قرضى يا وام مى توان به حج واجب رفت؟ آيا اين حج كفايت از حجِ ّ واجب مى كند؟
اگر در برگشت به طور متعارف در رفاه مالى باشد و آن قرض را مى تواند بدهد، گرچه واجب الحج نيست ولى اگر رفت كفايت از حج واجب او مى كند.
سؤال 92 كسى كه استطاعت مالى ثبت نام حج دارد، در صورتى كه بدهى خمس يا زكات داشته باشد و با پرداخت ديون شرعى استطاعت او ساقط مى شود، آيا واجب است ديون شرعى را پرداخت كند يا براى حج ثبت نام كند؟
بايد ديون شرعى مردم را ادا كند.
سؤال 93 در فرض سؤال قبل با عنايت به اينكه نوبت هاى حج طولانى است و در هر زمانى ممكن است ثبت نام قطع شود، آيا مى شود شخص مذكور براى حج ثبت نام كند و ديون شرعى خود را به مرور زمان پرداخت نمايد؟
اگر حاكم شرع اجازه بدهد و همچنين در ديون مردمى بستانكار اجازه بدهد اشكال ندارد.
سؤال 94 آيا شخصى كه مخارج حج را دارد، امّا در برگشت از سفر حج براى مخارج زندگى مقروض مى شود، مستطيع است؟
واجب الحج نيست.
سؤال 95 اگر كسى اكنون پول رفتن به حج را دارد ولى به اندازة اين پول به ديگران بدهكار است يا وام بدهكار است و پس از بازگشت نيز مى تواند بدهى خود را بدهد، در اينصورت مستطيع است؟
اگر دِين او فورى است واجب الحج نيست و اگر غيرفورى است بايد حج برود.
سؤال 96 آيا شخصى كه مخارج حج را دارد، امّا در برگشت از سفر حج براى دادن وليمه و مخارج جانبى حج مقروض مى شود، مستطيع است؟
اگر در برگشت مى تواند خود را به طور متعارف اداره كند، واجب الحج است.
سؤال 97 شخصى پس از سال ها كه به نماز
و روزه و... اهميّت نمى داده است اكنون توبه كرده و با توجّه به استطاعت مالى كه دارد مى خواهد به حج مشرّف شود، ولى در مورد روزه هايى كه طى سال ها عمداً خورده است، اگر بخواهد جبران كند و كفّارة آن را بپردازد، آن تعداد روزه (به ازاى هر روز 60 روزه) را نمى تواند بگيرد. پس بايد براى هر روزه 60 فقير را اطعام كند و در اين صورت استطاعت او براى انجام حج ساقط مى شود. حال بفرمائيد به فتواى حضرتعالى چه وظيفه اى دارد؟
واجب الحج نيست.
>سؤال 98< كسى كه پول حج را ندارد، آيا مستحب است پول حج را قرض كند و به حج استحبابى برود؟ در صورتى كه بعداً حج بر او واجب شود، اين حج كفايت از حج واجب او مى كند يا بايد اعاده كند؟
استحباب ندارد و اگر اين كار را كرد اگر در وقت برگشت زندگى خود را مى تواند اداره كند حجّ او كافى از حجّةالاسلام است.
استطاعت با وجوهات شرعيّه
سؤال 99 كسى كه ارتزاق او از وجوه شرعى است، اگر بتواند آن وجوه را به اندازة ثبت نام يك حج ذخيره نمايد، آيا لازم است ثبت نام كند؟
لازم نيست بلكه ذخيره اشكال دارد، زيرا گرفتن وجوهات بيش از مؤونه جايز نيست.
سؤال 100 در فرض سؤال قبل اگر با اين وجوه ثبت نام كرد و به حج رفت، آيا كفايت از حج واجب مى كند؟
بايد با حاكم شرع در ميان بگذارد كه اگر او اجازه داد كفايت مى كند، مشروط بر اينكه در برگشت ولو از راه شهريه و مانند آن بتواند مؤونة خود را اداره كند.
سؤال 101 طلبه اى مى تواند با دريافت وام براى حج ثبت نام كند و اقساط وام را از شهريه
حوزه پرداخت نمايد. در اين صورت اوّلاً آيا لازم است اين كار را بكند؟ و ثانياً اگر به اين صورت به حج رفت، حج او كافى است؟
لازم نيست ولى اگر اين كار را بكند و در برگشت محتاج نباشد، كفايت مى كند.
استطاعت بذلى
سؤال 102 اگر كسى در زمانى كه مستطيع نبوده است، يك فيش حجّ واجب هديه گرفته باشد و بعد از انجام اين حجِ ّ واجب، از لحاظ مالى مستطيع شود، بايد مجدّداً با مال خودش حج به جا بياورد؟
لازم نيست.
سؤال 103 كسانى كه براى كارى مثل خدمه يا مدير يا روحانى يا پرستار يا پزشك يا ساير موارد به حج برده مى شوند و هزينة حجِ ّ آن ها پرداخت مى شود در صورتى كه پول احرام و قربانى را داشته باشند و در ايّام حج معيشت خانوادة آنان نيز دچار معضل نشود، و افزون به خدمتى كه در حج دارند، مى توانند اعمال حج را نيز به جا آورند، مستطيع محسوب مى شوند و حجِ ّ آن ها كفايت از حج واجب مى كند؟ درمورد چنين اشخاصى آيا داشتن مال براى آيندة زندگى شرط استطاعت است؟
اگر در برگشت به طور متعارف مى تواند زندگى خود را اداره كند، حجّ او كفايت مى كند.
سؤال 104 شخصى براى حج ثبت نام كرده و چند سال ديگر نوبت او مى شود. حال اگر او را براى كارى دعوت به حج كنند به صورتى كه ضمن آن كار بتواند حج به جا آورد و بعد از بازگشت هم بتواند زندگى خود را اداره كند، آيا واجب است آن دعوت را بپذيرد؟ در صورتى كه بپذيرد آيا آن حج كافى از حجّ واجب وى مى باشد؟
واجب است بپذيرد.
سؤال 105 اگر مقدارى از پول حج به كسى بذل شود و مابقى پول
خودش را بتواند تهيّه كند و به حج برود، آيا واجب است آن بذل را بپذيرد؟ در اين صورت آيا رجوع به كفايت شرط كافى بودن حجّ او هست يا خير؟
واجب نيست، ولى اگر پذيرفت كفايت از حجّ او مى كند اگر در برگشت بتواند مخارج زندگى خود را تأمين كند.
استطاعت بانوان
سؤال 106 زنى واجب الحج شده ولى باردار است و انجام اعمال حج براى او خوف ضرر و احياناً سقط جنين به همراه دارد. در اين صورت آيا مى تواند صبر كند و در سال هاى بعد به حج برود؟ مورد سؤال و هركسى كه عذر موجّهى دارد، بايد صبر كند و پس از برطرف شدن عذر به حج مشرّف شود.
سؤال 107 آيا يك زن با مهرية خود مى تواند به حجِ ّ واجب مشرّف شود؟
اگر مهريه او به او داده شده و توسّط شوهرش يا خودش به خوبى اداره مى شود، واجب الحج است.
سؤال 108 اگر زن واجب الحج شود، مى تواند صبر كند تا شوهرش واجب الحج شود و با هم به حج بروند يا بايد فوراً برود؟
اگر عذر نداشته باشد، در اوّل ازمنة ممكن بايد برود.
سؤال 109 در صورتى كه مهرية زن، او را براى حج مستطيع كند. آيا واجب است به اندازة حج از شوهر طلب كند و به حج برود يا بايد صبر كند تا شوهر خودش مهريه را بپردازد؟
لازم نيست مطالبه كند.
سؤال 110 اگر زنى چند سال قبل كه همسرش با مبلغ شش هزار تومان به حج رفته، در همان سال مهريّه و سهم الارث خود را استفاده مى كرد، مى توانست همراه همسرش به حج مشرّف شود. لكن به علّت نقد نبودن مهريه و متفرّق بودن ارث پدرش، در آن زمان نتوانسته و اكنون هم كه حدود 85 سال سن دارد، مجموع دارايى هايش جواب گوى مخارج و هزينة
يك سفر حجّ نمى باشد، آيا او حجّ بر ذمّه دارد يا خير؟
حج بر او واجب نيست.
سؤال 111 خانمى زيورآلات گران قيمت دارد كه اگر آنها را به ارزان قيمت تبديل كند مى تواند با تفاوت قيمت آنها حجّ به جا آورد، آيا اين خانم مستطيع است؟
اگر آن زيورآلات مطابق شأن اوباشد، تبديل لازم نيست.
سؤال 112 خانمى كه شرايط استطاعت را دارد ولى شوهرش بدهكار است، آيا بايد حجّ به جا آورد يا بدهى شوهرش را پرداخت كند؟
مى تواند بدهى شوهر را بپردازد، ولى اگر حج رفت، كفايت از حجّةالاسلام او مى كند.
سؤال 113 خانمى اگر مهريه اش را بگيرد مستطيع مى شود و اگر مطالبه كند شوهرش به او مى دهد، ولى شوهرش ديگر قادر به ادامة كار و تحصيل معاش نمى شود، زيرا سرمايه اش را به عنوان مهريّه به همسرش داده، آيا اين خانم مستطيع است؟
مستطيع نيست و نبايد در اين صورت مهريه را بگيرد.
سؤال 114 خانمى كه نوبت حجّ او فرا رسيده است ولى از اطرافيان مَحرم به وى كسى نمى تواند او را در حج همراهى كند، آيا مى تواند صبر كند تا شوهر يا برادر يا ساير بستگان در سال هاى بعد با او بروند؟
مى تواند.
نيابت و استنابه
سؤال 115 نيابت در حج يا ساير عبادات چه نوع عقدى است؟
عقدى لازم كه بايد بعد از عقد بر طبق آن عمل شود.
سؤال 116 آيا در نيابت لازم است صيغة عقد جارى شود؟ اگر لازم نيست به چه صورتى نيابت منعقد مى گردد؟
صيغة عقد در هيچ عقدى لازم نيست و همين مقدار كه گفتگو شود و برطبق آن عمل شود كفايت مى كند، مگر در صيغة نكاح و طلاق.
سؤال 117 براى نيابت حج يا عمرة مفرده عقد يا صيغة خاصّى بايد جارى شود يا توافق ظاهرى طرفين كافى است؟
توافق ظاهرى كفايت مى كند.
سؤال 118 آيا نايب بايد
در انجام هر عملى آن عمل را به نيّت منوبٌ عنه انجام دهد يا نيّت كلّى كه در ابتداى احرام كند تا آخر كافى است؟
نيّت كلّى كفايت مى كند.
سؤال 119 آيا خروج نايب از مكّه در فاصلة زمانى بين عمرة تمتّع و حجّ تمتّع، ضرر به نيابت او مى زند؟
نمى زند.
سؤال 120 آيا نايب مى تواند در بعضى از اعمال كه قابل نيابت است، براى غير از منوبٌ عنه نايب شود؟ مثلاً بعد از رمى منوبٌ عنه، به نيابت از ديگر همراهان هم رمى كند؟
اشكال ندارد چنانچه مى تواند در مثل فرض مذكور نايب بگيرد.
سؤال 121 انجام عمرة مفرده براى نايب، بعد يا قبل از انجام اعمال حجِ ّ منوبٌ عنه، چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد بلكه بسيار خوب است چه قصد كند آن براى خود باشد يا ديگرى و يا براى منوبٌ عنه.
سؤال 122 آيا نايب حج در خصوص انجام مستحبّات حج يا مستحبّات شهر مكّه و مدينه هم وظيفه اى دارد؟
بايد به طور متعارف كه رسم حجّاج است مستحبّات را عمل كند.
سؤال 123 طواف نساء در حجّ نايب، نيّت خاصّى مثل مافى الذمّه و... مى خواهد يا بايد به طور عادى به قصد نيابت از منوبٌ عنه طواف نساء كند؟
نيّت خاصّى ندارد.
سؤال 124 اگر كسى براى حجّ نيابى به مبلغ معيّنى اجير شود ولى مبلغى كه هزينه مى شود كمتر يا بيشتر از مبلغ قرارداد شود، در اين صورت كمبود چگونه بايد جبران شود يا پولى كه اضافه مى آيد متعلّق به چه كسى است؟
بايد عمل به نيابت كند و كمبود را بايد جبران كند و بيشتر مال او است، مى تواند تصرّف كند.
سؤال 125 اگر كسى اجير شود كه خودش به نيابت از ديگرى حج به جا آورد، آيا مى تواند ديگرى را به نيابت از او بفرستد؟
بايد
اجازه از منوبٌ عنه بگيرد.
سؤال 126 اگر يكى از مسئولين اجرايى، نيابت كسى را بپذيرد و بخواهد همزمان با انجام كارهايش حجّ منوبٌ عنه را هم به جا آورد، آيا مى تواند در اعمال حج لباس دوخته بپوشد؟
اشكال ندارد ولى كار او اگر مضطر نباشد حرام است.
سؤال 127 اگر عذر منوبٌ عنه، در بين اعمال حجِ ّ نايب و قبل از اتمام حجِ ّ او برطرف شد، آيا بايد خودش حج را اعاده نمايد؟
لازم نيست.
سؤال 128 اگر عذر منوبٌ عنه پس از اتمام حجِ ّ نيابى برطرف شد، بايد حج را خودش اعاده كند؟
اعاده لازم نيست.
سؤال 129 اگر در قرارداد نايب، سال اجير شدن او مشخّص نشود، بايد در اوّلين سال ممكن حج به جا آورد يا هر زمان توانست برود اشكال ندارد؟
بايد در اوّل ازمنة ممكن حج به جا آورد و تأخير جايز نيست مگر از منوبٌ عنه اذن بگيرد.
سؤال 130 آيا اجير حجّ بلدى بايد رفت و برگشت حجّ خود را شهر منوبٌ عنه قرار دهد؟
لازم نيست.
سؤال 131 آيا زن و مرد مى توانند در حج نايب يكديگر شوند؟
اشكال ندارد.
سؤال 132 اگر كسى به نيابت ديگرى به حج رفت، آيا آن حج براى خودش هم محسوب مى شود و كفايت از حجّةالاسلام مى كند يا خير؟
كفايت نمى كند.
سؤال 133 آيا نايب حج حتماً بايد قبلاً خودش حج به جا آورده باشد يا خير؟
لازم نيست.
سؤال 134 آيا مى توان بدون اطّلاع و اجازة مستطيع، براى او در حج نايب گرفت؟ مثلاً زن و فرزندان كسى كه مستطيع است و به حج نمى رود مى توانند در زمان حيات او كسى را به نيابت از او به حج بفرستند؟
جايز نيست.
سؤال 135 آيا كسى مى تواند يك عمرة مفرده را به نيابت از افراد نامحدودى انجام دهد؟
مى تواند.
سؤال 136 آيا نيابت در عمرة مفرده و صحّت
عمره مشروط به اجازة منوبٌ عنه است؟
مشروط نيست.
سؤال 137 آيا كسى مى تواند عمرة مفرده را به نيابت از كسى كه زنده است و عذرى براى انجام حج ندارد انجام دهد؟
مى تواند.
سؤال 138 آيا كسى كه براى حجِ ّ تمتّع استطاعت دارد و بدون عذر موجّه، مشرّف به حج نشده است، مى تواند به نيابت از ديگرى مشرّف شود؟
مى تواند ولى گناه كرده است.
سؤال 139 اگر كسى بدون اجازه يا با اجازة ديگرى به نيابت او عمرة مفرده انجام داد و در انجام عمره كفّاره اى واجب شد يا طواف نساء دچار اختلال شد، در اين صورت كفّاره و حرمت همسر، مربوط به نايب است يا منوبٌ عنه؟
مربوط به نايب است.
سؤال 140 آيا در حجِ ّ تمتّع مى شود كسى حج را به نيابت از چند نفر انجام دهد؟
نمى تواند.
سؤال 141 اگر نايب حج عمداً طواف نساء را انجام نداد، خودش بر همسرش حرام مى شود يا منوبٌ عنه؟
نايب، همسر او بر او حرام است تا طواف نساء را به جا آورد و منوبٌ عنه حجِ ّ او ناقص است تا طواف نساء به جا آورده شود.
سؤال 142 اگر منوبٌ عنه و همسرش و يا يكى از آن دو از دنيا رفته باشند و نايب طواف نساء را به جا نياورد، چه مى شود؟
گفته شد كه طواف نساء مربوط به نايب است كه اگر به جا نياورد همسر او به او حلال نمى شود ولى تا به جا آورده نشود، حجِ ّ منوبٌ عنه ناقص است.
سؤال 143 آيا كسى كه مستطيع است و عذر موجّهى براى نرفتن به حج ندارد، مى تواند كسى را به نيابت بفرستد؟
نمى تواند.
سؤال 144 كسى كه نيابتاً به مكّه مشرّف مى شود، آيا به محض رسيدن به ميقات در صورتى كه پول قربانى را داشته باشد مستطيع مى شود؟
مستطيع
نمى شود و بايد حجّ منوبٌ عنه را به جا آورد، ولى اگر حجّ منوبٌ عنه را به جا نياورد، حقّ اُجرت ندارد.
سوال 145 آيا كسى كه اوّلين بار به عمرة مفرده رفته، مى تواند همان عمرة اوّلى را هم علاوه بر خود به نيابت از ديگران انجام دهد؟
مى تواند.
سؤال 146 اگر قرائت نماز كسى اشكال داشته باشد، مى تواند نايب حج شود و قرائت خود را قبل از عزيمت به حج اصلاح كند؟
مى تواند و اگر هم نكرد نماز طواف را با همان حال بخواند و نايب هم بگيرد.
سؤال 147 اگر كسى حجّ نيابتى قبول نمايد و سپس مستطيع شود، آيا بايد براى خودش حجّ به جا آورد يا براى منوبٌ عنه؟
براى منوبٌ عنه بايد حج به جا بياورد. مگر راضى شود كه اجاره را فسخ كند ولى بر فرض مذكور باز مى تواند براى منوبٌ عنه حج به جا آورد.
سؤال 148 در فرض سؤال قبل اگر قرائت نايب اصلاح نشد و به حج رفت و براى نماز طواف و نماز نساء، نايب گرفت، آيا نيابت او صحيح است و كافى از حجّ منوبٌ عنه مى باشد؟ آيا استحقاق اجرت هم دارد؟
صحيح است و استحقاق اجرت هم دارد.
سؤال 149 اگر نايب از اوّل بداند كه به جهت پيرى يا بيمارى يا ترس از ازدحام جمعيّت، مجبور است اعمال مكّه را بر عرفات مقدّم بدارد، آيا مى تواند نايب شود؟ و در اين صورت نيابت او و حجّ او صحيح است؟
اگر منوبٌ عنه راضى باشد اشكال ندارد.
سؤال 150 كسى كه از اوّل مى داند به جهت همراهى افراد مريض يا پير كه با او به مكّه مى روند، مجبور است وقوفين را اضطراراً درك كند، آيا مى تواند نيابت قبول كند؟ و در اين صورت نيابت او
صحيح است؟
حجّ او صحيح است، ولى بايد منوبٌ عنه را در جريان بگذارد.
سؤال 151 زنى كه از اوّل مى داند در حين حج دچار عادت ماهيانه مى شود و مجبور است براى برخى اعمال نايب بگيرد يا حجّ خود را مبدّل به حجّ إفراد كند، آيا مى تواند به نيابت از ديگرى به حج برود؟
مى تواند، ولى بايد منوبٌ عنه هم بداند.
سؤال 152 اگر نايب حج به هر دليلى براى برخى اعمال يا همة اعمال نايب ديگرى اختيار كرد، نايب دوّم بايد عمل را به نيّت نايب اوّل انجام دهد يا به نيت منوبٌ عنه؟
به نيّت نايب اوّل.
سؤال 153 كسى كه قرائت او در نماز صحيح نيست و اميد به اصلاح هم ندارد، مى تواند نايب حج شود؟
مى تواند، ولى بايد منوبٌ عنه بداند.
سؤال 154 آيا شايسته است به نيابت از حضرات معصومين يا اولياى الهى، حجِ ّ تمتّع يا عمرة مفرده به جا آورد؟
بسيار به جا است.
سؤال 155 با توجّه به اينكه امام زمان«ارواحنافداه» در قيد حيات مى باشند و چه بسا در موسم حج، در مكّه و مشغول انجام حج باشند، آيا مى شود به نيابت از ايشان حج انجام داد؟
اشكال ندارد، بلكه بسيار خوب است.
سؤال 156 كسى كه به حجِ ّ مستحبّى رفته و عمرة تمتّع را انجام داده است، آيا مى تواند از نيّت خود عدول كند و حج را به نيابت شخص ديگرى به جا آورد؟ در صورت جواز آيا بايد عمرة تمتّع را اعاده كند يا همان عمره كافى است؟
مى تواند ثواب حج را به ديگرى بدهد ولى اگر مى خواهد به نيابت به جا آورد بايد عمرة تمتّع را دو مرتبه به جا آورد.
سؤال 157 آيا كسى كه تمكّن مالى دارد مى تواند ديگرى را اجير كند و به او اجرت دهد كه
به نيابت حضرات معصومين حجِ ّ مستحبّى يا عمرة مفرده به جا آورد؟ آيا اگر خودش معذور از عزيمت نباشد هم مى تواند اين كار را بكند؟
در هر صورت مى تواند و مى تواند خود هم با آن نايب برود.
سؤال 158 اگر از نظر قانونى نايب شدن و اجرت گرفتن خدمة كاروان ها مجاز نباشد، آيا مى توانند همزمان با امور اجرايى، حجِ ّ نيابى انجام دهند؟ در صورتى كه خلاف قانون رفتار كند و حجّ نيابى انجام دهند، آيا نيابت آنان و حجّ آنان صحيح و كافى از حجّ منوبٌ عنه مى باشد؟
حجّ او صحيح است و كفايت از حجّ منوبٌ عنه مى كند ولى تخلّف او از قانون حرام است.
سؤال 159 آيا نايب حج مى تواند در ابتداى ورود به مكّه، محرم به احرام عمرة مفرده شود و براى خود عمره به جا بياورد و بعد برگردد و از ادنى الحل يا ميقات به نيّت منوبٌ عنه براى عمرة تمتّع محرم شود؟
اشكال ندارد ولى بايد منوبٌ عنه بداند.
سؤال 160 آيا نايب مطلقاً مى تواند در فاصلة زمانى بين عمرة تمتّع و حجّ تمتّع جهت انجام عمرة مفرده يا كار ديگرى از مكّه خارج شود، يا نياز به عذرى دارد؟
مى تواند و نياز به عذر ندارد.
>سؤال 161< كسى كه حجّ واجب انجام مى دهد، مى تواند علاوه بر خودش براى ديگران هم حجّ نيابى استحبابى انجام دهد؟
نمى تواند.
سؤال 162 آيا مى شود چند نفر توافق كنند و به يك نفر نيابت دهند كه براى همة آن ها يك عمرة مفرده يا يك حجّ مستحبّى انجام دهد و اجرت او را اشتراكاً بپردازند؟
اشكال ندارد.
سؤال 163 آيا كسى كه براى عمرة مفرده، يا حجّ مستحبّى يك نفر اجير شده است، مى تواند نيابت ديگران را هم بپذيرد و از آنان هم اجرت بگيرد و يك حجّ مستحبى
يا يك عمرة مفرده به نيابت از همة افراد و خودش انجام دهد؟
نمى تواند، حتّى براى خود هم نمى تواند. ولى بعد از اتمام حج يا عمرة منوبٌ عنه مى تواند براى خود يا ديگران عمره يا طواف مستحبّى انجام دهد.
سؤال 164 آيا كسى كه در حجّ واجب از سوى كسى نايب شده است، مى تواند از ديگران اجرت بگيرد و براى آنان عمرة مفرده يا طواف مستحبّى انجام دهد؟
اشكال ندارد.
سؤال 165 كسى كه نايب حج است مى تواند براى ديگران اعمال واجب قضا شده از سال هاى پيش مثل رمى و طواف نساء و ذبح را انجام دهد و اجرت بگيرد؟
اشكال ندارد.
سؤال 166 اگر حج نايب مبدّل به حجّ إفراد شد، آيا عمرة مفردة بعد از حج را فقط بايد به نيّت حجّ منوبٌ عنه انجام دهد يا مى تواند خود يا ديگران را در آن شركت دهد؟
نمى تواند.
سؤال 167 اگر نايب حج، بعد از اتمام احرام و قبل از انجام اعمال بميرد، آيا حج از عهدة منوبٌ عنه ساقط مى شود يا بايد نايب ديگرى بفرستد؟ و آيا آن نايب مرحوم استحقاق اجرت را دارد؟
استحقاق اجرت دارد و حج از منوبٌ عنه ساقط مى شود.
سؤال 168 نيابت از كسى كه حج بر او واجب نيست مثل بچه يا ديوانه چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 169 كسى كه تاكنون حج به جا نياورده، نيابت ديگرى را براى انجام حجّ تمتّع مى پذيرد و پس از آن به او پيشنهاد مى شود كه به عنوان خدمه به حج برود، وضع مالى او هم به صورتى است كه در برگشت مى تواند زندگى خود را اداره نمايد، در اين صورت آيا بايد حج را به نيّت خود انجام دهد يا منوبٌ عنه؟ اگر به نيّت منوبٌ عنه انجام داد، آيا نيّت
او صحيح است و حجّ او كافى از حجّ منوبٌ عنه مى باشد؟
نيابت او صحيح است.
سؤال 170 در فرض سؤال قبل اگر آن شخص با وجودى كه مى توانست براى خودش حج به جا آورد حجّ منوبٌ عنه را انجام داد، آيا حج بر او مستقر مى شود يا وجوب حج در سال هاى بعد بستگى به احراز شرايط دارد؟
حج براى او مستقر مى شود و بايد به هر طورى شده حج را به جا آورد.
سؤال 171 اگر نايب مجبور شود پس از اتمام عمرة تمتّع به كشورش برگردد، آيا مى تواند اعمال حج را به نايب ديگرى بسپارد كه انجام دهد؟ آيا در اين صورت حجِ ّ انجام شده كافى از حجّ منوبٌ عنه مى باشد؟
حج براى منوبٌ عنه كافى است.
شرايط نايب و منوبٌ عنه
سؤال 172 اگر نايب براى انجام حج به كيفيّت خاصّى اجير شده كه با فتواى مرجع تقليدش مغاير است، وظيفة او چيست؟
بايد طبق شروطى كه معلوم شده است حج را به جا آورد مگر آن شروط از نظر مرجعش حج را باطل كند كه در اين فرض حق ندارد نايب شود.
سؤال 173 آيا نايب و منوبٌ عنه لازم است از همديگر سؤال كنند كه مقلّد چه كسى هستند؟
لازم نيست.
سؤال 174 معذور بودن نايب در بعضى اعمال، مثل اينكه نماز را بايد نشسته بخواند يا وقوفين را اضطراراً درك نمايد و... در ميزان اجرت او دخيل است؟
نايب بايد به وظيفة خود عمل كند و حجِ ّ او كفايت از حجّ منوبٌ عنه مى كند.
سؤال 175 آيا به مجرّد وصيّت متوفّى براى نيابت شخص خاصّى، نيابت او واجب مى شود يا بستگى به پذيرش او و احراز ساير شرايط دارد؟
بستگى به قبول او دارد.
سؤال 176 معلولى كه يك دست يا يك پا ندارد و به جز نقص در
مواضع سجده، مشكلى از نظر اعمال اختيارى عمره و حج ندارد، آيا نيابت او براى حج كفايت مى كند؟
كفايت مى كند.
سؤال 177 نيابت كسى كه قرائت او در نماز صحيح نيست، چه حكمى دارد؟ آيا فرقى مى كند كه بتواند قرائت خود را (حتى به سختى) درست كند يا نتواند؟
اگر به طور متعارف بتواند اعمال را به جا آورد مى تواند نايب شود و الّا حق ندارد نايب شود.
سؤال 178 اگر نايب هنگام قبول نيابت عذرى جهت انجام حج نداشته باشد ولى پس از احرام يا در بين اعمال حج، مريض شود يا معذور شود، مى تواند، اعمال را به صورت اضطرارى انجام دهد؟
اگر به وظيفة خود عمل كند، حج از منوبٌ عنه ساقط مى شود.
سؤال 179 اگر حجِ ّ نايب به دلائلى تبديل به حجِ ّ إفراد شود، وظيفة او چيست و تكليف حجِ ّ منوبٌ عنه چه مى شود؟ اجرت او چه مى شود؟
اگر به وظيفة خود عمل كند كه حج او صحيح باشد، حجِ ّ او براى منوبٌ عنه كافى است و استحقاق اجرت دارد.
سؤال 180 آيا نايب مى تواند در بعضى از اعمال قابل نيابت، براى خودش نايب ديگرى بگيرد؟ آيا بايد حتماً معذور باشد يا بدون عذر هم مى تواند نايب بگيرد؟
مى تواند.
سؤال 181 آيا نايب معذور كه در بعضى از اعمال، اضطرارى عمل مى كند يا نايب ديگرى مى گيرد، استحقاق تمام اجرت را دارد؟
دارد.
سؤال 182 اگر نايب در يكى از اعمال دچار مشكل شود، مى تواند براى همان قسمت از حج يا عمره نايب ديگرى اختيار كند؟
مى تواند.
سؤال 183 نايب بايد به فتواى مرجعِ خود عمل كند يا مرجعِ منوبٌ عنه؟
به فتواى مرجع خود بايد عمل كند و اگر بتواند احتياط كند، خوب است احتياط كند.
سؤال 184 آيا منوبٌ عنه بايد اطمينان پيدا كند كه نايب احكام
حج را مى داند و صحيح انجام مى دهد يا خير؟
بايد موثّق باشد و همين مقدار كفايت مى كند.
سؤال 185 اعمال نايب در حج، در موارد اضطرار مثل وقوفين اضطرارى عرفات و مشعر، يا نشسته خواندن نماز در ضرورت، يا رَمى در شب و نظائر آن، با اعمال كسانى كه نايب نيستند، تفاوت دارد؟
تفاوت ندارد.
سؤال 186 در صورتى كه نايب از اوّل بداند در برخى اعمال معذور است و بايد اضطراراً عمل را به جا آورد يا نايب ديگرى اختيار كند، آيا بايد هنگام قبول نيابت، منوبٌ عنه را از عذر خود مطّلع كند و از او اجازه بگيرد؟
بايد از عذر خود او را مطلع كند.
سؤال 187 اگر اتّفاقاً نايب در حج دچار مشكلى شد و مجبور شد بعضى از اعمال را به صورت اضطرارى انجام دهد يا براى برخى نايب بگيرد، آيا بايد از منوبٌ عنه اجازه بگيرد؟ آيا بعداً لازم است به اطّلاع او برساند؟
اجازه لازم نيست و اطّلاع دادن به او هم لازم نيست.
سؤال 188 آيا شخصى كه هنوز بالغ نشده و در آستانة بلوغ است ولى به تمام احكام و مناسك حج آشنايى دارد و مى تواند به خوبى انجام دهد، مى تواند نايب حج شود؟
اشكال ندارد.
سؤال 189 آيا كسى كه جنون ادوارى دارد و در زمان حج، عاقل است مى تواند نايب حج باشد؟
اشكال ندارد.
سؤال 190 آيا نايب شدن شيعه و سنّى براى يكديگر براى حجّ واجب يا مستحب يا عمرة مفرده يا برخى اعمال، اشكال دارد؟
اشكال دارد، بلكه سنّى نمى تواند نايب براى شيعه شود.
استنابه براى ميّت
سؤال 191 نيابت از حجِ ّ ميّت حتماً بايد با اجازة وليّ او باشد يا افراد ديگرى كه اطّلاع از وضعيّت او داشته اند مى توانند به جهت رفع تكليف، براى حجّ او نايب بگيرند؟
آيا در لزوم اجازة ولى، فرقى مى كند كه آن ديگرى از مال خودش نايب بگيرد يا از مال ميّت؟
اجازة ولى لازم نيست، بلكه با منع او هم مى توان حجّ نيابى شرعى براى ميّت انجام داد، بلكه در حجّ مستحبّى براى اموات و احياء چنين است.
سؤال 192 اگر وصى يا وارث در استيجار براى حجِ ّ ميّت كوتاهى يا سهل انگارى كند و مال ميّت از بين برود، ضامن است يا خير؟ اگر خودش هم مال نداشته باشد چه وظيفه اى دارد؟
به هر نحو بشود بايد حج او را به جا آورند.
سؤال 193 اگر كسى كه حج به ذمة او است از دنيا برود و مالى نداشته باشد كه ورثه با آن حج به جا بياورند، چه وظيفه اى دارند؟
وظيفه اى ندارند، ولى اگر يك حجِ ّ ميقاتى قربةً الى الله براى او به جا آورند كه او را نجات بدهند، خيلى خوب است و براى آن ها ثواب حج دارد.
سؤال 194 كسى كه با فيش حجّ ميّت و به نيابت از او به عربستان مى رود، اگر خودش تمام شرايط را داشته باشد غير از باز بودن راه، كه آن هم با فيش حجّ ميّت حاصل شده است، آيا مى تواند قبل از ميقات براى متوفّى نايب بگيرد و آن حجّ را براى خودش به جا آورد؟ و در فرض سؤال اگر ميّت نايب را مشخص كرده باشد تكليف چيست؟
كسى كه به نيابت از ديگرى به مكّه رفته است واجب الحج نمى شود، ولى اگر از تمام ورثه اختيار داشته باشد در انجام چنين كارى، مى تواند براى ميّت نايب بگيرد و بعد از آنكه نايب گرفت، خود او واجب الحج مى شود.
سؤال 195 اگر كسى بعد از اتمام عمرة تمتّعِ حجِ ّ مستحبّى، بفهمد كه حجِ ّ واجب بر
پدر يا مادر او مستقر بوده است و بايد به جا آورد، آيا مى تواند همان حج را به نيّت يكى از آن ها ادامه دهد يا بايد حجّ مستحبّى خود را رها كند و اوّل محرم به احرام عمرة تمتّع به نيابت از منوبٌ عنه شود؟
بايد عمرة تمتّع به نيابت آن ها به جا آورد و آن عمرة تمتّع كفايت نمى كند.
سؤال 196 اگر كسى كه به حجِ ّ مستحبّى مشرّف شده است، پس از احرام حج و در حين انجام اعمال حج بفهمد حج بر پدر و مادر او مستقر بوده است، امكان دارد كه براى آن ها حج به جا بياورد يا خير؟
بايد حجّ مستحبى را تمام كند و نمى تواند براى آن ها حج را انجام دهد.
سؤال 197 اگر در سال اوّل مرگ متوفّى، ورثه موفّق به استيجار حجِ ّ ميقاتى نشوند، بايد همان سال براى حج ثبت نام كنند تا در نوبت خودش حجِ ّ بلدى صورت پذيرد يا صبر كنند و در سال بعد يا سال هاى بعد از آن، از ميقات نايب بگيرند؟
در سال بعد حجِ ّ ميقاتى براى او به جا آورند.
سؤال 198 اگر متوفّى قبلاً براى حج ثبت نام كرده بوده و اكنون كه از دنيا رفته است نوبت او شده است، آيا ورثه مى توانند فيش حجّ او را بفروشند و با بخشى از پول آن از ميقات براى او نايب بگيرند و مابقى پول را تقسيم نمايند؟ يا حتماً بايد با همان فيش نايب بلدى بفرستند؟ آيا فرقى مى كند كه متوفّى وارث صغير داشته باشد يا خير؟
بايد براى او حجّ بلدى به جا آورند.
سؤال 199 اگر كسى وصيّت به نيابت ديگرى كند (مثلاً فرزند خود) و آن ديگرى در همان سال مرگ
متوفّى مستطيع شود يا نوبت حجّ او شود، بايد حج خود را انجام دهد يا حجِ ّ متوفّى را؟
بايد حج خود را به جا آورد ولى اگر حجِ ّ ديگرى را انجام داد، آن حج صحيح است.
سؤال 200 اگر كسى در مدينه ديگرى را اجير كند كه براى پدرش حجِ ّ نيابى ميقاتى انجام دهد ولى ميقات آن را مشخّص نكرده باشند، آيا نايب مى تواند ابتدا از مسجد شجره براى خودش محرم به احرام عمرة مفرده شود و بعد از اتمام عمرة مفرده به ميقات ديگرى برود و محرم به احرام عمرة تمتّع به نيابت از منوبٌ عنه شود؟ آيا چنين احرامى از ادنى الحل هم كفايت مى كند؟
اگر منوبٌ عنه او را اجير كرده است كه در مسجد شجره محرم شود چنانچه ظاهر نيابت هاى از مدينه چنين است، بايد احرام حجِ ّ نيابتى از شجره باشد ولى اگر از ادنى الحل، محرم شد حجّ او براى منوبٌ عنه صحيح است.
استنابه براى افراد مريض و ناتوان
سؤال 201 اگر كسى حج بر او واجب شود ولى ديگر توان رفتن به حج را نداشته باشد. در زمان حيات خود بايد نايب به حج بفرستد يا وصيّت كند كه بعد از مرگش نايب بگيرند و اگر هيچ كدام را انجام نداد، ورثه وظيفه دارند از مال او نايب به حج بفرستند يا در صورت تمايل اين كار را بكنند؟
بايد در زمان حيات نايب بگيرد و اگر نگرفت بايد ورثه بعد از مرگ او، از مال او، حج او را به جا آورند.
سؤال 202 در مواردى كه حج بر عهدة مكلّف آمده و نمى تواند مشرّف شود، آيا مى تواند در حال زنده بودن نايب بگيرد؟
اگر استطاعت بدنى ندارد مى تواند نايب بگيرد.
سؤال 203 كسى كه استطاعت مالى داشته
و حج بر او مستقر شده و اكنون استطاعت ندارد، آيا تا زنده است كسى مى تواند تبرّعاً به نيابت از او حج به جا آورد؟
اگر استطاعت بدنى ندارد جايز است ولى اگر استطاعت بدنى دارد و استطاعت مالى ندارد جايز نيست.
سؤال 204 كسى كه حج بر او مستقر است و به علّت پيرى يا بيمارى نمى تواند به جا آورد، آيا مى تواند از ميقات نايب بگيرد يا بايد نايب او از بلد اعزام باشد؟
مى تواند از ميقات نايب بگيرد.
سؤال 205 شخص سالمندى كه حج بر او مستقر است، براى حج ثبت نام كرده و نوبت عزيمت او فرا رسيده است. ولى در سال نوبت، قدرت بدنى براى انجام اعمال حج ندارد. حال اگر اين شخص شك داشته باشد كه در سال هاى بعد حال او بهتر مى شود و قدرت بدنى پيدا مى كند يا خير، آيا بايد در همان سال نوبت، نايب به حج بفرستد يا بايد صبر كند و در سال هاى بعدى وقتى اميد را از دست داد نايب بفرستد؟
بايد صبر كند.
سؤال 206 در فرض سؤال قبل اگر آن شخص قبلاً مستطيع نبوده و اكنون كه مستطيع شده است و نوبت او فرا رسيده، قدرت بدنى ندارد، مى تواند نايب بفرستد يا وجوب حج از او ساقط مى شود؟
حج از او ساقط است.
سؤال 207 اگر فرزندى تمام اختيار اموال پدرش را دارا باشد، در صورتى كه حج بر پدر مستقر بوده و اكنون به علّت پيرى يا بيمارى نمى تواند مشرّف شود، آيا آن فرزند مى تواند بدون اطّلاع و اجازة او از اموال پدر در زمان حيات او برايش نايب به حج بفرستد؟
بايد با اجازة او باشد.
>سؤال 208< كسى كه مى داند حج بر ديگرى مستقر بوده و اكنون قدرت بدنى انجام
حج را ندارد، مى تواند بدون اجازه و اطّلاع او و در زمان حيات او از اموال خودش كه ربطى هم به اموال شخص واجب الحج ندارد، براى او نايب به حج بفرستد و او را برى ءالذمّه كند؟
برى ءالذّمه مى شود.
هدية ثواب حجّ و عمره
سؤال 209 آيا مى شود كسى كه حجِ ّ واجب به جا مى آورد، همزمان ثواب آن را به ديگران هديه كند و آيا قبل از انجام و در حين انجام و پس از انجام اعمال مى توان ثواب آن را هديه كرد؟
در همه صورت جايز است، بلكه خوب است.
سؤال 210 آيا كسى كه حجِ ّ مستحبّى به جا مى آورد، مى تواند همزمان ثواب آن را به ديگران هديه كند؟ آيا در حين حج يا بعد از اتمام آن هم مى تواند اين ثواب را هديه كند؟
در همه صورت جايز است، بلكه خوب است.
سؤال 211 آيا هديه كردن ثواب حجِ ّ مستحبّى به ديگران با انجام حج به نيابت از ديگران در نيّت و در احكام تفاوتى دارند؟
تفاوتى ندارد.
احكام تقليد در حجّ و عمره
سؤال 212 شخصى كه تاكنون تقليد نمى كرده و اكنون مى خواهد به حج يا عمره مشرّف شود، چه وظيفه اى دارد؟
بايد از يك مجتهد جامع الشّرايط تقليد كند.
سؤال 213 كسى كه باقى بر تقليد مرجع متوفّى است، اگر براى اوّلين بار به حج يا عمره مشرّف شود، مى تواند در حج و عمره هم به فتواى مرجع متوفّى عمل نمايد؟
اشكال ندارد.
سؤال 214 آيا درحج يا عمره مى شود مكلّف، عمل خود را طورى انجام دهد كه مطابق با فتواى يكى از مراجع معظّم تقليد باشد؟
اين كار براى عموم مردم ممكن نيست و لااقل حرجى است، پس بايد مرجع معيّنى براى خود تعيين كند.
سؤال 215 آيا مكلّف مى تواند بنابر جواز تبعيض در تقليد، بعضى از اعمال حج را از يك مرجع و بعضى ديگر را از مرجع تقليد ديگرى تقليد نمايد؟
اشكال ندارد.
احكام خمس در حجّ و عمره
سؤال 216 آيا حج با پولى كه خمس آن پرداخت نشده است، صحيح است؟
صحيح است، ولى گناه آن بسيار بزرگ است.
سؤال 217 آيا عمرة مفرده با پولى كه خمس آن پرداخت نشده است، صحيح است؟
صحيح است ولى گناه آن بزرگ است و ثواب عمره نمى تواند جبران آن گناه را بكند.
سؤال 218 كسى كه سال خمسى ندارد و به حج مشرّف مى شود، اگر با پول خود كه معمولاً از درآمد است، مبلغ ثبت نام حج و پول لباس احرام و قربانى را پرداخت نمايد، اعمال او و حج او چه حكمى دارد؟
اين كار حرام است و گناهش خيلى بزرگ است و خداوند چنين حجّى را قبول نمى كند.
سؤال 219 در فرض سؤال قبل، اگر پول مورد نظر، مشكوك بين درآمد آن شخص و ساير منابع باشد، مسئله چه حكمى پيدا مى كند؟
بايد با حاكم شرع در ميان بگذارد.
سؤال 220 اگر كسى
با پول غيرمخمّس، به حج مشرّف شود و فقط خمس پول احرام و قربانى را بپردازد، حجّ او چه حكمى دارد؟
اين كار حرام است و خداوند چنين حجّى را قبول ندارد.
سؤال 221 اگر كسى با پول غيرمخمّس لباس احرام تهيّه كند و محرم شود و طواف و نماز طواف به جا آورد، ولى در مكّه بخواهد خمس پول لباس احرام را بپردازد، بايد طواف و نماز را اعاده كند؟
بايد علاوه بر پرداخت، توبة واقعى از گناهش بكند شايد خداوند حجّ او را قبول كند.
سؤال 222 آيا براى صحّت اعمال عمره و حج، براى كسى كه حسابرسى خمس ندارد، پرداخت خمس لباس احرام و لباسى كه در طواف و نماز طواف مى پوشد، كفايت مى كند يا بايد حسابرسى تمام اموال صورت گيرد؟
كفايت مى كند، ولى بسيار به جا است كه حسابرسى تمام اموال را بكند.
سؤال 223 آيا تخميس لباس احرامى كه معلوم نيست از درآمد است يا هديّه و ارث، يا وجوهات شرعيّه و ... لازم است يا خير؟
لازم نيست، گرچه خيلى خوب است.
سؤال 224 كسى كه تا به حال خمس نداده است و اوّلين بار به عمره مفرده مى رود، مى تواند فقط خمس پول عمره را بدهد و بعداً حساب كامل را بكند يا نه؟
جايز است گرچه كار خوبى نيست.
سؤال 225 اگر كسى طلاهايش را براى رفتن به حج بفروشد آيا بايد خمس آن را بدهد؟ آيا اين امر در خصوص عمرة مفرده و حجِ ّ تمتّع تفاوت مى كند؟
اگر سال روى آن پول نگذرد، خمس ندارد و تفاوتى ميان حجِ ّ تمتّع و عمرة مفرده نيست.
سؤال 226 پولى كه از محلِ ّ درآمد براى ثبت نام سفر حج پرداخت شده و پيش از رسيدن نوبت اعزام، سال خمسى بر
آن گذشته است، آيا مشمول خمس مى شود؟
بايد خمس آن را بدهد.
سؤال 227 كسى كه خمس مى دهد، اگر در وسط سال خمسى بخواهد به عمره مفرده مشرّف شود، آيا بايد خمس پول عمره را بدهد؟ در اين خصوص آيا تفاوتى مى كند كه پول عمره را از درآمد آن سالى كه در وسط آن است و هنوز نوبت محاسبة خمس آن نشده پرداخت كند يا از در آمد سال هاى پيش كه خمس آن را پرداخت كرده است؟
لازم نيست خمس آن را بدهد، ولى پرداخت آن خوب است.
سؤال 228 كسى كه خمس مى دهد، اگر در وسط سال خمسى بخواهد به حجِ ّ تمتّع مشرّف شود، آيا بايد خمس پول حج را بدهد؟ در اين خصوص آيا تفاوتى مى كند كه پول حج را از درآمد آن سالى كه در وسط آن است و هنوز نوبت محاسبة خمس آن نشده پرداخت كند يا از در آمد سال هاى پيش كه خمس آن را پرداخت كرده است؟
مى تواند از درآمد همان سال خرج كند، ولى بهتر است خمس آن را بدهد.
سؤال 229 اگر حج گزار در حال طواف يا در حال نماز يا در حال ساير اعمال حج، پول خمس نداده همراه خود داشته باشد به صحّت آن عمل يا حج و عمرة او لطمه اى مى خورد؟
لطمه اى وارد نمى كند، ولى خيلى خوب است كه اين پول را كه آتش است از خود دور كند.
سؤال 230 وقتى براى عمره يا حج ثبت نام مى شود، آيا سر سال خمسى بايد خمس آن پول پرداخت شود يا هنگام عزيمت؟
سر سال بايد خمس بدهد.
سؤال 231 امروزه وقتى نوبت عزيمت به حج يا عمره مى شود، مبالغى به عنوان سود سپرده گزارى تعلّق مى گيرد، حال سؤال اينجاست كه علاوه
بر خمس مبلغ سپرده گزارى، پرداخت خمس مبلغ سود سپرده هم لازم است؟ نكتة قابل توجّه اينكه آن مبلغ اضافى قبل از آن قابل محاسبه و دريافت نبوده و شايد بتوان گفت درآمد همان سال حج گزار است.
در هر صورت خمس آن را بايد بدهد.
سؤال 232 وقتى كه شوهر مخارج حجّ زن را بر عهده مى گيرد، آيا بايد خمس حجّ او را بدهد يا اين پول هديه محسوب مى شود؟
شوهرى كه خانمش را مكّه مى برد نظير خود او است و بايد خمس او را بدهد، و همچنين اگر بچه هاى خود را حج ببرد و همچنين اگر كسى را حج ببرد كه به آن حجّ بذلى گفته مى شود و بايد خمس او را بدهد و هيچ كدام اين ها از باب هديه نيست، بلكه از باب مصرف است.
>سؤال 233< دانشجويانى كه هزينة تحصيل و زندگى آنان بر عهدة والدين است، اگر با ارث مستطيع شوند، در حالى كه پدرشان اهل خمس و زكات نبوده وظيفة فرزندان چيست راهنمايى فرماييد؟
بايد ورثه اولاً خمس مال او را بدهند و بعداً تصرف در اموال او نمايند.
>سؤال 234< اگر با پولى كه خمس يا زكات آن پرداخت نشده يا پول غصبى بليط هواپيما و وسايل سفر براى عمره تهيه شود، آيا اين كار صحيح است و در صورت حرمت موجب بطلان حج يا عمره مى شود يا خير؟
كار حرام است ولى حج يا عمرة او فاسد نيست.
>سؤال 235< كسى كه مبلغى پول دارد و شك دارد كه خمس آن را پرداخت كرده و سال بر آن گذشته يا نه بايد خمس آن را پرداخت نمايد؟
لازم نيست.
>سؤال 236< آيا دانشجويى كه خمس اموال خود را نداده باشد، مى تواند فقط با پرداخت
خمس مخارج عمره، مشرّف به عمرة مفرده شود؟
نمى تواند مگر از مجتهد جامع الشّرايط اجازه بگيرد.
>سؤال 237< شخصى با پول غير مخمّس حولة احرام خريده ولى هنگام خريد فراموش كرده يا نمى دانسته كه خمس پول را نداده است، آيا اعمال و احرام صحيح است؟
حجّ او همچنين عمرة او صحيح است، ولى گناه كرده است.
>سؤال 238< كسى كه از ابتداى تكليف نه خمس داده و نه سال خمسى داشته است و از درآمد مبلغى جمع نموده و در همان سال قصد تشرّف به عمرة مفرده را دارد آيا بايد خمس آن را بدهد؟
در فرض مذكور بايد خمس دهد.
>سؤال 239< اگر از ثبت نام تا رفتن به عمره يك ماه طول بكشد (سال خمسى تعلّق نگيرد) آيا بايد خمس مبلغ ثبت نام را پرداخت؟
اگر در وسط سال خمسى باشد اشكال ندارد، ولى خمس آن را بدهد بهتر است.
حجّ و عمره با مال حرام و غصبى
سؤال 240 كسانى كه با پول و مالى حرام و يا غصبى به حج يا عمرة مفرده مشرّف مى شوند، حج يا عمرة آن ها چه حكمى دارد؟
حجّ آن ها صحيح است، ولى گناه بزرگى انجام داده اند كه ثواب حج در مقابل آن گناه ناچيز است و جبران آن گناه را هم نمى توانند بكنند.
سؤال 241 زمانى كه مشرّف به حج، شك دارد كه آيا حقّى (پرداخت مالى) بر گردن او مى باشد يا خير، چه وظيفه اى دارد؟
چيزى بر او واجب نيست، ولى اگر ردّ مظالم به اندازة احتمال بدهد، مطلوب است.
سؤال 242 اگر بدهكار، در حالى كه طلبكار طلب خود را مطالبه مى كند حجّ واجب يا مستحب به جا آورد، آيا اعمال او صحيح است؟ و در صورتى كه حج به جا آورد، كفايت از حجّةالاسلام مى كند؟
بايد نرود، ولى اگر رفت حجّ او
صحيح است و كفايت از حجّةالاسلام هم مى كند.
وصيّت به حجّ و عمره
سؤال 243 كسى كه در زمان حيات حج بر او اوجب شده ولى مبادرت به ثبت نام يا عزيمت نكرده است، ورثة او بعد از وفات در صور ذيل چه وظيفه اى دارند:
1. ميّت مال داشته باشد؟
بايد از اصل مال براى حجِ ّ او ولو ميقاتى اقدام شود.
2. ميّت هيچ مالى نداشته باشد؟
بر ورثه واجب نيست.
سؤال 244 در فرض سوال قبل، در هر صورت ورثه مى توانند قبل از ثبت نام حجِ ّ ميّت در اموال او تصرّف نمايند؟ با توجّه به اينكه ورثه فعلاً فقط امكان ثبت نام دارند و سال ها بعد نوبت نايب مى شود، در مورد تصرّف در اموال ميّت و تقسيم آن چه بايد بكنند؟
براى حجّ ميقاتى اقدام كنند، بعداً مال را قسمت كنند.
سؤال 245 به طور كلّى نايب گرفتن براى اداى حجِ ّ ميّتى كه در زمان حيات مستطيع بوده است، نياز به وصيّت او دارد يا ورثه بدون وصيّت، وظيفه دارند از مال او نايب بگيرند؟
بايد از اصل مال برداشته شود و حجِ ّ او را ادا كنند ولو ميقاتى. وصيّت كرده باشد يا نكرده باشد.
سؤال 246 اگر كسى وصيّت به انجام عمرة مفرده كند، بعد از مرگ او ورثه واجب است به اين وصيّت عمل كنند؟
اگر به ازاء وصيّت مال داشته باشد بايد ورثه به وصيّت عمل كنند مشروط بر اينكه به اندازة ثلث مالش باشد و الّا اجازة ورثه را مى خواهد.
سؤال 247 اگر كسى از مال خود وصيّت به حجّ تمتّع كرد و ورثه مى دانند خمس يا زكات آن مال را بايد پرداخت كنند، در اين صورت وظيفة آن ها چيست؟ در صورتى كه باقيمانده پس از پرداخت خمس يا زكات آن
مال، كافى براى حج نباشد چه بايد بكنند؟
بايد خمس را بدهند و بعد از آن مى توانند تبرّعاً حج با آن باقى مانده به جا آورند ولى واجب نيست و مى توانند آن را قسمت كنند.
سؤال 248 اگر ورثه مال ميّت را قسمت كرده باشند، بعد از مدتى وصيّت او در خصوص انجام حج يا عمرة مفرده را بيابند يا دريابند كه براى حج مستطيع بوده است و پس از تقسيم ارث مال ديگرى نمانده باشد كه به وظيفه عمل كنند، چه بايد بكنند؟
بايد ورثه آن را به جا آورند.
>سؤال 249< شخصى وصيّت كرده كه يكى از فرزندانش حجّ او را به جا آورد، ولى به دليل اينكه آن فرزند را مشخّص نكرده، در اين جهت بين فرزندان اختلاف ايجاد شده است، تكليف آن ها چيست؟
قرعه بزنند به نام هر كدام آمد برود.
>سؤال 250< شخصى وصيّت به حج كرده ولى مشخص نكرده است حجّ او بلدى باشد يا ميقاتى، ورثة او چه وظيفه اى دارند؟
اگر ميقاتى دادند كفايت مى كند و اگر بلدى دادند بهتر است.
>سؤال 251< اگر متوفّى وصيّت كند كه شخص معيّنى حجّ او را به جا آرود، ولى آن شخص اجرت گزافى طلب كند يا از جهات ديگر عمل به اين وصيت براى ورثه مشكل باشد، چه وظيفه اى دارند؟
عمل به آن وصيّت لازم نيست و هر كس به جا آورد كفايت مى كند بلكه اگر گناه كردند و به كس ديگر دادند، حج از او ساقط مى شود.
>سؤال 252< شخصى از دنيا رفته و وصيّت به حج نكرده است، ولى بعضى از ورثه اعتقاد دارند حج بر او مستقر بوده است و از سويى برخى ديگر اين حرف را قبول ندارند، وظيفة آنان چيست؟
كسانى كه يقين
دارند، بايد حجّ او را ولو ميقاتى انجام دهند.
حجِ ّ نذرى
سؤال 253 اگر كسى نذر كند كه اگر حاجتش برآورده شد، حج به جا آورد، ولى قبل از برآورده شدن حاجت شرايط و نوبت عزيمت به حج براى او فراهم شود، آيا مى تواند به عنوان عمل به نذر خود به حج برود؟ در صورتى كه بعد از اتمام حج به حاجت خود برسد آيا بايد دوباره حج به جا آورد؟
آن حج جاى حجّ نذرى را نمى گيرد.
سؤال 254 اگر كسى نذر كند كه حج به جا آورد ولى وقت اداى نذر يا وقتى كه نوبت او مى رسد، قدرت بدنى تشرّف به حج را نداشته باشد، آيا واجب است در زمان حيات نايب بفرستد؟ اگر نفرستد واجب است ورثه بعد از او براى او نايب بگيرند؟
حج از او ساقط مى شود.
سؤال 255 اگركسى نذرِ حج كند ولى قدرت يا استطاعت عزيمت به حج را نداشته باشد، آيا بايد كفّارة عمل نكردن به نذر را بپردازد؟
كفّاره ندارد.
سؤال 256 اگر خانمى قبل از ازدواج نذر كند كه حج به جا آورد، ولى بعد از ازدواج، شوهر او اجازة رفتن به او ندهد، چه تكليفى دارد؟
حج از او ساقط است.
سؤال 257 آيا نذر فرزند براى انجام حج، نياز به اذن پدر و مادر دارد؟ اگر نهى كنند يا رفتن فرزند به حج موجب آزار و اذيّت آنان شود، چه بايد بكند؟ اگر به اين علّت به نذر خود عمل نكرد، آيا بايد كفارة عمل نكردن به نذر بپردازد؟
نياز به اذن آن ها نيست، ولى اگر نهى كنند حج ساقط مى شود و كفّارة نذر هم واجب نمى شود.
سؤال 258 اگر كسى براى اداى حاجتى نذر كند و به حاجت خود برسد
ولى وقتى به جاجت خود مى رسد، قدرت بدنى انجام حج را ندارد و از دنيا مى رود يا قدرت بدنى دارد ولى تا زنده است، نوبت به او نمى رسد، آيا ورثه واجب است بعد از مرگ او نايب به حج بفرستند؟
در كلية صور وجوب حج ساقط است.
سؤال 259 اگر كسى نذر كند كه به حج برود، آيا در هر صورت واجب است نذر خود را عمل كند؟
اگر شرايط حج براى او باشد، بايد به نذر خود وفا كند.
سؤال 260 اگر كسى نذر كند كه به حج مشرّف شود ولى استطاعت رفتن نداشته باشد، يا نوبت به او نرسد، آيا به هر صورتى و با هر مبلغى بايد آن حج را به جا بياورد؟
در فرض مذكور عمل به نذر واجب نيست.
سؤال 261 آيا زن مى تواند بدون اجازة شوهر نذر كند كه به حج برود؟
نمى تواند.
سؤال 262 اگر يك زن نذر كرد كه به حج برود، آيا اين حج براى او حكم حجِ ّ واجب را دارد و مى تواند بدون اجازة شوهر برود؟ اگر شوهر مانع رفتن او شود چه وظيفه اى دارد؟
بايد به نذر خود عمل نكند.
سؤال 263 اگر كسى قبلاً حج به جا آورده و اكنون نذر كند كه به حج مشرّف شود، آيا واجب است به نذر خود عمل كند؟
بايد عمل به نذر كند.
سؤال 264 كسى كه تاكنون حج به جا نياورده است، اگر براى حج نذر كند، چنانچه حج به صورت طبيعى بر او واجب شود، آيا بايد دو مرتبه به حج مشرف شود يا يك مرتبه براى هر دو نيّت كافى است؟
يك حج براى هر دو كافى است.
سؤال 265 اگر كسى نذر حج كند ولى قبل از اداى نذر، از دنيا برود، آيا وليّ او
يا ورثة او واجب است قضاي نذر او را به جا بياورند؟
واجب است.
سؤال 266 اگر كسى براى اداى حاجتى نذر حج كند، ولى قبل از اداى نذر از دنيا برود و بعد از وفات او حاجت او برآورده شود، آيا قضاى نذر او لازم است؟
لازم نيست.
سؤال 267 اگر كسى براى طلب حاجتى نذر حج كند و به حاجت خود برسد، ولى قبل از تشرّف به حج از دنيا برود، آيا قضاى نذر او واجب است؟
واجب است.
حجِ ّ استحبابى
سؤال 268 كسى كه حجّ مستحبّى انجام مى دهد، مى تواند علاوه بر خودش به نيابت از كسانى كه حجّ واجب خود را قبلاً انجام داده اند نيز نيّت حجّ استحبابى كند؟
اشكال ندارد، بلكه خوب است.
سؤال 269 آيا زن براى انجام حجِ ّ مستحبّى نياز به اجازة شوهر دارد؟ آيا اگر اجازه نداد نمى تواند مشرّف شود؟
نياز به اجازه دارد و اگر اجازه نداد نمى تواند برود.
سؤال 270 انجام حجِ ّ مستحبّى براى زنى كه در عدة وفات يا در عدة طلاق رجعى يا در عدة طلاق بائن است چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد، ولى اگر در طلاق رجعى است بايد با اجازه از شوهر باشد.
سؤال 271 آيا كسى كه به قصد حجِ ّ استحبابى به مكّه رفته است، مى تواند پس از انجام عمرة تمتّع، بدون عذر، حج را رها كند و اعمال را ادامه ندهد؟ آيا در اين صورت انجام طواف نساء لازم است؟
بدون عذر جايز نيست، ولى به هر جهت اگر منصرف شد مانعى ندارد و چيزى بر او لازم نيست.
رضايت پدر، مادر و همسر در حجّ و عمره
سؤال 272 آيا مردى كه به حجِ ّ واجب مى رود، بايد رضايت همسر خود را جلب نمايد؟
واجب نيست و همچنين زن لازم نيست جلب رضايت شوهر را بنمايد، مگر مفسده اى در كار باشد كه حج براى هيچ كدام لازم نيست.
سؤال 273 اگر زوج، همسر عقدى خود را از رفتن به عمرة مفرده منع كند، با عنايت به اين كه آن خانم در خانة پدرش زندگى مى كند چه وظيفه اى دارد؟
شنيدن حرف او لازم نيست، ولى بايد مواظب باشد ضربه به محبّت او نزند.
سؤال 274 اگر پدر يا مادر يا هر دوى آنها از رفتن فرد به عمرة مفرده رضايت نداشته باشند، در اين صورت آيا مى تواند به عمره برود و عمرة او
صحيح است؟
بايد نرود، ولى اگر رفت حجِ ّ او و عمرة او و زيارت او صحيح است.
سؤال 275 اگر شوهر بر اثر لجاجت اذن سفر عمرة مفرده را به زن ندهد، وظيفة زن چيست؟
نمى تواند برود، ولى حجِ ّ واجب را مى تواند برود.
سؤال 276 به طور كلّى دختر يا زنى كه مجرّد است يا شوهر ندارد، براى رفتن به حج يا عمره، نياز به اذن كسى دارد؟
نياز به اذن كسى ندارد، ولى اگر نهى پدر يا مادر و يا احتمال مفسده باشد، نمى تواند برود.
سؤال 277 اگر شوهر بر اثر لجاجت اذن انجام حجِ ّ تمتّع را به زن ندهد، در صورتى كه زن واجب الحج باشد، وظيفة او چيست؟
بدون اذن برود، اشكال ندارد.
سؤال 278 خانمى مستطيع نبوده ولى فرزندش مى خواهد او را به مكّه ببرد يا هزينة سفر حجّ را به او بدهد، امّا شوهر اين خانم اعلام عدم رضايت مى كند، آيا اين خانم مستطيع است؟
چون حجّ بذلى است، واجب الحج است و رضايت شوهر لازم نيست.
سؤال 279 خانمى قبل از ازدواج نذر كرده كه حجّ به جا آورد و بعد از ازدواج مى خواهد به نذر خود عمل كند، آيا اذن شوهر لازم است؟ و آيا شوهر حقّ ممانعت دارد؟
اذن شوهر لازم نيست، ولى اگر شوهر مخالفت كند، نذر او منحل مى شود و اين حج بر او واجب نيست.
>سؤال 280< زنى كه با پول خودش ولى بدون اذن شوهرش به عمرة مفرده رفته و اكنون در مدينه حضور دارد. لطفاً با توجّه به اينكه شوهر او هم اذعان بر عدم رضايت دارد، بفرماييد تكليف او در خصوص احرام و صحت احرام چيست؟ آيا مى تواند به مكّه برود يا خير؟ به طور كلّى چه وظيفه اى دارد و در
صورت انجام، عمرة او چه حكمى پيدا مى كند؟
بايد برگردد، ولى اگر عمره به جا آورد عمرة او صحيح است.
حجّ و عمرة كودكان و افراد نابالغ
سؤال 281 آيا افراد نابالغ كه به همراه والدين به عمرة مفرده مشرّف مى شوند، واجب است محرم شوند و اعمال عمرة مفرده را به جا آورند؟
واجب نيست.
سؤال 282 اگر بچة نابالغ محرم شد يا او را محرم نمودند و يكى از محرّمات را انجام داد، خود او يا وليِّ او چه وظيفه اي دارند؟ آيا در اين خصوص بين محرّمات تفاوتى هست؟
وليِّ او بايد جبران كند.
سؤال 283 اگر كسى پيش از بلوغ به مكّه برود و حج به جا آورد، حجِ ّ واجب او محسوب مى شود؟
محسوب مى شود.
سؤال 284 اگر غير بالغ به حج رفت يا او را به حج بردند، بايد در مسائل حج از چه كسى تقليد كند تا حجِ ّ او صحيح باشد؟ آيا بايد مرجع انتخاب كند يا به فتواى مرجع تقليد وليّ خود عمل كند؟
بايد مرجع تقليد انتخاب كند.
سؤال 285 اگر كودكى را براى عمرة مفرده محرم كردند، بايد در طواف و سعى رعايت جا به جا نشدن و برنگشتن و ... را بكند، يا اگر دويد يا به عقب برگشت اشكال ندارد؟
مراعات لازم نيست.
سؤال 286 اگر كودك محرم در هنگام طواف يا سعى در آغوش پدر يا مادر خوابش ببرد و او را طواف دهند، طواف يا سعى او صحيح است يا بايد اعاده كند؟
صحيح است.
سؤال 287 پوشش دختر بچّة نابالغ كه او را محرم مى كنند در طواف و سعى چقدر بايد باشد؟
بايد نظير بالغ عمل كند.
سؤال 288 كودكانى كه محرم مى شوند يا آنها را محرم مى كنند، حتماً بايد صحيح تلبيه بگويند يا بايد وليِّ آنها به نيابت از آنها بگويد؟
به
هر طورى كه مى توانند بگويند و اگر اصلاً نمى توانند، وليِّ آن ها بگويد.
حجّ و عمرة افراد كثيرالشّك و وسواسى
سؤال 289 منظور از افراد كثيرالشّك و وسواسى در اعمال حج چه كسانى هستند و اين افراد براى انجام اعمال حجِ ّ خود چه وظيفه اى دارند؟
اگر از حدِّ متعارف كه مردم بر آن حد هستند تجاوز كند، وسواسى است و بايد در هر چه شك كرد اعتنا نكند.
سؤال 290 در جايى كه مى فرمائيد وسواسى يا كثيرالشّك به شك يا وسوسة خود اعتنا نكند، منظور چيست؟ آيا اگر هميشه بنا را بر نفع خود بگذارد درست است يا آن شك و وسوسه را هر چند به نفع خود باشد بايد اهميّت ندهد؟
فرقى ندارد.
سؤال 291 كثيرالشّك و وسواسى در طواف چه وظيفه اى دارند؟
بايد بى اعتنا باشند.
>سؤال 292< كسانى كه در طهارت و نجاست وسواس دارند، به فتواى حضرتعالى بايد متنجّس را پاك بدانند. حال در ايّام حج و در مورد لباس احرام و مكان و... نيز بايد به همين فتوى عمل شود؟
بلى همين فتوى است.
حجّ و عمرة افراد مسلوس و مبطون
سؤال 293 كسى كه در اثر بيمارى قادر به نگهدارى بول خود نيست و در هنگام عمرة مفرده يا حج، مرتّباً لباس احرام او و بدن او نجس مى شود و نيز وضوى آن باطل مى گردد، چه وظيفه اى دارد؟
يك وضو بگيرد و اعمال را به جا آورد.
سؤال 294 كسى كه در اثر بيمارى قادر به نگهدارى باد معدة خود نيست و در هنگام عمره يا حجِ ّ تمتّع، مرتّباً وضوى او باطل مى گردد، چه وظيفه اى دارد؟
لازم نيست وضو را تكرار كند.
سؤال 295 اخيراً لباسى براى بيمارانى كه قادر به نگهدارى بول خود نيستند دوخته شده كه از نجس شدن لباس احرام و بدن آنها جلوگيرى مى نمايد و بول آنها را نگهدارى مى كند. حال سؤال اين است كه اوّلاً اگر اين لباس اجباراً دوخته
باشد اشكالى دارد؟ ثانياً اين شخص به هنگام طواف طاهر محسوب مى شود يا خير؟
با آن لباس اعمال را به جا آورد اشكال ندارد.
زمان حجّ و عمره
سؤال 296 آيا مى شود عمرة تمتّع را در يك سال و حجّ تمتّع را در سال بعد به جا آورد؟
جايز نيست.
سؤال 297 اگر شرط صحّت حج، به جا آوردن عمرة تمتّع و حجّ تمتّع در يك سال است، منظور در يك سال قمرى است يا اينكه فاصلة آن كمتر از دوازده ماه باشد؟
بايد عمرة تمتّع در شوّال يا ذى القعده و يا در ذى الحجّه باشد و فاصله، بيش از اين جايز نيست.
سؤال 298 اگر كسى در ماه محرّم عمرة تمتّع به جا آورد، در ذى الحجّه مى تواند اعمال حج را به جا آورد؟
نمى تواند.
سؤال 299 به طور كلّى اوّلين زمانى كه انجام عمرة تمتّع براى انجام اعمال حج جايز است، چه زمانى است؟
از اوّل شوّال تا قبل از رفتن به عرفات كه بايد محرم به حج شود.
سؤال 300 اگر كسى در آخر ماه مبارك رمضان محرم به عمرة تمتّع شود و بعضى اعمال را در ماه مبارك رمضان و بعضى را در شوال انجام دهد، براى صحّت حجّ تمتّع مجزى است؟
مجزى نيست.
سؤال 301 در چه زمان هايى نمى توان عمرة مفرده به جا آورد؟
در هر زمانى مى توان عمرة مفرده به جا آورد.
سؤال 302 انجام عمرة مفرده در چه زمانى افضل است؟
ماه رجب.
سؤال 303 آيا كسى كه اهل مكّه يا شهرهاى اطراف آن است و قصد حج ندارد، در ايّام حج مى تواند عمرة مفرده به جا آورد؟
مى تواند، چنانچه كسانى كه اهل مكّه نيستند مى توانند عمرة مفرده به جا آورند و نيّت حج نكنند.
سؤال 304 آيا كسى كه محرم به حجِ ّ تمتّع است، در ايّام حج مى تواند عمرة مفرده به
جا آورد؟
بعد از آنكه مُحِل شد چه قبل از به جا آوردن اعمال حج و چه بعد از آن، مى تواند عمرة مفرده به جا آورد.
سؤال 305 آيا خدمه، مدير يا روحانى و ... كاروان كه در ايّام حج محرم به حجّ تمتّع نيستند، مى توانند عمرة مفرده به جا آورند؟
مى توانند.
سؤال 306 اگر فاصلة ميان دو عمره كمتر از يك ماه باشد، آيا لازم است عمرة دوّم رجاءً قصد شود يا خير و آيا مقصود از يك ماه، سى روز كامل است يا يك ماه قمرى؟
كسى كه در مكّه است، چه براى حج و چه براى عمره، همه روزه مى تواند عمرة مفرده به جا آورد. بلكه در شبانه روز مى تواند چندين عمرة مفرده به جا آورده و قصد رجاء هم لازم نيست.
سؤال 307 آيا زائر حجّ تمتّع پس از پايان اعمال حجّ تمتّع، مى تواند عمرة مفرده به جا آورد؟
مى تواند.
سوال 308 آيا زائر حجّ تمتّع پس از عمرة تمتّع و پيش از فرا رسيدن ايّام حج، مى تواند عمرة مفرده به جا آورد؟
مى تواند.
>سؤال 309< اگر انجام دو عمره با فاصلة كمتر از يك ماه را جايز مى دانيد، آيا تفاوت دارد كه دو عمره مربوط به خود شخص باشد يا يكى را به نيابت انجام دهد؟
تفاوت ندارد.
>سؤال 310< لطفاً وظايف اشخاصى را كه در يك ماه قمرى عمره انجام داده اند و در ماه بعدى براى زيارت به منى و عرفات رفته اند و مراجعت مى كنند بفرماييد؟
وظيفة خاصّى ندارند.
>سؤال 311< آيا ملاك براى احرام خروج از شهر مكّه است يا خروج از محدوده اى كه براى حرم تعيين شده است؟
خروج از حرم موجب مى شود كه در برگشت بايد محرم شود و عمره اى به جا آورد.
>سؤال 312< اشخاصى كه آخر ماه به
مكّه مشرّف شده اند و اوّل ماه شك مى كنند عمره اى كه انجام داده اند در ماه قبل بوده يا در ماه جديد، چه وظيفه اى دارند؟
شكّ آن ها اعتبار ندارد.
>سؤال 313< برخى افراد قصد زيارت دوره دارند و از انجام عمره در ماه قمرى جديد معذورند يا براى آنان مشكل است، وظيفة آنان چيست؟
وظيفة خاصّى ندارند.
اقسام حج
سؤال 314 افرادى كه در مكّه و اطراف آن هستند، مخيّر به انتخاب انجام يكى از دو حجِ ّ إفراد و قِران هستند يا هر كدام تحت شرايطى واجب مى شود؟
مخيّرند هر كدام از دو حج را انتخاب كنند و قِران بهتر است.
سؤال 315 افرادى كه در مكّه ساكن نيستند و فاصلة آن ها تا مكّه بيش از شانزده فرسخ است، براى انجام حجِ ّ استحبابى هم بايد حجّ تمتّع انجام دهند يا مخيّر بين انجام حجّ تمتّع، قِران و إفراد هستند؟
مخيّرند هر كدام را مى خواهند به جا آورند.
سؤال 316 زنى كه به حجِ ّ تمتّع رفته و در مكّه دچار عادت ماهيانه شده است و اگر براى پاك شدن صبر كند، خوف نرسيدن به عرفات را دارد، آيا بايد براى طواف و نماز طواف عمرة تمتّع، نايب بگيرد يا حجّ او مبدّل به حجّ إفراد مى شود؟
حجّ او مبدّل به حجّ إفراد مى شود، ولى اگر بخواهد بر حجّ تمتّع باقى بماند بايد براى طواف و نماز آن نايب بگيرد و سعى و تقصير را خودش انجام دهد.
سؤال 317 زنى كه در حين طواف عمرة تمتّع حائض مى شود و معطّل شدن او تا پاك شدن، خوف نرسيدن به وقوف عرفات را به همراه دارد، چه وظيفه اى دارد؟
براى طواف و نماز آن نايب بگيرد و مابقى اعمال را خود به جا آورد.
سؤال 318 اگر زنى حائض بود
و نمى دانست و اعمال عمرة تمتّع را به جا آورد، بعد از پاك شدن چه وظيفه اى دارد؟
بايد مجدداً عمرة تمتّع را به جا آورد.
سؤال 319 در فرض سؤال قبل اگر آن زن بعد از پاك شدن و قبل از عزيمت به عرفات، براى اعادة عمرة تمتّع وقت نداشته باشد يا فقط براى اعادة طواف و نماز آن وقت داشته باشد، چه وظيفه اى دارد؟
حجّ او مبدّل به حجّ إفراد مى شود.
سؤال 320 انجام عمرة مفرده در حج إفراد تا چه زمانى وقت دارد؟ آيا تأخير آن جايز است؟
فور عرفى بايد باشد، بنابر اين هرچه زودتر بايد انجام شود و تا بعد از آخر ذى الحجّه تأخير نيندازد.
سؤال 321 زنى به تصوّر اينكه مستحاضه است، در ميقات محرم شده و با انجام وظايف مستحاضه، اعمال عمرة تمتّع را به جا آورده و پس از اعمال متوجّه شده كه حائض بوده است، حال وظيفة او نسبت به اعمال عمره و حج چيست؟ لطفاً در صورت وسعت و تنگى وقت جداگانه پاسخ فرماييد.
اگر وقت دارد عمره را اعاده مى كند و اگر وقت ندارد حجّ او مبدّل به حجّ إفراد مى شود.
سؤال 322 اگر كسى از روى عمد و بدون عذر، احرام نبندد تا وقت براى عمرة تمتّع تنگ شود، چه وظيفه اى براى حجِ ّ خود دارد؟
بايد حجِ ّ إفراد به جا آورد.
سؤال 323 آيا در حجِ ّ إفراد، مطلقاً مى شود اعمال مكّه (طواف حج و نماز آن و سعى و طواف نساء و نماز آن) را مقدّم به رفتن عرفات بدارد و زودتر انجام دهد؟ يا در صورت ضرورت جايز است؟
مطلقاً جايز است.
سؤال 324 اگر كسى محرم به احرام عمرة تمتّع شود و بعد به جهتى حجّ او مبدّل به
حجِ ّ إفراد گردد، آيا بايد دوباره برگردد و محرم شود يا مى تواند با همان احرام، اعمال حج إفراد را به جا آورد؟
همان احرام كفايت مى كند.
سؤال 325 كسى كه حج بر او واجب شده است، اگر به هر دليلى دير به مكّه برسد و قبل از احرام حجّ تمتّع، بفهمد كه وقت كافى براى انجام عمرة تمتّع و حجّ تمتّع ندارد، وظيفة او چيست و تكليف حجّ او چه مى شود؟
حجّ إفراد به جا آورد و كفايت از حجّ او مى كند.
سؤال 326 در فرض سؤال قبل، حج بر چنين كسى مستقر مى شود و در سال هاى بعد بايد به هر صورت ممكن انجام دهد يا در صورت احراز مجدّد شرايط وجوب، بايد حج به جا آورد؟
حجِ ّ إفراد به جا آورد كفايت مى كند و اگر نمى تواند و در نتوانستن معذور بوده است، وجوب حج از او ساقط مى شود.
سؤال 327 اگر كسى در حجِ ّ إفراد، اعمال حج را زودتر از رفتن به عرفات انجام دهد، آيا پس از انجام طواف نساء و نماز آن، محرّمات احرام و مخصوصاً لذّت جنسى بر او حلال مى شود يا خير؟
محرّمات احرام بعد از حلق يا تقصير در منى حلال مى شود.
>سؤال 328< تأخير عمرة مفرده در حجّ إفراد تا چه وقتى بلاعذر جايز است؟
تا آخر ذى الحجّه جايز است.
سؤال 329 آيا كسى كه حجِ ّ إفراد به جا آورده، مجدداً بايد براى عمرة مفرده محرم شود؟ اگر چنين است، محلّ احرام وى كجا است؟
بايد از ادنى الحل يا يكى از ميقات ها محرم شود.
سؤال 330 در حجِ ّ «قِران» قربانى واجب است يا مستحب؟
واجب است.
>سؤال 331< آيا در حجّ إفراد هم قربانى واجب است؟
واجب نيست.
احرام
احرام
سؤال 332 آيا محرم با انصراف از احرام، محلّ مى شود يا بايد
حتماً اعمال را به پايان رساند؟
بايد اعمال را به جا آورد.
سؤال 333 در فرض سؤال قبل اگر كسى بعد از احرام بگويد از احرام منصرف شدم و لباس احرام را از تن درآورد، تا وقتى كه محرّمات احرام را انجام مى دهد، كفّاره بر او واجب مى شود؟
كفّاره دارد.
سؤال 334 اگر كسى بعد از خروج از ميقات، به جهتى متوجّه شود كه احرامش صحيح نيست، آيا وظيفه دارد برگردد و مجدّداً محرم شود يا در ادنى الحل مى تواند محرم شود؟ آيا اينكه احرام مربوط به عمرة مفرده يا تمتّع باشد، تفاوتى در حكم مى كند؟
در ادنى الحل محرم شود و فرقى ميان عمرة مفرده و عمرة تمتّع نيست.
سؤال 335 آيا مجنون يا نابالغ مى تواند بدون احرام وارد مكّه شود و اگر وليّ او بخواهد او را محرم كند، چه حكمي دارد؟
بدون احرام وارد شود اشكال ندارد و لازم نيست او را محرم كنند.
سؤال 336 اگر كسى به هر جهت احرام را فراموش كند و تا بعد از اتمام عمرة تمتّع به خاطر نياورد، تكليف حجّ و عمره او چه مى شود؟
بايد برگردد و محرم شود و اگر نمى تواند حجّ افراد به جا آورد.
سؤال 337 اگر كسى به هر جهت احرام عمرة تمتّع را فراموش كند و عمرة تمتّع را تمام كند و پس از آن محرم به احرام حج شود و اعمال حج را به پايان رساند و پس از اتمام اعمال حج بفهمد كه عمرة تمتّع را بدون احرام انجام داده است، چه وظيفه اى دارد؟
حج او باطل است.
سؤال 338 آيا اگر كسى در ميقاتى محرم شد، جائز است پس از احرام به سمت مخالف مكّه رود و در شهرهاى ديگر باشد مثلاً به مدينه برود
و چند روز بماند و بعد به مكّه برود و اعمال عمره را به جا آورد؟
جايز است.
سؤال 339 در فرض سؤال قبل اگر آن شخص پس از اينكه خواست به مكّه برود از ميقات ديگرى عبور كند، نياز به اعادة احرام دارد يا خير؟
ندارد.
سؤال 340 آيا مسئولين اجرايى حج، اگر مستطيع نباشند يا قبلاً حج به جا آوده باشند مى توانند با احرام عمرة مفرده وارد مكّه شوند و بعد براى حج محرم نشوند تا بتوانند به امور اجرايى بپردازند؟
اشكال ندارد.
>سؤال 341< اگر كسى به هر دليلى بدون احرام وارد مكه شود، در مكّه وظيفة خاصّى دارد يا خير؟
بايد برگردد و در ادنى الحل محرم شود و عمره به جا آورد.
>سؤال 342< يكى از زائران قبل از رسيدن به ميقات بيهوش شده و همراهان نمى توانند او را رها كنند، لطفاً بفرماييد وظيفة آنان در قبال احرام آن شخص چيست؟
او را بدون احرام همراه خود ببرند.
نيّت
سؤال 343 آيا نيّت به اين معناست كه قصد انجام عملى را داشته باشيم يا اينكه حتماً بايد بر زبان جارى شود؟
توجّه كفايت مى كند، خطور لازم نيست و تلفّظ هم لازم نيست.
سؤال 344 اگر كسى بخواهد نيّت احرام يا عمره يا حج را به زبان جارى كند، چگونه بايد نيّت كند؟
به زبان جارى كردن لازم نيست و اگر بخواهد به زبان آورد، هر طورى كه بگويد، به عربى يا فارسى و يا به زبان ديگر، و هر چه بگويد كه دلالت بر نيّت كند كفايت مى كند.
سؤال 345 آيا در نيّت احرام، قصد ترك محرّمات احرام هم لازم است يا خير؟
لازم نيست.
سؤال 346 در فرض سؤال قبل اگر كسى بداند كه برخى محرّمات احرام را مرتكب خواهد شد، به صحّت نيّت او
لطمه اى وارد مى شود؟
احرام او صحيح است.
سؤال 347 اگر كسى قبلاً حجّ واجب خود را انجام داده باشد و بخواهد مجدّداً به حج مشرّف شود، مى تواند نيّت كند كه اگر حجّ قبلى او اشكال داشته براى خودش منظور شود و گرنه براى يك منوبٌ عنه مثل پدر يا مادرش منظور گردد؟
براى خود و يا براى ديگران جايز است. ولى خلاف احتياط است.
سؤال 348 آيا در عمرة مفرده يك نيّت از اوّل تا آخر براى انجام اعمال عمره كفايت مى كند يا براى هر عملى بايد جداگانه نيّت كرد؟
لازم نيست.
سؤال 349 آيا نيّت حجّ تمتّع، در هر عملى از حج بايد تكرار شود يا همان نيّت ابتدائى كفايت مى كند؟
كفايت مى كند.
سؤال 350 كسى كه در حجّ تمتّع هنگام نيّت عمرة تمتّع، در نظر داشته است كه عمرة تمتّع به جا مى آورد كه مقدّمة حجّ تمتّع است، حال اگر موقع بستن احرام حج و عزيمت به عرفات، فراموش كند كه نيّت احرام حج كند حتى از دل هم نگذراند، بلكه در خانة خدا محرم شود و به عرفات برود و ساير اعمال را انجام دهد، اشكالى دارد؟
اشكال ندارد.
>سؤال 351< اينكه بيان شده است نيّت احرام بايد براى خدا باشد، اگر اين نيّت براى رفتن به بهشت يا ترس از جهنم يا براى رفع تكليف يا براى سعادت خود و خانواده اش باشد نيّت خدايى محسوب مى شود يا خير؟
اينگونه چيزها همه نيّت خدايى است.
سؤال 352 اگر كسى به دلايلى احتمال دهد حجّى كه قبلاً به جا آورده، صحيح نبوده است، مى تواند احتياطاً دوباره به جا آورد؟ در اين صورت نيّت اين حج بايد چگونه باشد؟
همين مقدار كه توجّه به اين مطلب داشته باشد و در موقع احرام، نيّت حجِ ّ تمتّع
كند، كفايت مى كند و اگر مى خواهد نيّت ما فى الذّمه كند كفايت مى كند.
تلبيه
سؤال 353 حدِّ جواز گفتن لبّيك تا كجاست؟
تا نزديك شهر مكّه، جائى كه شهر به خوبى ديده شود.
سؤال 354 آيا شهر مكّه براى قطع لبّيك، محدودة قديم مكّه است يا شهر جديد؟
شهر جديد.
سؤال 355 كسى كه در مسجد تنعيم يا مسجد جعرانه محرم مى شود، تا كجا بايد لبّيك بگويد؟
تا آنجا كه شهر مكّه به خوبى ديده شود و اگر در ميقاتى نظير مسجد تنعيم كه فعلاً جزو شهر است محرم شود، وقتى از مسجد خارج شد، بايد تلبيه را قطع كند.
سؤال 356 اگر كسى نتواند به درستى و صحيح عبارات عربى تلبيه را بگويد، مى تواند به فارسى يا هر زبان ديگرى بگويد يا بايد نايب بگيرد؟
به هرطورى كه مى تواند عربى بگويد، كفايت مى كند.
سؤال 357 افرادى كه گنگ هستند مى توانند با اشاره تلبيه را بگويند يا بايد نايب بگيرند؟
بايد خود با اشاره بگويند.
سؤال 358 آيا در تلبيه، رعايت قواعد تجويدى واجب است؟
واجب نيست.
>سؤال 359< بلند گفتن تلبيه توسط زنان، به صورتى كه نامحرم صداى آن ها را بشنود، چه حكمى دارد؟ آيا به صحت احرام آنان ضربه مى زند؟
اگر احتمال مفسده باشد حرام است ولى به احرام آن ها ضربه نمى زند.
>سؤال 360< شخصى براى احرام عمره به مسجد رفته و نيّت كرده و به سمت خانة خدا برگشته و در راه به ياد آورده است كه تلبيه نگفته است، اكنون چه وظيفه اى دارد؟
وظيفه اى ندارد.
>سؤال 361< در فرض سؤال قبل اگر آن شخص در حين اعمال عمره يا بعد از اتمام عمره به ياد آورد كه تلبيه نگفته است چه وظيفه اى دارد؟
وظيفه اى ندارد.
>سؤال 362< شخصى هنگام احرام عبارات تلبيه را براى همراهان خود گفته تا آن ها به دنبال او
بگويند ولى فراموش كرده است كه به نيّت احرام خودش تلبيه بگويد، آيا همان تلبيه كه گفته است كافى است يا وظيفة ديگرى دارد؟
كفايت مى كند.
لباس احرام
سؤال 363 آيا در لباس احرام، مى توان به يك جامة بلند اكتفا كرد يا حتماً بايد دو جامه باشد؟
حتماً دو جامه بايد باشد.
سؤال 364 آيا اگر لباس احرام كسى نجس باشد، احرام او باطل است؟
احرام باطل نيست، بايد لباس را تطهير كند.
سؤال 365 به طور كلّى اگر شرايط لباس احرام، احراز نشود، معصيت شده است يا احرام باطل است؟
احرام باطل است.
سؤال 366 آيا محرم مى تواند پارچة ندوخته در زير لنگ يا عباى خود ببندد؟ و آيا اين كار نياز به ضرورت دارد؟
مى تواند بدون ضرورت اين كار را بكند.
سؤال 367 آيا گذاشتن سنگ يا شى ء ديگرى در لباس احرام و وصل كردن دو طرف لباس با نخ يا كش و امثال آن جايز است؟
اشكال ندارد.
سؤال 368 آيا مى شود دو طرف لباس احرام را با سنجاق و امثال آن به هم وصل كرد؟
اشكال ندارد.
سؤال 369 اگر مسئولين اجرايى محرم به احرام حج شوند، ولى به جهت بهتر انجام شدن امور اجرايى لباس دوخته بپوشند، آيا حجّ آن ها صحيح است؟
حجّ آن ها صحيح است.
>سؤال 370< افرادى كه در مدينه لباس احرام مى پوشند و به ميقات مى روند، آيا لازم است هنگام نيّت، لباس را از تن در آورند و مجدداً بپوشند و اندكى لباس را تكان دهند و بعد نيّت كنند؟
لازم نيست.
>سؤال 371< بستن شال به كمر يا به سينه براى محرم چه حكمى دارد؟
جايز است.
>سؤال 372< يكى از حجّاج در حين اعمال متوجّه شده كه شورت خود را در نياورده و در آن حين نيز خجالت كشيده درآورد و اعمال را به همان
صورت ادامه داده است، آيا حج يا عمرة او صحيح است؟
عمره و حجّ او صحيح است.
>سؤال 373< آيا زنان محرم مى توانند لباسى كه توسط تور يا گلدوزى و... تزيين شده است در زير چادر بپوشند؟
مى توانند.
ميقات
سؤال 374 به فتواى حضرتعالى محلِ ّ احرام براى حجِ ّ تمتّع كجاست؟ آيا در هر كجاى مكّه باشد كفايت مى كند يا موضع احرام محدودة خانة خداست؟
از هر كجا از مكّة مكرّمه محرم شود، كفايت مى كند و بهترين جا خانة خداست.
سؤال 375 احرام كسانى كه از راه دور و از سمت جدّه به مكّه مى روند، از ادنى الحل نظير مسجد تنعيم صحيح است؟
صحيح است، ولى عمداً اگر اين كار را بكند، گناه كرده است.
سؤال 376 به طور كلى اگر كسى نذر كند در مكان ديگرى غير از ميقات، محرم شود، آيا واجب است به نذر خود عمل كند و آيا اين احرام صحيح و كافى است؟
نذر منعقد نمى شود و بايد از يكى از ميقات ها محرم شود.
سؤال 377 كداميك از مواقيت احرام افضل از ساير مواقيت است؟
مسجد شجره.
سؤال 378 محاذات مواقيت يعنى چه؟ به عبارت ديگر تا چه فاصله اى از ميقات هاى حج، مى شود محرم شد؟ همچنين محاذات فقط ارضى است يا در هوا مثلاً در هواپيما هم محسوب مى شود؟
در مكانى كه تعيين شده است براى احرام از آنجا بايد محرم شود، ولى اگرعذرى باشد مى تواند درجاهايى نزديك به آن مكان ها محرم شود، چه در زمين و چه در هوا.
سؤال 379 ميقات كسانى كه در مكّه يا شهرهاى اطراف مكّه ساكن هستند، كجاست؟
ادنى الحل؛ نظير تنعيم و جحفه.
سؤال 380 با توجّه به اينكه ساختمان ها و صحن هاى مواقيت در سال هاى اخير گسترش پيدا كرده است، دقيقاً از چه محلّى در اين مواقيت،
نيّت احرام صحيح است؟
در همة آنجا احرام صحيح است.
سؤال 381 اگر عمرة مفرده يا عمرة تمتّع كسى باطل شد، براى اعادة آن بايد به ميقاتى كه از آن محرم شده است برگردد يا مى تواند در «ادنى الحل» مثلاً مسجد تنعيم محرم شود؟
احرام از «ادنى الحل» كفايت مى كند.
سؤال 382 آيا كسى كه قبل از موسم حج با احرام عمرة مفرده، وارد مكّه شده است، براى انجام عمرة تمتّع بايد به مواقيت پنجگانه برود يا احرام در ادنى الحل كفايت مى كند؟
احرام در ادنى الحل كفايت مى كند.
سؤال 383 اگر عمرة تمتّع كسى باطل شد، براى اعاده بايد به ميقاتى كه از آن محرم شده است بر گردد يا احرام در ادنى الحل كفايت مى كند؟
احرام در ادنى الحل كفايت مى كند.
سؤال 384 كسى كه به قصد حجِ ّ تمتّع به مكّه مى رود، اگر بدون عذر در ميقات محرم به احرام عمرة تمتّع نشود و به مكّه برود، چه وظيفه اى دارد؟ آيا مى تواند در ادنى الحل محرم شود يا بايد در هر صورت به ميقات برگردد؟
در يكى از مواقيت محرم شود، كفايت مى كند.
سؤال 385 آيا زن حائض مطلقاً مى تواند در نزديكى مسجد يا در حال عبور، محرم شود يا نياز به نذر و احراز مقدّمات ديگرى دارد؟
مى تواند در نزديكى مسجد محرم شود.
>سؤال 386< كسى براى احرام عمرة مفرده به مسجد جعرانه رفته و با توجه به كم بودن رفت و آمد در آن مسجد، مشاهده كرده است كه درب مسجد بسته است، آيا احرام او از بيرون مسجد صحيح مى باشد؟
در هر يك از مواقيت، احرام از بيرون جايز است.
>سؤال 387< زنى در دومين روزى كه خون ديده است، بايد به همراه كاروان در مسجد شجره براى عمره محرم شود، ولى با توجه به
اينكه مى خواسته با خوردن قرص عادت ماهيانه را عقب بيندازد، بين حائض يا مستحاضه بودن خود شك دارد. حال بفرماييد اوّلاً مى تواند داخل مسجد شجره محرم شود يا خير؟ ثانياً براى طواف خود چه وظيفه اى دارد؟
مى تواند محرم شود و مى تواند داخل مسجد شود و مى تواند عمره به جا آورد ولى اعمال مستحاضه را بايد مراعات كند.
>سؤال 388< با توجه به فتواى حضرتعالى مبنى بر جواز احرام در نزديكى ميقات براى حائض و جنب، آيا نذر در مدينه براى بستن احرام جايگاهى دارد و آيا اين نذر جايز است؟
اين نذر جايز نيست.
>سؤال 389< آيا اگر كسى با هواپيما از روى مواقيت بگذرد مى تواند، در حال پرواز محرم شود؟ آيا اطمينان به قول مسئولين هواپيما مبنى بر اينكه از روى ميقات مى گذرند، كافى است؟
اگر مورد اطمينان باشند، به قول آن ها مى تواند محرم شود.
>سؤال 390< بيماران جسمى يا ذهنى روانى كه ناچارند همراه كاروان به مكّه بروند براى عبور از ميقات و ورود به مكّه چه وظيفه اى دارند؟
نظير اطفال، وظيفه اى ندارند.
محرّمات احرام
سؤال 391 از چه زمانى محرّمات احرام، حرام مى شود؟
به مجرّدى كه با لبّيك لباس احرام مى پوشد.
سؤال 392 چه كسانى مى توانند بدون احرام وارد مكّه شوند؟
افرادى كه زياد رفت و آمد داشته باشند؛ نظير افراد دائم السّفر، راننده ها و تهيه كنندة آذوقه براى حاجيان و افرادى كه كارشان خارج مكّه است.
سؤال 393 آيا در شب مى توان از ميقات تا مكّة مكرّمه را با وسيلة مسقّف طى طريق كرد؟
جايز است.
سؤال 394 اگر كسى بعد از نيّت و پوشيدن لباس احرام ولى قبل از تلبيه يكى از محرّمات احرام را انجام داد، آيا بايد كفّاره بپردازد؟
لازم نيست.
سؤال 395 آيا حنا بستن در حال احرام زينت محسوب مى شود و حرام
است؟
اگر به قصد زينت باشد جايز نيست.
سؤال 396 اگر قسمتى از لباس محرم در هنگام طواف نجس شود يا محرم متوجّه شود كه نجس بوده است، در اين صورت مى تواند آن قسمت از لباس را در دست بگيرد و طواف را ادامه دهد؟
نمى تواند باآن طواف كند، چه پوشيده باشد يا نه.
سؤال 397 اگر محرم قبل از احرام موهاى خود را به قصد زينت ولى نه به قصد زينت احرام، رنگ كرده باشد يا دست يا پا يا صورت يا موى خود را حنا بسته باشد، لازم است براى احرام رنگ يا حنا را پاك كند؟
لازم نيست.
سؤال 398 بانوان محرم هنگامى كه مى خواهند لباس يا مقنعة خود را تعويض نمايند، مقدارى جلوى صورت آن ها پوشيده مى شود، آيا اين امر اشكال دارد؟
اشكال ندارد و همچنين براى مردها.
سؤال 399 آيا بانوان محرم مى توانند به هنگام خواب، پتو يا روانداز را روى صورت خود بكشند؟
اشكال ندارد و همچنين براى مردها.
سؤال 400 آيا زنان محرم مى توانند صورت خود را با حوله يا دستمال پاك كنند؟
زن و مرد هر دو مى توانند.
سؤال 401 اگر در هنگام خواب، روى پاى مردان توسّط پتو و روانداز و... پوشيده شود، اشكال دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 402 اگر لنگ احرام مردان بلند باشد و بعضى اوقات روى پاى آنان را بپوشاند اشكال دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 403 اگر در حالت احرام، مردى عباى احرام خود را جهت استحمام يا تعويض يا ... سهواً از سر بيرون آورد و لحظاتى روى سر او پوشيده شود، اشكال دارد؟
عمداً هم اشكال ندارد.
سؤال 404 كشتن يا انداختن مگس يا پشه يا ساير حشراتى كه روى بدن و لباس محرم مى نشينند، چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 405 اگر پشه و كك و كنه و نظائر آن
كه در لباس يا بدن محرم، ساكن هستند موجب آزار او باشند يا ضررى داشته باشند، باز هم كشتن يا جدا كردن آنها از بدن، حرام است؟
در صورت ضرورت رفع آن اشكال ندارد و كفّاره هم ندارد.
سؤال 406 ملاك در حرمت كشتن و جدا كردن حشرات، اين است كه مثل كنه و شپش، ساكن بدن باشند يا مثل پشه و مگس روى لباس يا بدن بنشينند و بروند؟
كشتن حشراتى كه در بدن ساكن هستند، بدون ضرورت جايز نيست و كفّاره دارد. ولى كشتن و جدا كردن حشراتى مثل مگس و پشه و نظاير آن اشكال ندارد و كفّاره هم ندارد.
سؤال 407 مردى كه معمولاً كلاه گيس يا موى مصنوعى دارد، در هنگام احرام بايد بردارد يا مى تواند طبق معمول آن را بر سر داشته باشد؟
باقى باشد اشكال ندارد.
سؤال 408 اگر مردى سهواً يا جهلاً در حالت احرام لباس دوخته بپوشد و پس از اينكه علم به حرمت اين كار پيدا كرد، فوراً لباس را از تن خارج كند، آيا باز هم بايد كفّاره بپردازد؟ اگر لباس را از سر در آورد بايد كفّاره بپردازد؟
كفّاره لازم نيست.
سؤال 409 آيا مرد محرم مى تواند سر خود را با حوله خشك كند يا با دستمال پاك نمايد؟
اشكال ندارد.
سؤال 410 آيا مرد محرم مى تواند هنگام خوابيدن، پتو يا روانداز را روى سر خود بكشد؟
اشكال ندارد.
سؤال 411 اگر مردى در حالت احرام عمداً و با علم و با اختيار چند بار لباس دوخته بپوشد يا چند لباس دوخته همزمان بپوشد يا يك لباس را چند بار بپوشد و از تن درآورد، در اين صورت يك كفّاره بر او واجب مى شود يا به تعداد دفعات پوشيدن لباس ها
يا به تعداد لباس هايى كه همزمان پوشيده است، بايد كفّاره بپردازد؟
صورت اوّل و سوّم، تعدّد كفّاره لازم است، ولى در صورت دوّم (چند لباس دوخته همزمان) كفّارة متعدّد ندارد.
سؤال 412 آيا مرد محرم مى تواند سر خود را در آب فرو برد؟ آيا مى تواند زير دوش برود؟
اشكال ندارد.
سؤال 413 خوابيدن درون كيسة خواب در حالت احرام براى مردان چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 414 به رو انداختن پتو در حالت احرام براى مردان چه حكمى دارد؟ آيا فرقى مى كند آن پتو روى سر كشيده شود يا خير؟
مطلقاً اشكال ندارد.
سؤال 415 استفاده از شامپو و صابون و خمير دندان معطّر در حالت احرام براى محرم چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 416 آيا زن و مرد محرم مى توانند بدون لذّت، به همديگر نگاه كنند يا در كنار يكديگر بنشينند و يا دست همديگر را بگيرند؟
اشكال ندارد.
سؤال 417 آيا مرد محرم مى تواند بار يا محموله اى را روى سر خود بگذارد و حمل نمايد؟
اشكال ندارد.
سؤال 418 پوشانيدن گوش براى مرد محرم چه حكمى دارد؟ آيا گوش حكم قسمتى از سر را دارد و نبايد آن را پوشاند؟
گوش جزو سر نيست و مثل صورت است و پوشانيدن آن اشكال ندارد.
سؤال 419 خوابيدن زير پشه بند يا خيمه در شب و روز براى مرد محرم چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 420 اگر مرد محرم سر خود را با لباس دوخته بپوشاند، با توجّه به اينكه طبق فتواى حضرتعالى پوشانيدن سر كفّاره ندارد، پرداخت كفّارة لباس دوخته كفايت مى كند؟
كفايت مى كند.
سؤال 421 در لباس احرام، لنگ را نبايد به گردن گره زد، يا به كمر يا هر دو؟
اشكال ندارد، ولى اگر گره نزند بهتر است.
سؤال 422 آيا زن محرم مى تواند از كلاه گيس و موى مصنوعى كه قبلاً داشته
است استفاده كند؟
اشكال ندارد.
سؤال 423 قسم هايى كه محرم بر حسب عادت و به طور روزمرّه مى خورد، اگر در حال احرام تكرار كند چه حكمى دارد؟
حرام نيست، ولى خوب است از آن پرهيز شود.
سؤال 424 آيا مرد محرم مى تواند چتر روى سر خود بگيرد؟
در روز جايز نيست، البته در بين راه. ولى در مكّه و يا در منزل ولو در بين راه، زير سقف رفتن و يا از چتر استفاده كردن اشكال ندارد.
سؤال 425 اگر مرد محرم سهواً يا جهلاً هنگام سفر و در روز به زير سايه برود، در اين صورت بايد كفّاره بپردازد؟ آيا واجب است فوراً سايه را ترك كند و مثلاً در راه از ماشين پياده شود يا خير؟
كفّاره ندارد، ولى بايد به طور متعارف از آنجا خارج شود.
سؤال 426 اگر مرد محرم در روز به شهر جديد مكّه برسد، هرچند فاصلة زيادى از مسجدالحرام داشته باشد ولى آن مكان عرفاً شهر مكّه محسوب شود، در اين صورت مى تواند در ماشين سقف دار بنشيند يا زير سايه برود؟
مى تواند.
سؤال 427 آيا محرم مى تواند آمپول تزريق نمايد؟ خواهشمند است در مورد اينكه خون از بدن او خارج شود يا خير و كفّارة هر كدام جداگانه بيان فرماييد؟
اگر مجبور باشد جايز است و در صورتى كه مجبور نباشد، اگر خون بيرون بيايد، جايز نيست.
سؤال 428 اگر مرد محرم در روز در كنار ديوارى بايستد، يا از كنار آن عبور كند كه ساية ديوار روى سر او باشد، چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 429 اگر در حال احرام خون دادن محرم براى حفظ جان كسى لازم باشد، يا حجامت كردن و خون دادن يا رگ زدن و امثال اين امور، براى سلامتى محرم لازم باشد، وظيفة او
چيست و اگر خون داد، حكم احرام و كفّارة او چه مى شود؟
اشكال ندارد.
سؤال 430 اگر هنگامى كه مرد محرم در هنگام حلق يا تقصير، سرش خون بيايد، صدمه اى به صحّت حج يا عمره يا احرام او وارد مى شود؟ آيا اين كار براى او كفّاره دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 431 آيا جايز است محرم، مسلّح به سلاح گرم يا سرد شود؟ اگر قبل از احرام مسلّح باشد چه بايد كند؟
اگر ضرورت داشته باشد، اشكال ندارد.
سؤال 432 اگر محرم در حال احرام غذاهاى چرب بخورد، به صورتى كه دست و دهان او چرب شود اشكال دارد؟
گرچه بو هم داشته باشد، اشكال ندارد.
سؤال 433 آيا محرم مى تواند دندان ديگرى را بكشد؟ در اين صورت آيا فرقى مى كند كه ديگرى محرم باشد يا نباشد؟
اگر ضرورت باشد براى هر دو مطلقاً اشكال ندارد.
سؤال 434 آيا محرم مى تواند از بدن ديگرى خون بگيرد؟ آيا فرقى مى كند كه ديگرى محرم باشد يا نباشد؟
مى تواند و اگر ديگرى محرم است، او بايد مواظب باشد خون نيايد و در صورت ضرورت براى هر دو اشكال ندارد گرچه خون هم بيرون بيايد.
سؤال 435 اگر دندان محرم شديداً درد بگيرد و باعث آزار او شود، آيا مى تواند خودش يا توسّط ديگرى مثلاً پزشك آن دندان را بكشد؟ در اين صورت آيا فرقى مى كند كه خون بيرون بيايد يا نه؟ آيا اين كار كفّاره دارد يا خير؟
مطلقاً جايز است.
سؤال 436 به فتواى حضرتعالى وجوب كفّارة ارتكاب محرّمات احرام در كداميك از موارد ذيل است؟ از روى علم و عمد، از روى جهل به مسئله، از روى سهو يا از روى نسيان و غفلت؟
البته موارد تفاوت دارد، ولى قاعدة كلّى كفّاره، مربوط به عمد است.
سؤال 437 اگر
محرم در دست يا پاى خود انگشت اضافى داشته باشد، گرفتن ناخن آن انگشت هم حرام است؟
اگر ضرورت باشد، اشكال ندارد.
سؤال 438 در مورد بيرون آوردن خون از بدن، كندن دندان و ناخن گرفتن، اگر همة اين امور توسّط ديگرى براى محرم انجام شود، باز هم حرام است؟
براى ديگرى - خواه محرم باشد يا نباشد- حرام نيست. ولى براى خود محرم حرام است مگر اينكه مجبور يا مضطر باشد.
سؤال 439 اگر بيرون آوردن خون از بدن، كندن دندان و ناخن گرفتن، توسّط ديگرى براى محرم انجام شود، ولى يا به اجبار باشد يا مثلاً در خواب باشد كه محرم متوجّه نشود، در اين صورت اين كارها براى محرم چه حكمى دارد و او چه وظيفه اى خواهد داشت؟
براى هر دو اشكال ندارد.
سؤال 440 اگر كسى در حال احرام از روى فراموشى يا ندانستن مسئله، خون از بدن خود خارج كند، دندان خود را بكشد يا ناخن بگيرد، چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 441 اگر ناخن كسى در حال احرام بشكند و يا به گونه اى در انگشت او فرو رود و ماية آزار او شود، يا ماندن آن ناخن موجب ضرر شود، آيا جايز است آن را بگيرد؟ آيا اين كار كفّاره دارد؟
جايز است و كفّاره ندارد.
سؤال 442 اگر موى بدن محرم، به وسيلة ديگرى گرفته شود خواه آن ديگرى محرم باشد يا نباشد براى محرم چه حكمى دارد؟
حرام است.
سؤال 443 اگر هنگام غسل و وضو هرچند مستحب باشد، مو از سر و صورت و بدن محرم ريخته شود چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 444 اگر كسى مى داند به طور معمول هنگام وضو يا غسل، از بدنش يا از سرش مو ريزش مى كند، در اين صورت جايز است در حال احرام غسل
مستحب كند يا براى استحباب وضو بگيرد؟
اشكال ندارد.
سؤال 445 اگر موى سر يا صورت يا بدن محرم به واسطة شانه كردن مو يا خاراندن بدن، ريزش كند چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 446 اگر محرم مى داند كه معمولاً در اثر شانه كردن مو يا خاراندن بدن، مو ريزش مى كند در اين صورت جايز است موى خود را شانه كند يا بدن خود را بخاراند؟
جايز است.
سؤال 447 آيا محرم مى تواند از بدن ديگرى مو بگيرد و آيا فرقى مى كند كه ديگرى محرم باشد يا نباشد؟
جايز است ولى نكند بهتر است.
سؤال 448 اگر محرم سر محرم ديگرى را با اجازة او بتراشد، كداميك بايد كفّاره بدهند؟
كسى كه سر او تراشيده شده است.
سؤال 449 اگر محرم، قسمتى از موى سر خود را بتراشد يا تعدادى از موى سر يا صورت يا بدن خود را بگيرد، كفّاره دارد؟
كفّاره دارد.
سؤال 450 اگر تراشيدن سر در حال احرام به جهت ضرورتى باشد، در اين صورت كفّارة آن با كفّارة تراشيدن سر در غير ضرورت تفاوتى دارد؟
در صورت ضرورت كفّاره ندارد.
سؤال 451 ازالة موى زير هر دو بغل كفّاره را واجب مى كند يا يكى؟ به عبارت ديگر اگر كسى فقط موى زير يك بغل را ازاله كند بايد كفّاره بپردازد؟
كفّاره دارد و اگر زير هر دو بغل را زائل كند، يك كفّاره كفايت مى كند.
سؤال 452 اگر داشتن مو موجب آزار يا بيمارى محرم گردد، آيا مى تواند موى خود را زائل كند؟ در اين صورت بايد كفّاره بپردازد؟
مى تواند و كفّاره هم ندارد.
سؤال 453 آيا كفّارات محرّمات احرام بايد پس از انجام عمل حرام پرداخت شود يا پس از انجام اعمال حج يا عمره و در مكّه يا اينكه حاجى مى تواند هنگام بازگشت در شهر
خودش كفّاره را بپردازد؟ در صورتى كه مخيّر است، كداميك افضل مى باشد؟
مى تواند هنگام بازگشت كفّاره را بپردازد.
سؤال 454 محدودة روابط زن و مرد در حال احرام در موارد زير چگونه است:
الف) آيا روابط زن و مرد نسبت به همديگر مثل اجنبى و اجنبيّه هستند يا اين كه صرفاً روابط جنسى و استمتاع ممنوع است؟
ب) آيا در حال احرام جنس زن به جنس مرد حرام مى شود يا اين كه مخصوص روابط زن و شوهرى است؟ يعنى ارتباط مادر و پسر، خواهر و برادر، پدر و دختر، دايى و عمو و ساير محارم با محرم هاى خودشان چه حكمى دارند؟
آنچه در حال احرام حرام است، روابط جنسى و استمتاعات جنسى است. ولى روابط معمولى در زن و شوهر، چه رسد در محارم، حتّى در نامحرم، آن حرمت را ندارد.
سؤال 455 اگر محرم با وسيلة نقليه در حال حركت باشد و گياهى يا درختچه اى توسّط آن وسيلة نقليه در محدودة حرم كنده شود، چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 456 پوشيدن لباس مخصوص زينت در حال احرام (از نظر جنس، يا از نظر دوخت و شكل) يا استفاده از انگشتر و دست بند و گردن بند كه نوعاً زن همراه دارد و يا لباس هايى كه زن هميشه مى پوشد ولى زيبا و شيك است، يا داشتن ريش و زلف براى مردان، يا گيس را شانه زدن و مرتّب كردن و استفاده از انگشتر پلاتين سفيد و فيروزه و امثال آن يا استفاده از عينك هاى طلايى و شيك و مانند اينها براى مردان و زنان چه حكمى دارد؟
آنچه حرام است زينت كردن در حال احرام است. بنابراين اگر زن زينت داشته است، مثلاً النگو در دست او بوده
است و يا مرد عينك طلايى هميشه استعمال مى كرده است، لازم نيست در حال احرام استعمال نكند و شانه زدن سر و ريش جزء زينت هاى حرام نيست.
سؤال 457 زن حائض در كجا بايد محرم شود؟
در هر كجا از ميقات ها غير از خود مسجد، مى تواند محرم شود.
سؤال 458 آيا مرد محرم در روز مى تواند داخل مساجد يا قهوه خانه ها و يا ساير مكان هاى مسقّف بين راهى بشود؟ آيا تفاوت مى كند هوا ابرى، آفتابى يا بارانى باشد؟
مى تواند.
سؤال 459 اگر مرد محرم در محلّى بين ميقات و مكّه و يا اصلاً در محلّى خارج از مكّه كه ربطى هم به ميقات نداشته باشد، به دلايلى منزل كند و چند ساعت يا چند روز در آنجا بماند، در اين صورت مى تواند زير سقف برود؟
جايز است.
سؤال 460 مرد محرمى كه از حرارت نور آفتاب شديداً ناراحت مى شود يا تابش آفتاب و يا بارش باران به او زيان مى رساند، مى تواند در روز از ماشين سقف دار براى سفر خود استفاده كند؟ در اين صورت بايد كفّاره بدهد؟
اشكال ندارد، ولى كفّاره دارد.
سؤال 461 آيا به فتواى حضرتعالى روغن ماليدن به بدن جزء محرّمات احرام مى باشد يا خير؟
جزو محرّمات نيست، گرچه بودار هم باشد.
سؤال 462 اگر محرم، قبل از احرام بدن خود را چرب كرده باشد، بايد براى احرام پاك كند يا صبر كند تا از بين برود يا لازم نيست اين كار را بكند؟ آيا فرقى مى كند كه روغن بو داشته باشد يا خير؟
مطلقاً لازم نيست.
سؤال 463 آيا بو داشتن يا بدون بو بودن روغن يا مادّة چرب، تفاوتى در حرمت آن براى محرم مى كند؟
تفاوت ندارد.
سؤال 464 ماليدن پماد يا مادة چرب طبّى براى درمان محرم چه حكمى دارد؟ آيا فرقى مى كند
بودار باشد يا بدون بو؟
مطلقاً اشكال ندارد.
سؤال 465 چنانچه محرم عمداً و با علم و از روى اختيار و بدون عذر، بدن خود را چرب كند، آيا بايد كفّاره بپردازد؟ آيا فرقى مى كند كه مواد چرب بودار يا بدون بو و يا خوشبو يا بدبو باشد؟
آنچه و مانند آن نوشته ايد اشكال ندارد، گرچه بودار هم باشد.
سؤال 466 اگر محرم براى درمان يا اضطرار ديگرى به بدن خود روغن بمالد، بايد كفّاره بپردازد؟
اشكال ندارد، گرچه اضطرار هم در كار نباشد.
سؤال 467 خوردن روغن و مواد چرب، چه بو داشته باشد و چه نداشته باشد براى محرم چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد و همچنين خوردن و آشاميدن هر خوراكى و آشاميدنى گرچه بو هم داشته باشد، اشكال ندارد.
سؤال 468 آيا براى محرم در استعمال مواد چرب مثل روغن و پماد و كرم و نظائر آن تفاوتى وجود دارد؟
حرام نيست، گرچه مثلاً پماد بو هم داشته باشد.
سؤال 469 كفّارة كندن درخت در حرم چيست و به چه كسى بايد پرداخت گردد؟
كفّارة كندن درخت و گياه حرم، قيمت آن است كه بايد به فقرا پرداخت شود.
سؤال 470 قسم خوردن به خداوند براى محرم چه حكمى دارد؟
قسم مجادله اى حرام است و امّا غير از اين مطلقاً از محرّمات نيست.
سؤال 471 قسم خوردن به غير خداوند مثل قسم خوردن به معصومين و يا قسم خوردن به پدر و مادر و ... چه حكمى دارد؟
اگر مجادله باشد، حرام است.
سؤال 472 اگر جدال محرم با قسم همراه نباشد، كفّاره دارد؟
جدال مطلقاً حرام است گرچه توأم با قسم نباشد. جدال حرام با قسم به يكى از اسماء الهى كفّاره دارد.
سؤال 473 آيا فخر فروشى جزء موارد «فسوق» براى محرم محسوب مى شود يا نوعى «جدال» است؟
جزو
موارد فسوق است.
سؤال 474 كسى كه به قصد غسل احرام، به حمّام رفته ولى بعد شك كند كه غسل كرده است يا خير، چه وظيفه اى دارد؟
بنا بگذارد كه غسل كرده است.
>سؤال 475< كسى كه پاى مصنوعى دارد مى تواند در حال احرام جوراب دوخته بپوشد؟
مى تواند.
>سؤال 476< كسى كه ناچار است جوراب بپوشد، آيا بايد كفّارة لباس دوخته بپردازد؟ در اين صورت بايد براى هر جوراب يك كفّاره بدهد يا يكى براى هر دو كافى است؟
بايد يك كفّاره بدهد و براى لباس دوخته گرچه چندين لباس باشد يك كفّاره كفايت مى كند.
>سؤال 477< مردى كه بايد هميشه كلاه بر سر داشته باشد و اگر كلاه خود را بردارد سرما مى خورد (مخصوصاً در اتوبوس كه كولر روشن است) ، هنگام احرام مى تواند كلاه بر سر بگذارد؟
مى تواند.
>سؤال 478< كسى كه به علّت بى مو بودن هميشه كلاه بر سر دارد، در هنگام احرام هم به دليل خجالت مى تواند كلاه بر سر بگذارد؟ اگر گذاشت آيا كفّاره بر او واجب است؟
مى تواند، ولى كفّاره دارد.
>سؤال 479< مرد محرمى سرش زخم شده و مجبور است روى آن را بپوشاند، آيا بايد كفّاره بدهد؟
لازم نيست.
>سؤال 480< كسى كه يك لباس دوخته مانند كلاه يا لباس زير بدون عذر از اوّل تا آخر احرام پوشيده باشد، چند كفّاره بايد بپردازد؟
يك كفّاره كافى است.
>سؤال 481< آيا استعمال بوى درختان و گياهان معطّر خوشبو كه در عرفات است براى محرم حرام مى باشد؟
حرام نيست.
>سؤال 482< اگر محرم قادر به استشمام بو نباشد، آيا مى تواند عطريّات استعمال كند؟
اشكال ندارد.
>سؤال 483< مرد غير محرم همسر خود را كه محرم بوده است، مجبور به نزديكى كرده، آيا كفّاره واجب مى شود؟ اگر واجب است بر عهدة
چه كسى است؟
كفّاره دارد و بر عهدة شوهر است.
>سؤال 484< كسى كه از مسجد تنعيم محرم مى شود، در روز مى تواند در ماشين سقف دار بنشيند؟
مى تواند.
>سؤال 485< آيا محرم مى تواند در عرفات و مشعر و منى زير سايه برود يا چتر روى سر بگيرد؟ آيا فرقى مى كند كه شب باشد يا روز؟
مى تواند و روز و شب تفاوت ندارد.
>سؤال 486< آيا كفّاره بر كسانى كه بايد براى مراقبت و راهنمايى در ماشين زنان مُحرم كه مسقّف است بنشينند، واجب است؟
بايد كفّاره بدهند.
>سؤال 487< كسى كه به هر دليلى در روز با ماشين سقف دار حركت مى كند و در راه چند نوبت براى نماز و استراحت و... پياده و سوار مى شود، در صورت وجوب پرداخت كفّاره، يك كفّاره بدهد يا براى هربار سوار و پياده شدن پرداخت يك كفّاره لازم است؟
يك كفّاره كفايت مى كند.
>سؤال 488< به همراه داشتن حلقة ازدواج، هنگامى كه زن مُحرم است، اشكال داد؟
جائز است و كفّاره هم ندارد.
>سؤال 489< بنده در اثر بوى بد، دچار حالت تهوّع مى شوم. هنگام احرام، هر جائى كه وارد شديم و بوى نامطبوعى مى آمد، بينى خود را مى گرفتم. آيا عمل من اشكال داشته؟ براى جبران چه بايد بكنم؟
جائز است و كفّاره هم ندارد.
>سؤال 490< اگر شخصى در عمره و در حال احرام جماع يا استمناء نمايد، براى جبران معصيت ارتكابى چه وظيفه اى دارد؟
بايد حج يا عمره به جا آورد تا مُحِلّ شود. ولى اگر حجّ واجب بوده است، كفايت نمى كند و بايد كفّاره نيز بدهد.
طواف
طواف
سؤال 491 كسى كه محرم به عمرة مفرده يا تمتّع شده است، پس از ورود به مكّه واجب است فوراً به مسجدالحرام رفته و طواف كند؟ يا تأخير
آن جايز است؟
تأخير جايز است.
سؤال 492 كسى كه محرم به عمرة مفرده يا تمتّع است، پس از ورود به مسجدالحرام بايد فوراً مشغول طواف شود يا مى تواند كمى تأمّل كند و بدون نيّت طواف اطراف خانه كعبه را دور بزند و...؟
كلّية فروض جايز است.
سؤال 493 كسى كه محرم به عمرة مفرده يا تمتّع است، در مرتبة اوّلى كه وارد مسجدالحرام مى شود، واجب است طواف كند يا مى تواند طواف را در دفعات بعدى انجام دهد؟
مى تواند تأخير بيندازد.
سؤال 494 حضرتعالى محدودة طواف واجب در حج را چه قسمتى از مسجدالحرام مى دانيد؟
همة مسجدالحرام مطاف است و جاى مخصوصى ندارد، چه در حجِ ّ واجب و چه مستحب. ولى ميان مقام ابراهيم و خانة خدا بهترين جا براى طواف است.
واجبات طواف
سؤال 495 آيا در نيّت طواف، شخص بايد از اوّل قصد طواف معيّنى را داشته باشد يا مى تواند طواف را شروع كند و در اثناى آن تعيين كند كه طواف واجب او باشد يا نيابتى و... ؟
بايد از اوّل قصد او معيّن باشد.
سؤال 496 اگر كسى از اوّل قصد طواف معيّنى را داشته باشد و شروع به طواف كند، در اثناى آن طواف مى تواند قصد خود را تغيير دهد؟ مثلاً اگر واجب است نيّت مستحب كند يا بالعكس؟
نمى تواند.
سؤال 497 اگر كسى به قصد طواف وارد مطاف شود و از حجرالاسود شروع به طواف كند و در شوط اوّل تصوّر كند چون نيّت را به زبان نياورده، طواف را رها كند و از اوّل شروع كند، طواف او چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 498 كسى كه به جهت عذرى توسّط ديگرى طواف واجب داده مى شود (با چرخ يا تخت يا بر دوش او) ، اگر در بين طواف خوابش
ببرد و نداند از چه شوطى خوابش برده يا نداند قبل از اتمام شوط چهارم بوده يا بعد از آن طواف او چه حكمى دارد؟
طواف او باطل است.
سؤال 499 اگر كسى غسل مسّ ميّت بر عهده داشته باشد و به جهت جهل به مسئله بدون غسل، طواف واجب و نماز آن را به جا آورده باشد، چه بايد بكند؟ آيا فرقى مى كند كه قبل از تقصير مسئله را بفهمد يا بعد از آن؟
طواف باطل است.
سؤال 500 اگر كسى غسل مسّ ميّت بر عهده داشته باشد و قبل از طواف، غسل ديگرى مثل غسل احرام يا زيارت كرده باشد ولى به جهت جهل به مسئله نيّت غسل مسّ ميّت نكرده باشد، طواف و نماز طوافى كه انجام داده است چه حكمى دارد؟
طواف او باطل است.
سؤال 501 اگر كسى كه ختنه نشده است محرم شد، در صورتى كه امكان ختنه شدن او باشد، بايد ختنه كند يا با توجّه به اينكه اين كار باعث خونريزى مى شود، بايد براى طواف نايب بگيرد؟
اگر دكتر متخصّص و متديّن اجازه نمى دهد، مى تواند طواف را به جا آورد.
سؤال 502 اگر كسى سهواً يا جهلاً يا بواسطة عذرى، بدون ختنه طواف كند، پس از پايان اعمال از احرام خارج مى شود يا خير؟چه وظيفه اى دارد؟
طواف او صحيح است.
سؤال 503 اگر كسى غسل جنابت بر عهده داشته باشد و فراموش كند و غسل مستحّبى كند، اين غسل براى انجام طواف و نماز آن كافى است يا بعد كه به ياد آورد بايد غسل و طواف و نماز را اعاده نمايد؟
طواف او باطل است.
سؤال 504 اگر زنى به گمان پاك شدن از حيض، غسل كند و با آن غسل طواف واجب و نماز
آن و ساير اعمال را به جا آورد و پس از آن با مشاهدة خون دريابد كه هنگام طواف و نماز حائض بوده است، چه بايد بكند؟
طواف او باطل است.
سؤال 505 اگر كسى پس از پايان عمرة مفرده متوجّه شود كه طواف و نماز طواف و همچنين طواف نساء و نماز آن را بدون وضو يا غسل انجام داده است، چه وظيفه اى دارد؟
بايد همگى را با وضو انجام دهد و به مُحلّى كه شده است ضرر نمى زند و عمرة او صحيح است.
سؤال 506 طهارت بدن و لباس در طواف براى كودك محرم هم واجب است؟
واجب نيست.
سؤال 507 كسى كه از گرفتن وضو و انجام غسل معذور است و براى انجام طواف واجب هم وقت صبر كردن ندارد، بايد طواف و نماز آن را خودش با تيمّم انجام دهد؟ يا بايد نايب بگيرد؟ يا بين اين دو عمل مخيّر است؟
بايد خود او طواف و نماز آن را انجام دهد، ولى نايب گرفتن با اينكه خود انجام مى دهد به جا است.
سؤال 508 اگر محرم با تيمّم بدل از غسل يا وضو، طواف واجب را انجام دهد و پس از آن ساير اعمال را تا پايان عمره انجام دهد و پس از اتمام اعمال، عذرش برطرف شود، پس از غسل يا وضو در صورتى كه وقت كافى داشته باشد بايد طواف و نماز و سعى و طواف نساء و نماز آن را اعاده كند يا خير؟
اعاده لازم نيست، ولى خوب است.
سؤال 509 كسى كه جنب است يا غسل مسّ ميّت بر او واجب است، اگر براى طواف واجب امكان غسل كردن نداشته باشد و وقت كافى هم براى صبر كردن تا برطرف شدن
عذر نباشد، بايد با تيمّم طواف و نماز طواف را به جا آورد يا بايد نائب بگيرد؟
بايد تيمّم كند و طواف را به جا آورد.
سؤال 510 كسى كه حائض يا نفسا بوده و اكنون پاك شده است ولى براى انجام طواف واجب، امكان غسل ندارد و وقت كافى هم براى صبر كردن ندارد، بايد با تيمّم طواف كند يا بايد نائب بگيرد؟
بايد تيمّم كند.
سؤال 511 اگر طواف كننده پس از اتمام نماز طواف و پيش از سعى، اطمينان پيدا كند كه طواف را ناقص انجام داده است، آيا بايد برگردد و طواف را كامل كند؟ در اين صورت آيا نماز طواف را هم بايد اعاده كند؟
اگر يقين دارد كه چهار شوط به جا آورده است بايد برگردد و سه شوط ديگر و نماز را به جا آورد و اگر يقين ندارد، طواف را با نماز به جا آورد.
سؤال 512 كسى كه براى غسل واجب معذور است و بايد براى انجام نماز يا طواف، تيمّم بدل از غسل كند، بنابر فتواى حضرتعالى اگر براى عمل واجب بعدى، عذرش همچنان باقى بود و تيمّم او باطل شد، بايد وضو بگيرد. حال سؤال اينجاست كه با تيمّم اوّلى حتماً بايد يك عمل واجب انجام داده باشد تا براى واجب بعدى وضو بگيرد؟ يا اينكه اگر تيمّم كرد و قبل از انجام طواف يا نماز، تيمّمش باطل شد، بايد وضو بگيرد. مثلاً كسى كه در غير وقت نماز تيمّم مى كند و تا وقت نماز تيمّم او باطل مى شود، بايد مجدداً تيمّم كند يا وضو بگيرد يا كسى كه براى طواف در منزل تيمّم مى كند و تا مسجدالحرام تيمّم او باطل مى شود، بايد مجدّداً تيمم
كند يا وضو بگيرد؟
تيمّم بدل از غسل اگر باطل شد نظير خود غسل است و بايد براى عبادت بعدى وضو بگيرد و فرقى نيست بعد از تيمّم يا غسل عبادتى انجام داده شده باشد يا نه.
سؤال 513 آيا وجود نجاستى كه در بدن و لباس نماز گزار عفو شده است، مانند خون كمتر از گودى دست، براى طواف و نماز طواف هم اشكال ندارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 514 اگر كودك محرم براى طواف واجب در بغل ديگرى باشد، بايد در حين طواف شانة چپ او به سمت كعبه باشد؟
لازم نيست.
سؤال 515 هنگام طواف در بغل گرفتن طفلى كه لباس يا بدن او نجس است، به طهارت و صحّت طواف لطمه مى زند؟
لطمه نمى زند.
سؤال 516 اگر كسى در طواف يا غير از آن ببيند لباس ديگرى نجس است - هر چند او از نزديكان باشد- آيا بايد به او اطلاع دهد؟
لازم نيست.
سؤال 517 اگر كسى در اثناى طواف واجب شك كند كه وضو يا غسل داشته است، براى ادامة طواف و نماز طواف چه وظيفه اى دارد؟
ادامه دهد ولى اگر بخواهد نماز طواف يا طواف واجب ديگرى به جا آورد، بايد وضو بگيرد.
سؤال 518 اگر كسى در اثناى يك شوط از طواف، اجباراً جا به جا شود يا به طرف كعبه برگردد، طواف او باطل مى شود و بايد از سرگيرد؟
باطل نمى شود.
سؤال 519 اگر زنى هنگام طواف قبل از رسيدن به دور چهارم حائض شود با اينكه عادت او هفت روز است، وظيفة او چيست؟ و چه موقع طواف را انجام دهد و اگر بعد از دور چهارم باشد تكليف چيست؟
بايد طواف را رها كند و فوراً از مسجد بيرون رود وبراى كارهايى كه طهارت مى خواهد نايب بگيرد.
سؤال 520 اگر كسى
در اثناى يكى از اشواط طواف، محدث شده و وضوى او باطل گردد، در اين صورت چه وظيفه اى دارد؟
بايد برود وضو بگيرد و اگر چهار شوط نموده باشد، مى تواند از شوط پنجم شروع كند و بهتر است از سر بگيرد.
سؤال 521 اگر كسى در وطن خود متوجه شود كه سهواً يا از روى جهل به مسئله طواف عمرة تمتّع را ترك يا قسمتى از آن را كم كرده است، در اين صورت چه وظيفه اى دارد؟ آيا محرّمات احرام بر او حرام است؟
اگر طواف نساء را به جا آورده است مُحِلّ شده است و براى آنچه به جا نياورده است، نايب بگيرد ولى اگر طواف نساء را به جا نياورده يا ناقص به جا آورده است تا نايب از طرف او طواف نساء را انجام ندهد، مُحلّ نمى شود.
سؤال 522 اگر كسى در اثناى طواف در صحّت شوط سابق شك كند چه وظيفه اى دارد؟
آن شك را به حساب نياورد.
سؤال 523 زن مستحاضه اگر بخواهد طواف واجب انجام دهد و امكان غسل كردن نداشته باشد و وقت كافى هم براى صبر كردن نباشد، وظيفة او براى انجام طواف و نماز آن تيمّم است يا گرفتن نايب؟
بايد تيمّم كند.
سؤال 524 اگر محرم در عمرة مفرده يا عمرة تمتّع يك قسمت يا همة طواف را عمداً ترك كند و مشغول سعى صفا و مروه شود و قبل از تقصير بخواهد طواف را انجام دهد، مى تواند؟ در اين صورت سعى را هم بايد تكرار كند؟
بايد بعد از طواف سعى را تكرار كند.
سؤال 525 كسى كه عمداً طواف عمرة مفرده را ترك يا قسمتى از آن را كم كرده است و اكنون به وطن خود بازگشته است، براى جبران اين
امر چه وظيفه اى دارد؟ آيا محرّمات احرام بر او حرام است؟
عمرة مفرده او باطل است، ولى چون تقصير كرده است محلّ شده است.
سؤال 526 كسى كه عمداً طواف عمرة تمتّع را ترك يا قسمتى از آن را كم كرده است و اكنون به وطن خود بازگشته است، براى جبران اين امر چه وظيفه اى دارد؟ آيا محرّمات احرام بر او حرام است؟
حجّ او باطل است، ولى به واسطة تقصير محلّ شده است.
سؤال 527 شخصى در عمرة مفرده پس از تقصير و هنگامى كه قصد داشته طواف نساء به جا بياورد به ياد مى آورد كه طواف و نماز آن را بدون وضو يا غسل به جا آورده است. چه وظيفه اى دارد؟
بايد با وضو انجام دهد و كفايت مى كند.
سؤال 528 اگر كسى عمرة تمتّع را انجام دهد و بعد از آن متوجه شود كه طواف او به جهتى باطل بوده است و پس از آن حائض شود، چه وظيفه اى دارد؟ لطفاً در مورد اينكه وقت براى اعادة طواف يا اعمال داشته باشد يا خير جداگانه پاسخ فرماييد.
اگر مى تواند دو مرتبه عمره را به جا آورد و اگر نمى تواند، حجّ تمتّع او مبدّل به حجّ إفراد مى شود.
سؤال 529 زمان نيّت طواف چه زمانى است؟ آيا قبل از رسيدن به حجرالاسود مى شود نيّت كرد يا بايد مقابل حجرالاسود نيّت شود يا فرقى نمى كند؟
فرقى نمى كند ولى بايد توجه داشته باشد كه شروع بايد محاذى حجرالاسود باشد البته عادى نه دقّى.
سؤال 530 شخصى طواف واجب خود را از مقابل درب كعبه آغاز كرده و به همان جا ختم نموده و پس از آن نيز ساير اعمال عمره را تا آخر انجام داده است، در اين صورت چه وظيفه اى دارد؟
آيا بايد فقط طواف را اعاده نمايد يا ساير اعمال نيز نياز به اعاده دارد؟
اعاده طواف كفايت مى كند.
سؤال 531 شخصى لباس احرامش نجس شده است ولى در مقابل افراد كاروان خجالت كشيده است كه بگويد يا لباس خود را تطهير و تعويض نمايد. بنابراين طواف و نماز طواف و سعى و تقصير را با همان لباس نجس انجام داده است و براى طواف نساء و نماز آن لباس خود را تعويض نموده است. حال در مكّه است و مى خواهد بداند چه وظيفه اى دارد؟
بايد عمرة ديگرى انجام دهد.
سؤال 532 در فرض سؤال قبل اگر آن شخص به كشور خود برگشته بود، چه وظيفه اى دارد؟
حجِ ّ او باطل است.
سؤال 533 اگر كسى طواف واجب يا مستحبّ خود را بعد از شوط چهارم به جهتى قطع كند و از مطاف خارج شود، آيا بعداً مى تواند آن چهار شوط را ناديده بگيرد و طواف را از اوّل اعاده كند؟
مى تواند ناديده بگيرد.
سؤال 534 شخصى در شوط پنجم طواف، مى بيند افراد كاروان او طواف را تمام كرده اند و براى نماز طواف مى روند. او هم طواف را رها كرده و با آنها به خواندن نماز طواف مشغول مى شود و اعمال را تا آخر انجام مى دهد و پس از اتمام اعمال متوجّه مى شود كه طواف را ناقص انجام داده است، اكنون چه وظيفه اى دارد؟
اگر مى دانسته بايد عمرة ديگرى انجام دهد و اگر نمى دانسته است، مى تواند باقيماندة طواف را انجام دهد.
سؤال 535 اگر هنگام طواف، شانة چپ طواف كننده مقدارى از سمت كعبه بچرخد، طواف او چه حكمى دارد؟
لازم نيست در همة حالات شانة چپ به طرف كعبه باشد و اگر به واسطة رسيدن به حجر اسماعيل يا رسيدن به گوشه هاى خانة
كعبه و نظاير آن، شانة چپ قدرى از سمت كعبه خارج و يا متمايل به پشت شود، اشكال ندارد. و به طور كلى طواف كننده بايد به طور متعارف و همانطور كه همة مسلمين طواف مى كنند، دور بزند و از كارهايى كه اهل وسوسه مى كنند، پرهيز نمايد.
سؤال 536 دو نفر كه با همديگر طواف مى كرده اند، در آخر كار، در عدد اشواط با هم اختلاف پيدا كرده اند. به صورتى كه يكى از آن ها يقين دارد كه در شوط ششم هستند و ديگرى يقين دارد در شوط هفتم هستند. در اين صورت اين دو نفر چه وظيفه اى دارند؟
هر كدام به وظيفة خود عمل كند.
سؤال 537 طواف در عمره و حجّ مستحبى، طواف واجب محسوب مى شود يا احكام طواف مستحب را دارد؟
طواف واجب محسوب مى شود.
سؤال 538 اگر در حال طواف، كسى در كنار حجر اسماعيل قرار گيرد و دستش را روى حجر بگذارد اشكال دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 539 بعضى اوقات طواف كننده در اثر ازدحام جمعيّت به اختيار خودش جلو نمى رود بلكه فشار جمعيّت او را به جلو مى راند و خودش دخالتى در حركت ندارد، آيا اينگونه طواف صحيح است؟
صحيح است.
سؤال 540 مستحاضة كثيره بايد براى مجموع طواف و نماز طواف يك غسل كند و وضو بگيرد يا بايد براى طواف يك غسل و وضو و براى نماز جداگانه يك غسل و وضو انجام دهد؟
اگر آلوده نشده است، همان غسل اوّل و وضوى اوّل كفايت مى كند.
سؤال 541 كسى كه به نيابت از ديگرى به حج آمده است، اگر در حين طواف شك كند كه طواف را به نيّت منوبٌ عنه شروع كرده يا نه، وظيفه اى دارد؟
وظيفه اى ندارد و براى منوبٌ عنه محسوب مى شود.
سؤال 542 جوانى كه ختنه نشده
است مستطيع شده و مى خواهد به حج برود، ولى به تشخيص پزشكان ختنه براى او مضر است، در اين صورت آيا مى تواند اعمال را بدون ختنه انجام دهد يا وجوب حج از او ساقط مى شود يا بايد نايب بگيرد؟
حج از او ساقط است.
سؤال 543 شخصى طواف را قبل از حجرالاسود شروع كرده و اشتباهاً در شوط هفتم در همان جا ختم كرده و از مطاف خارج شده است و اعمال را به پايان رسانيده است، چنين شخصى اكنون چه وظيفه اى دارد؟ آيا فرقى مى كند كه در مكّه از اشتباه خود مطّلع شود يا در وطن؟
عمره و حجّ او صحيح است.
سؤال 544 شخصى در حال طواف واجب، در چند متر جلوتر يكى از آشنايان را ديده و آن چند متر را تندتر و به قصد ديدن او جلوتر رفته است تا به او برسد، آيا آن مقدار از طواف كه به طواف توجّه نداشته و به قصد ديگرى راه رفته است، بايد اعاده شود؟
اعاده لازم نيست.
سؤال 545 وقتى طواف كسى از جايى قطع شود و بعد بخواهد از همان جا ادامه دهد، آيا بايد دقيقاً از همان نقطه ادامه دهد يا ملاك خط محاذات يا روبروى آن نقطه نسبت به كعبه است؟
ملاك خط محاذات عرفى است.
سؤال 546 آيا مى شود پس از اتمام اشواط طواف، احتياطاً چند دور طواف اضافه انجام داد تا اطمينان از صحّت اشواط حاصل شود؟
لازم نيست، بلكه جايز نيست.
سؤال 547 شخصى هنگام سعى بنابر شواهدى يقين حاصل مى كند كه اشتباهاً طواف را هشت دور انجام داده است، آيا در اين صورت وظيفه اى دارد؟
وظيفه اى ندارد.
سؤال 548 اگر كسى هنگام طواف در صحّت شوط سابق يا در صحّت قسمتى از همين
شوط كه از آن گذشته است، شك كند چه وظيفه اى دارد؟
به شك خود اعتنا نكند.
سؤال 549 يكى از حجّاج در بين اشواطِ طواف خسته مى شود و قدرى استراحت مى كند ولى بعد كه مى خواهد طواف را ادامه دهد شك مى كند كه چند شوط طواف كرده است، تكليف او براى ادامة طواف چيست؟
بايد طواف ديگرى انجام دهد.
>سؤال 550< زنى كه حائض يا نفسا است و امكان صبر كردن او براى انجام طواف واجب پس از پاك شدن نيست، بايد نائب بگيرد؟
بايد نايب بگيرد.
>سؤال 551< اگر زنى به تصوّر اينكه پاك شده است، طواف عمرة تمتّع را انجام دهد و نماز آن را بخواند و در اثناى سعى، متوجّه شود كه هنوز حائض يا نفساء است، در صورت وسعت وقت و تنگى وقت چه وظيفه اى دارد؟
در صورت وسعت بايد صبر كند تا پاك شود و طواف را انجام دهد و در صورت تنگى وقت مى تواند نايب بگيرد.
>سؤال 552< هنگامى كه طفل غير بالغ را محرم مى كنند، آيا بايد از اول تا آخر لباس او را وارسى كنند كه نجس نشده باشد؟ و اگر نجس شد تطهير و تعويض لازم است؟
لازم نيست.
>سؤال 553< كسى كه طفل غير بالغ را طواف مى دهد يا افراد مريض را با صندلى چرخدار طواف مى دهد، خودش هم بايد غسل يا وضو داشته باشد يا فقط طهارت طواف كننده لازم است؟
طهارت براى او لازم نيست.
>سؤال 554< كودكى كه طواف مى كند، اگر به اين سو و آن سو برود يا به عقب و جلو برود و خلاصه مثل ديگران طواف نكند، طواف او چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
قطع طواف
سؤال 555 اگر كسى به جهت برآوردن حاجت خود يا مسلمان ديگرى طواف واجب خود را
قطع كند، عمرة او چه حكمى دارد و پس از بازگشت چه وظيفه اى براى طواف دارد؟ اصلاً قطع طواف واجب به اين علت جائز است؟
قبل از اتمام شوط چهارم، جايز بلكه مستحب است و بعد از آن جايز نيست. ولى اگر قطع كرد و بعداً به جا آورد ضرر به عمره و حجّ او نمى زند.
سؤال 556 اگر كسى در اثناى طواف و بعد از اتمام شوط چهارم به جهت عذرى طواف را قطع نمايد و از مطاف خارج شود، هنگام بازگشت ظاهراً سه عمل زير را مى تواند انجام دهد. حال بفرمائيد آيا انجام اين سه عمل جائز است؟ و در صورت جواز كدام افضل است؟
1. طواف را از سر گيرد.
2. از همان جا كه قطع كرده ادامه دهد.
3. از همان جا ادامه دهد تا آخر و پس از اتمام اعاده نمايد.
فرض سوّم بهتر است، ولى فرض اوّل و دوّم هم اشكال ندارد.
سؤال 557 اگر كسى طواف مستحب را به جهت انجام كارى رها كند و برود، هنگام بازگشت مى تواند از همان جا كه رها كرده ادامه دهد؟ آيا فرقى مى كند كه چند شوط قبلاً انجام داده است؟
فرقى نيست ولى از سر گرفتن بسيار به جا است.
سؤال 558 آيا در اثناى اشواط طواف واجب و مستحب مى شود قدرى نشست و استراحت كرد؟
جايز است.
سؤال 559 در مناسك حجّ حضرتعالى، رعايت موالات عرفيه بين اشواط طواف به عنوان يكى از شرايط صحّت طواف ذكر شده است. ولى در مواردى مى بينيم كه اگر محرم مجبور شود براى تجديد طهارت، چند ساعت يا حتى چند روز بين سه شوط آخر طواف فاصله بيندازد، پس از بازگشت مى تواند طواف را از همان جا كه قطع كرده است ادامه دهد. نظير وقتى كه زن حائض مى شود و مى تواند پس از پاك شدن و تحصيل طهارت به اين صورت عمل كند. حال سؤال اينجاست كه ملاك تشخيص موالات عرفيه چيست؟ اگر ملاك مدّت زمان فاصله است كه حضرتعالى يك هفته فاصله را هم جايز مى دانيد. خواهشمند است در اين خصوص راهنمائى فرمائيد.
راجع به يك شوط بايد مراعات موالات عرفيه باشد و راجع به چهار شوط اوّل بايد مراعات موالات عرفيه باشد ولى راجع به سه شوط ديگر، اتصال ميان آن ها لازم نيست.
سؤال 560 قطع طواف واجب به جهت شركت در نماز جماعت يا براى درك وقت فضيلت نماز چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 561 اگر كسى در جايى از مسجدالحرام كه تداخلى با نماز جماعت ندارد، مشغول طواف واجب باشد و در همان حين نماز جماعت شروع شود، در اين صورت قطع طواف براى اقامة نماز جماعت چه حكمى دارد؟ آيا اينكه او در چهار شوط اوّل طواف باشد يا در سه شوط آخر، تفاوتى در حكم ايجاد مى كند؟
جايز است، تفاوتى هم ندارد.
سؤال 562 اگر كسى در مسجدالحرام و در جايى كه نماز جماعت خوانده مى شود، مشغول انجام طواف واجب باشد و به جهت آغاز نماز جماعت، مجبور به قطع طواف و شركت در نماز شود، پس از اتمام نماز بايد طواف را از سر گيرد يا از همان جا ادامه دهد؟
اگر چهار شوط انجام داده باشد مى تواند سه شوط ديگر را به آن متّصل كند.
سؤال 563 اگر كسى در يكى از اشواط طواف واجب باشد و اقامة نماز در مسجدالحرام شروع شود، چه وظيفه اى دارد؟
بايد طواف را رها كند و اگر تا پايان
شوط چهارم طواف را به جا آورده است، مى تواند بعد از نماز، از شوط پنجم ادامه دهد، ولى بهتر است در هر صورت طواف را از سر گيرد.
سؤال 564 قطع بدون عذر طواف مستحب چه حكمى دارد؟
جايز است.
سؤال 565 اگر كسى در اثناى يك شوط از طواف، بخواهد همان شوط را اعاده كند، بايد همراه طواف كنندگان دور بزند تا دوباره به حجرالاسود برسد يا مى تواند از همان جا كه قرار بر اعاده شد، برگردد تا به حجرالاسود برسد؟
فرق نمى كند.
طواف مستحب
سؤال 566 آيا نماز طواف مستحب هم مستحب است يا هنگام انجام طواف، واجب مى شود؟ و آيا طواف بدون نماز هم مستحب است و فضيلتى دارد؟
طواف چه واجب و چه مستحب نماز دارد، ولى اگر كسى بخواهد دور خانه خدا بچرخد يك مرتبه يا بيشتر فضيلت دارد.
سؤال 567 آيا هميشه مى توان طواف مستحب به جا آورد يا در بعضى از زمان ها مثل بعد از احرام و قبل از سعى در عمره، ترك آن بهتر است؟
همه وقت طواف به جا آوردن اشكال ندارد، بلكه فضيلت دارد.
سؤال 568 آيا به نيابت از كسانى كه در مكّه هستند و عذرى براى انجام طواف ندارند هم مى توان طواف مستحب به جا آورد؟
جايز است، بلكه مستحب است.
سؤال 569 آيا به نيابت از كسانى كه در مكّه هستند و از انجام طواف معذورند، مى شود طواف مستحب به جا آورد؟
جايز است، بلكه فضيلت زياد دارد.
سؤال 570 آيا نماز طواف مستحبّى را مى شود به جماعت خواند؟
جماعت مختصّ نمازهاى واجب است.
سؤال 571 آيا مختون بودن شرط صحّت طواف مستحب هم هست؟ شرط است.
سؤال 572 اگر جايى از مسجدالحرام به مطاف اضافه شود و در آن جا صيغة مسجد خوانده نشود، طواف مستحب زن حائض و نفساء در آن
مكان چه حكمى دارد؟
جايز نيست، ولى چرخيدن نه به قصد طواف فضيلت دارد.
سؤال 573 قران طوافين در دو طواف مستحبّى چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد، بلكه فضيلت هم دارد؛ لذا مى تواند مثلاً ده طواف پشت سر هم به جا آورد.
سؤال 574 آيا نماز طواف مستحب را هم مى شود مثل نوافل و ساير نمازهاى مستحب بدون رعايت آداب يعنى مثلاً نشسته يا در حال راه رفتن و... خواند؟
مى تواند.
سؤال 575 آيا هر شوط از طواف مستحبّى را مى توان به نيابت از يك نفر انجام داد يا همة طواف را بايد براى نيابت يك يا چند نفر، نيّت كرد؟
بايد همة طواف و نماز آن را براى خود يا ديگران انجام داد.
سؤال 576 طواف مستحبّى زن ها هنگامى كه مطاف شلوغ است و آنها بى اختيار ممكن است تماس با نامحرم پيدا كنند يا نگاه حرام داشته باشند، چه حكمى دارد؟
طواف صحيح است، ولى طواف نكنند خيلى بهتر است.
نماز طواف
سؤال 577 اگر نماز طواف به جماعت خوانده شود، حتماً بايد امام هم مشغول نماز طواف باشد يا مأموم مى تواند نماز طواف خود را به هر نمازى كه امام مى خواند، اقتدا نمايد؟
به هر نماز واجبى كه اقتدا كند كفايت مى كند، چنانچه نماز طواف او هم بايد واجب باشد.
سؤال 578 اگر كسى عمداً يا سهواً يا جهلاً نماز طواف را نخواند و بعد از طواف، سعى و تقصير نمايد، آيا براى تدارك آن، خواندن نماز طواف كافى است يا پس از آن بايد سعى و تقصير را اعاده نمايد؟
خواندن نماز طواف كفايت مى كند و اگر در مكّه نباشد، نيابت نيز كفايت مى كند.
سؤال 579 اگر كسى عمداً يا سهواً يا جهلاً نماز طواف را نخواند و در اثناى سعى و پيش از
تقصير بخواهد آن را بخواند، آيا پس از به جا آوردن نماز بايد سعى را اعاده نمايد يا مى تواند ادامه دهد؟ آيا فرقى مى كند كه قبلاً چند شوط از سعى را به جا آورده باشد؟
هر وقت كه يادش آمد نماز طواف را بخواند كفايت مى كند.
سؤال 580 آيا براى صحّت نماز طواف بايد قواعد تجويدى رعايت شود يا همين قدر كه عرفاً گفته شود نمازش صحيح است كفايت مى كند؟
مراعات قواعد تجويد در همة نمازها خوب است، ولى واجب نيست و همين مقدار كه صحيح عرفى باشد، كفايت مى كند.
سؤال 581 آيا در نماز طواف هم خواندن اذان و اقامه مستحب است؟
بايد نخواند زيرا اذان و اقامه مختص به نمازهاى پنجگانه است.
سؤال 582 اگر كسى در حين خواندن نماز طواف در اثر ازدحام جمعيت بى اختيار جا به جا شود، چه وظيفه اى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 583 آيا مى شود نماز طواف را در هر حال به جماعت خواند؟
نماز طواف واجب را به نماز واجب مى توان اقتدا كرد.
سؤال 584 اگر كسى خارج از مكّه بفهمد نماز طواف واجب را به جا نياورده است و به صورت متعارف امكان بازگشت به مكّه را نداشته باشد، بايد نماز را هر جا كه بود بخواند يا نائب اختيار كند تا در مسجدالحرام بخواند؟
بايد نايب بگيرد تا در مسجدالحرام خوانده شود.
سؤال 585 آيا پس از اتمام نماز طواف، بايد فوراً سعى شروع شود يا تأخير جايز است؟ چنانچه تأخير جايز است چقدر مى تواند باشد؟
تأخير جايز است ولو تأخير فاحش باشد.
سؤال 586 آيا در حال طواف مى شود نماز مستحب خواند؟ در صورتى كه در طواف واجب و مستحب تفاوت مى كند بفرمائيد؟
مى شود و تفاوتى ندارد.
سؤال 587 اگر كسى بعد از طواف عمره، نماز را فراموش كند
و بعد از تقصير به ياد آورد نماز طواف را نخوانده است، چه وظيفه اى دارد؟
نماز را بخواند و اگر خارج از مكّه است و به طور متعارف نمى تواند برگردد، نايب بگيرد تا نماز را بخواند.
سؤال 588 آيا با غسل احرام يا غسل زيارت مى شود نماز طواف را به جا آورد؟
هر نمازى را مى تواند با آن بخواند.
سؤال 589 به فتواى حضرتعالى نماز طواف (طواف واجب و مستحب) در چه مكانى از مسجدالحرام صحيح است؟
در طواف واجب مقابل مقام ابراهيم (عليه السلام) تا آخر مسجد و در طواف مستحب همه جاى مسجد.
سؤال 590 اگر كسى براى غسل احرام يا زيارت به حمّام برود و بعد از بيرون آمدن شك كند كه غسل را به جا آورده يا خير، مى تواند نماز طواف به جا آورد يا بايد وضو بگيرد؟
لازم نيست كه وضو بگيرد، گرچه وضو گرفتن بهتر است.
سؤال 591 در مناسك حج فرموده ايد: نماز طواف واجب بايد پشت مقام ابراهيم و دو طرف آن خوانده شود، منظور از دو
طرف آن چه ميزان فاصله است؟ يعنى خواندن نماز طواف در همة محوطة پشت مقام تا آخر مسجد و سمت راست و چپ آن تا دو ضلع آخر مسجد كه محوطة بزرگى است، جايز است؟
بلى جايز است.
سؤال 592 خانمى تا وقتى نمازش را بلند نخواند، پى به صحّت آن نمى برد. در اين صورت اگر نماز طواف را بلند بخواند و نامحرم صداى آن را بشنود اشكال دارد؟
اشكال ندارد.
سعى بين صفا و مروه
سؤال 593 آيا به نظر حضرتعالى سعى بين صفا و مروه از طبقة دوّم جايز است يا خير؟ آيا اين فتوا براى حالت اختيار و اضطرار تفاوتى دارد؟
مطلقاً جايز است.
سؤال 594 آيا در سعى هم مثل طواف طهارت بدن و
لباس، شرط صحّت است؟ شرط نيست، ولى مراعات طهارت، خيلى به جا است.
سؤال 595 آيا ستر عورت در مردان و رعايت پوشش براى زنان، شرط صحّت سعى مى باشد؟ يا رعايت آن مستحب است؟ شرط صحّت نيست.
سؤال 596 آيا رعايت موالات بين اشواط سعى لازم است؟
موالات عرفى شرط است؛ بنابراين استراحت و حتّى بيرون رفتن وبرگشتن مانع ندارد.
سؤال 597 در سعى صفا و مروه، انتهاى هر شوط كجا است؟ آيا بايد حتماً پاى حاجى به كوه صفا يا مروه برسد يا خير؟
آخر آن اول سربالايى است ولى بهتر است مقدارى از سربالايى طى كند.
سؤال 598 سعى در صندلى چرخدار يا طَبق يا بر دوش ديگران و... حتماً به واسطة عذرى جايز است؟ يا در حالت عادى نيز صحيح است؟
در حال عادى هم جايز است.
سؤال 599 اگر كسى قسمتى از سعى را عمداً يا سهواً يا جهلاً به پهلو يا عقب برود، تدارك همان مقدار از سعى كافى است؟
كفايت مى كند.
سؤال 600 قطع سعى بدون عذر چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 601 اگر كسى به هر دليلى سعى را قطع نمود، پس از بازگشت براى ادامة سعى مى تواند از همان جا كه قطع كرده ادامه دهد؟ آيا فرقى مى كند كه قبلاً چند شوط به جا آورده است؟
فرقى نيست و مثل طواف نيست.
سؤال 602 اگر كسى سهواً يا جهلاً سعى را ترك كند و تقصير نمايد و بعد از تقصير بفهمد، مى تواند برگردد و سعى را تدارك نمايد؟ در اين صورت تقصير را هم بايد اعاده كند؟
بايد سعى را به جا آورد و بعد از آن تقصير هم بكند.
سؤال 603 آيا مختون بودن شرط صحّت سعى هم هست؟ شرط است.
سؤال 604 اگر كسى سهواً يا جهلاً سعى را كمتر از هفت شوط انجام دهد
و تقصير نمايد، بعد كه مى خواهد جبران كند، بايد كمبود اشواط را جبران كند يا از اوّل شروع كند؟ آيا فرقى مى كند قبلاً چند شوط به جا آورده است؟
كمبود را به جا آورد كافى است، مگر موالات عرفى به هم خورده باشد.
سؤال 605 اگر كسى سهواً يا جهلاً سعى را زيادتر از هفت شوط انجام دهد و قبل از تقصير متوجّه شود كه مثلاً در شوط هشتم يا نهم و يا بالاتر است، در اين صورت چه وظيفه اى دارد؟
رها كند و تقصير كند و اگر عمداً بوده است رها كند و تقصير كند، گرچه كار حرامى به جا آورده است.
سؤال 606 اگر كسى بعد از تقصير بفهمد سعى را سهواً يا جهلاً زيادتر از هفت شوط انجام داده است، سعى و عمرة او چه حكمى دارد و اكنون چه وظيفه اى دارد؟
عمرة او صحيح است.
سؤال 607 كسى كه در سعى صفا و مروه تصوّر مى كرده است هر رفت و برگشت يك دور مى شود، اگر قبل از شوط هفتم بفهمد اشتباه مى كرده مى تواند تا شوط هفتم سعى را ادامه دهد و تمام كند يا بايد اعاده نمايد؟ اگر بيش از هفت شوط انجام داده باشد و بفهمد چه بايد بكند؟
سعى را تمام كند كفايت مى كند و در صورت زيادى رها كند و تقصير كند.
سؤال 608 كسى كه به واسطة عذرى مثل عادت ماهيانة زنان، براى طواف و نماز آن نايب گرفته ولى سعى را بايد خودش انجام دهد، آيا مى تواند همزمان با طواف نايب، سعى كند يا بايد رعايت ترتيب نموده و صبر كند تا طواف و نماز طواف نايب تمام شود؟
سعى بايد بعد از تمام شدن طواف باشد و با
هم جايز نيست.
سؤال 609 آيا سعيِ صفا و مروه را هم مي توان به صورت مستحب به جا آورد و ثواب دارد يا بهتر است زائران، محلِ ّ سعى را براى ديگران تخليه كنند؟
اصلاً مستحب نيست، ولى از مستحبّات موكّد، طواف است.
سؤال 610 آيا در سعى صفا و مروه واجب است انسان به سمت جلو و مستقيم حركت كند يا اگر كمى به چپ و راست متمايل شد يا اگر برگشت و دوباره مسير را ادامه داد، اشكال ندارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 611 آيا در وسط اشواط سعى و در بين راه صفا و مروه مى شود نشست و قدرى استراحت كرد يا بايد بدون وقفه به حركت ادامه داد؟
لازم نيست بدون وقفه باشد و استراحت مانع ندارد.
سؤال 612 آيا در بين اشواط سعى مى شود روى صفا و يا مروه نشست و استراحت كرد؟
اشكال ندارد.
سؤال 613 آيا هروله در سعى صفا و مروه در جائى كه به همين منظور مشخص شده است، واجب است يا مستحب؟ و آيا براى مرد و زن فرقى مى كند؟
براى مردها مستحب است.
سؤال 614 اگر كسى در اثناى سعى صفا و مروه در اثر فراموشى، در جاى مخصوص آن هروله نكند و از آن مكان رد شود و بعد براى تدارك هروله برگردد و پس از آن به مسير ادامه دهد، سعى او اشكال پيدا مى كند؟
نمى تواند برگردد.
سؤال 615 اگر كسى مجبور شود بين اشواط سعى و در بين راه صفا و مروه، مسعى را ترك كند مثلاً پاى او خون بيايد، در اين صورت وقتى بر مى گردد بايد سعى را از سر گيرد يا مى تواند ادامه دهد و در صورتى كه مى تواند ادامه دهد، بايد از محلّى كه ترك كرده است
ادامه دهد؟
لازم نيست از اوّل شروع كند.
سؤال 616 اگر كسى گمان كند كه سعى را تمام كرده و تقصير كند و بعد از تقصير بفهمد كه سعى را ناقص انجام داده است، در اين صورت چه وظيفه اى دارد؟ آيا تعداد اشواطى كه يقين مى كند قبلاً انجام داده است در وظيفة بعدى مؤثّر است؟
تتمّة سعى را به جا آورد و دومرتبه تقصير كند.
سؤال 617 آيا بلافاصله بعد از نماز طواف، واجب است سعى شروع شود يا مى شود بين اين عمل مثلاً نصف روز يا يك روز فاصله بيفتد؟
لازم نيست و فاصله حتّى يك روز و بيشتر اشكال ندارد.
سؤال 618 اگر كسى در اشواط سعى شك كند، مى تواند سعى را رها كند و براى اطمينان بيشتر آن را از اوّل شروع كند؟
بنابر اقل بگذارد و سعى را تمام كند.
>سؤال 619< كسى كه مى خواهد در سعى صفا و مروه ديگرى را با صندلى چرخ دار سعى دهد يا او را به دوش بگيرد، مى تواند همزمان براى خود هم نيّت كند؟
مى تواند.
>سؤال 620< كسى كه روى صندلى چرخدار است و او را سعى مى دهند، اگر در بين سعى مقدارى خوابش ببرد، بايد آن مقدار را اعاده كند يا وظيفة ديگرى دارد؟
بايد سعى را اعاده كند.
>سؤال 621< آيا كسى كه مقدارى از سعى را انجام داده و دلچسب او واقع نشده مى تواند آن مقدار را رها كند و از اول سعى را شروع كند؟
مى تواند، ولى اين اين كار خوب نيست.
>سؤال 622< آيا بيمار مى تواند هر مقدار از سعى را كه توان دارد خودش انجام دهد و مابقى را روى صندلى چرخدار يا روى دوش كسى سعى نمايد؟
مى تواند.
>سؤال 623< كسى كه اشتباهاً سعى را از مروه شروع كرده، اگر هنگام رسيدن به
صفا متوجّه اشتباه خود شود، مى تواند سعى اشتباه را رها كند و از همان موقع نيّت سعى كند و از صفا آغاز نمايد؟
مى تواند.
>سؤال 624< اگر كسى در وسط اشواط سعى از ادامة آن عاجز شود و حتى روى صندلى و دوش ديگران هم نتواند سعى نمايد، آيا مى تواند نايب بگيرد؟ در اين صورت آيا نايب بايد سعى را از اوّل شروع كند يا مى تواند ادامه دهد؟
بايد نايب بگيرد و از همان جا شروع كند و مى تواند از سر بگيرد.
>سؤال 625< سعى در مسعاى جديد كه قدرى عريض تر شده و محلّ نيت در آن جلوتر از قبل است چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
>سؤال 626< آيا سعى كودك محرم كه هنگام سعى گاهى به جلو و گاهى به عقب مى دود و مستقيم حركت نمى كند، صحيح است؟
اشكال ندارد.
>سؤال 627< اگر كودك محرم هنگام سعى در آغوش ديگران باشد و خوابش ببرد، سعى او حكمى دارد؟
بايد بيدارش كنند و از آن جا كه خوابش برده است اعاده شود.
>سؤال 628< خانم هايى كه دچار عادت ماهيانه شده اند و براى طواف و نماز آن نايب مى گيرند، براى سعى هم مى توانند نايب بگيرند يا بايد خودشان سعى كنند؟
بايد خودشان به جا آورند مگر نتوانند.
>سؤال 629< كسى كه توان بدنى سعى كردن ندارد و توان پرداخت كراية صندلى چرخدار را هم ندارد، آيا مى تواند براى سعى نايب بگيرد؟
مى تواند.
>سؤال 630< آيا كسى مى تواند احتياطاً چند دور بر سعى اضافه نمايد تا مطمئن شود كه هفت دور انجام داده است؟
نمى تواند.
>سؤال 631< كسى كه در نزديكى مروه شك مى كند كه دور هفتم است يا دور نهم چه وظيفه اى دارد؟
سعى او باطل است.
>سؤال 632< كسى كه در نزديكى مروه شك مى كند كه دور پنجم است يا دور هفتم چه
وظيفه اى دارد؟
سعى او باطل است.
حلق يا تقصير
>سؤال 633< آيا حضرتعالى سر تراشيدن در حجِ ّ تمتّع را براى مردان واجب مى دانيد يا تقصير براى آنان كفايت مى كند؟ در صورتى كه كسى سهواً يا جهلاً و يا عمداً در حجِ ّ تمتّع سر نتراشد و فقط قسمتى از موى سر يا ناخن خود را بچيند حجِ ّ او چه حكمى پيدا مى كند؟
لازم نيست و تقصير كفايت مى كند و تفاوتى ميان حجِ ّ اوّل و دفعات بعد نيست، ولى تراشيدن سر مخصوصاً در حجّ اوّل بهتر است.
>سؤال 634< آيا محرم در حجِ ّ تمتّع مى تواند قبل از خود براى ديگرى حلق يا تقصير كند؟
اشكال ندارد.
>سؤال 635< آيا محرم در عمرة مفرده مى تواند قبل از اينكه خود تقصير كند، براى ديگرى تقصير نمايد؟
اشكال ندارد.
>سؤال 636< آيا در عمرة تمتّع پس از تقصير، همة محرّماتى كه به واسطة احرام حرام شده بود حلال مى شود؟
حلال مى شود.
>سؤال 637< آيا حلق يا تقصير كردن شيعه و سنّى براى همديگر اشكالى دارد؟
اشكال ندارد.
>سؤال 638< اگر محرم بعد از حلق يا تقصير شك كند كه صحيح انجام داده است يا نه، چه وظيفه اى دارد؟
به شكّ خود اعتنا نكند.
>سؤال 639< اگر محرم بعد از حلق يا تقصير، يكى از محرّماتى كه بر او حلال شده است را انجام دهد و بعد بفهمد حلق يا تقصير او باطل بوده است، بايد كفّاره بپردازد؟ آيا بين محرّمات در اين خصوص تفاوتى هست؟
كفّاره ندارد.
>سؤال 640< آيا تراشيدن قسمتى از سر به عنوان حلق كفايت مى كند؟
بايد همة سر تراشيده شود.
>سؤال 641< اگر كسى بعد از عمرة مفرده بفهمد كه سهواً يا جهلاً تقصير نكرده است، عمرة او چه حكمى دارد و چه وظيفه اى دارد؟
بايد تقصير كند و اعمال بعدى را اگر مى تواند خود انجام
دهد و اگر نمى تواند نايب بگيرد.
>سؤال 642< آيا تراشيدن سر براى تقصير عمرة تمتّع جايز است؟
جايز نيست و تراشيدن سر مختصّ به حج است.
>سؤال 643< وجوب حلق يا تقصير فورى است يا تأخير آن بعد از اتمام عمل قبلى جايز است؟
تأخير اشكال ندارد.
>سؤال 644< اگر در هنگام تقصير موى سر خانم ها اجباراً در مقابل نامحرم پيدا شود، تقصير آنها چه حكمى دارد؟
صحيح است گرچه عمدى هم باشد.
>سؤال 645< آيا محرم در عمرة مفرده مى تواند به جاى تقصير، سر خود را بتراشد؟
در عمرة مفرده و غير مفرده بايد تقصير كند و تراشيدن سر كه همة آن هم بايد باشد، مربوط به حج است.
>سؤال 646< كسى كه موى سر خود را با عسل يا «صمغ» چسبانيده و كسى كه موى سر خود را جمع كرده و گره زده و درهم پيچيده و بافته است نيز بين حلق و تقصير در حج مخيّر است؟
بين حلق و تقصير مخيّر است.
>سؤال 647< آيا تقصير در عمره، محلّ خاصى دارد؟ يا در هر مكانى مى شود حلق يا تقصير كرد؟
در هر مكانى باشد اشكال ندارد.
>سؤال 648< كسى كه مى خواهد در حجِ ّ واجب سر خود را بتراشد، مى تواند اوّل سر خود را ماشين كند و بعد بتراشد؟
اشكال ندارد.
>سؤال 649< كسى كه به واسطة عذرى مثل فراموشى، در منى حلق يا تقصير نكند و به مكّه برود چنانچه قبل از اعمال مكّه عذر او بر طرف شود، آيا بايد به منى بازگردد يا تقصير در مكّه كافى است؟
حلق يا تقصير در غير منى براى او كافى است.
>سؤال 650< كسى كه موى سر خود را كاشته است - با فرض اينكه موهاى او متعلّق به سر شده و رشد مى كند ولى رشد آن كم است-
آيا در حجّ تمتّع مخيّر بين حلق و تقصير است؟
بين حلق و تقصير مخيّر است.
>سؤال 651< افرادى كه خنثى هستند نيز بين حلق و تقصير مخيرند يا بايد تقصير كنند؟
بين حلق و تقصير مخيّر هستند.
>سؤال 652< اگر كسى بعد از اتمام اعمال مكّه، بفهمد كه سهواً يا جهلاً يا به واسطة عذرى حلق يا تقصير نكرده است، آيا بعد از حلق يا تقصير بايد اعمال مكّه را اعاده نمايد؟
اعمال مكّة او صحيح است.
>سؤال 653< اگر كسى حلق يا تقصير حجّ واجب را خارج از منى يا در مكّه به جا آورد و بعد اعمال مكّه را انجام دهد، آيا لازم است حلق يا تقصير و اعمال مكّه را اعاده كند؟
اعاده لازم نيست.
>سؤال 654< اگر كسى به جهتى خارج از منى حلق يا تقصير كند، آيا لازم است موى سر خود را به منى بفرستد؟
لازم نيست.
>سؤال 655< اگر حج گزار قبل از حلق يا تقصير روز عيد قربان، جبراً به كشورش باز گردد، براى خروج از احرام چه وظيفه اى دارد؟
هر كجا حلق يا تقصير كند كفايت مى كند.
>سؤال 656< آيا مى شود همزمان با سپردن نيابت در ذبح، حلق يا تقصير كرد يا بايد از اتمام ذبح اطمينان حاصل شود؟
بايد اطمينان پيدا شود.
>سؤال 657< اگر كسى به تصوّر اتمام قربانى نايب، حلق يا تقصير كند ولى بعد متوجّه شود كه به جهتى قربانى انجام نشده است، آيا بايد حلق يا تقصير را اعاده كند؟
اعاده لازم نيست.
>سؤال 658< در فرض سؤال قبل اگر حج گزار بعد از اتمام اعمال مكّه بفهمد قربانى بعد از حلق يا تقصير انجام شده و يا هنوز انجام نشده است، آيا اعمال مكّه بعد از تدارك قربانى اعاده دارد؟
اعاده لازم نيست.
>سؤال 659< آيا زن و شوهر
مى توانند براى همديگر تقصير كنند؟
مى توانند.
>سؤال 660< اگر كسى در حجّ واجب موى سر خود را با ماشين كه مثل تيغ كوتاه مى كند، كوتاه نمايد، كفايت از حلق او مى كند؟
ماشين ولو تيغ هم نباشد كفايت مى كند.
>سؤال 661< اگر محرمى قبل از خود سهواً محرم ديگرى را تقصير كند، وضع اعمال هر دو چه حكمى دارد؟
عمداً هم اشكال ندارد.
>سؤال 662< اگر محرم قبل از اينكه از احرام خارج شود (مثلاً در عمرة مفرده پس از سعى و پيش از تقصير) براى ديگرى تقصير نمايد، اولاً فعل حرام انجام داده و بايد كفّاره بپردازد؟ ثانياً تقصير يا حلق كه براى ديگرى كرده است صحيح است و آن ديگرى را از احرام خارج مى كند؟
كار او اشكال ندارد، گرچه نكند بهتر است. ولى ديگرى از احرام خارج مى شود.
>سؤال 663< كسى كه در مسلخ جديد قربانى مى كند، مى تواند در همان مكان حلق يا تقصير كند يا بايد به محلّ اصلى منى برگردد؟
مى تواند.
>سؤال 664< اگر كسى سهواً يا جهلاً در عمرة مفرده تقصير نكند و طواف نساء و نماز آن را به جا آورد، بعد كه مى فهمد، انجام تقصير كفايت مى كند يا بايد طواف نساء و نماز آن را هم اعاده نمايد؟
بايد طواف نساء و نماز آن را دو مرتبه به جا آورد.
>سؤال 665< كسى كه روزة بدل از قربانى مى گيرد، بايد در روز عيد حلق يا تقصير كند، يا بعد از اتمام روزه ها؟
روز عيد بايد حلق يا تقصير كند.
طواف نساء
سؤال 666 اگر كسى عمداً تقصير نكند و پس از آن طواف نساء و نماز آن را به جا بياورد، عمرة او چه حكمى دارد؟ خواهشمند است در خصوص عمرة مفرده و عمرة تمتّع جداگانه پاسخ فرمائيد؟
بايد تقصير كند و
دوباره اعمال بعد از تقصير را به جا آورد و فرقى ميان عمرة مفرده و عمرة تمتّع از اين جهت نيست.
سؤال 667 اگر كسى عمداً طواف نساء به جا نياورد و ازدواج كند و داراى فرزند شود، فرزند حلال زاده است يا حرام زاده و عقد او چه حكمى دارد و اكنون وظيفة او چيست؟
طواف را خود يا ديگرى نيابتاً به جا آورد و عقد را دوباره بخواند ولى بچّه ها ولدالزنا نيستند.
سؤال 668 كسى كه سهواً يا جهلاً طواف نساء را به جا نياورده است و پس از آن ازدواج كرده يا صاحب فرزند شده است، ازدواج او چه حكمى دارد؟ فرزند او حلال زاده است يا حرام زاده و اكنون چه وظيفه اى دارد؟
طواف را خود يا ديگرى نيابتاً به جا آورد و عقد را دوباره بخواند و بچه ها ولدالزّنا نيستند.
سؤال 669 اگر كسى سهواً يا جهلاً طواف نساء را به جا نياورد و با همسر خود نزديكى نمايد، بعد كه متوجّه شد بايد كفاره بپردازد؟
طواف را خود يا ديگرى به جا آورند و كفّاره اى بر او واجب نيست.
سؤال 670 اگر كسى بعد از اتمام اعمال حج، شك كند كه طواف نساء را به جا آورده است يا نه، چه بايد بكند؟ آيا فرقى مى كند هنوز در مكّه باشد يا خارج شده باشد؟
به شكّ خود اعتنا نكند.
سؤال 671 آيا وجوب انجام طواف نساء و نماز آن، بعد از تقصير فورى است يا تأخير جايز است؟
تأخير جايز است.
سؤال 672 اگر كسى طواف نساءهاى متعدّدى را ترك كرده باشد، انجام يك طواف به نيّت همة آن ها كافى است يا بايد تعداد را رعايت كند؟ آيا فرقى مى كند كه عمداً يا سهواً يا جهلاً ترك كرده باشد؟
بايد در
همة موارد به اندازة طوافى كه به جا نياورده، طواف به جا آورد.
احكام فاصلة زمانى بين عمرة تمتّع و حج
سؤال 673 تراشيدن سر بين عمرة تمتّع و حجِ ّ تمتّع چه حكمى دارد؟ حكم كوتاه كردن موى سر چيست؟
اشكال ندارد.
سؤال 674 آيا تراشيدن عمدى سر بين عمرة تمتّع و حجِ ّ تمتّع، موجب بطلان عمره يا حج مى شود يا كفّاره اى واجب مى نمايد؟
موجب بطلان و كفّاره نيست.
سؤال 675 اگر كسى بعد از اتمام عمرة تمتّع، مضطر به ترك حج شود، آيا مى تواند عمره را مفرده قرار دهد؟ در اين صورت آيا كفّاره اى بر او واجب مى شود؟
رها كردن اشكال ندارد و خود به خود عمرة مفرده مى شود، مشروط بر اينكه طواف نساء و نماز آن را كه براى عمرة مفرده است به جا آورد.
سؤال 676 خروج از مكّه بعد از فراغت از عمرة تمتّع و قبل از حج، بدون عذر چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد، ولى بايد در برگشت محرم شود و عمرة مفرده به جا آورد و در ميان عمرة تمتّع و حج، عمرة مفرده ولو مكرراً به جا آورد جايز است، بلكه ثواب عظيم دارد.
سؤال 677 اگر كسى با عذر يا بدون عذر بخواهد بعد از عمرة تمتّع از مكّه خارج شود، اوّلاً آيا به صحّت عمره و حجّ او لطمه وارد مى شود؟ ثانياً آيا بايد با احرام خارج شود و پس از بازگشت با همان احرام، حج انجام دهد؟
مى تواند از مكّه بيرون رود و در برگشت محرم شود به عمرة مفرده و عمره را به جا آورد و ضرر به عمرة تمتّع و حجّ تمتّع ندارد.
سؤال 678 اگر كسى ناچار شود بعد از فارغ شدن از عمرة تمتّع از مكّه خارج شود، خروج او چه حكمى دارد؟
اشكال
ندارد، ولى بايد در برگشت محرم شود و عمرة مفرده به جا آورد.
سؤال 679 در فرض سؤال قبل، اگر آن شخص در راه بازگشت به سمت مكّه از ميقات بگذرد، آيا بايد محرم شود يا بدون احرام به مكّه وارد شود يا وظيفة ديگرى دارد؟ اگر بايد محرم شود، آيا بايد احرام او عمرة مفرده باشد يا تمتّع يا حج؟
بايد در برگشت در يكى از مواقيت محرم شود براى عمرة مفرده و عمرة مفردة او ضرر به عمرة تمتّع او و حجِ ّ تمتّع او ندارد.
سؤال 680 خدمة كاروان و كسانى كه شغل آن ها اقتضا مى كند، آيا مى توانند بعد از عمرة تمتّع از مكّه خارج شوند؟ اگر مى توانند آيا حتماً بايد محرم شوند و خارج شوند يا بدون احرام هم مى توانند خارج شوند؟
آن ها بدون احرام مى توانند رفت وآمد داشته باشند، ولى اگر در برگشت محرم به عمرة مفرده شوند و عمرة مفرده را به جا آورند ثواب عظيم دارند.
سؤال 681 اگر كسى بدون عذر و بدون احرام، بعد از عمرة تمتّع از مكّه خارج شود، چنانچه بازگردد و در مكّه محرم شود و به عرفات برود، آيا حجّ او صحيح است؟
حجِ ّ او صحيح است، ولى گناه كرده است.
سؤال 682 رفتن به غار حراء و مكان هاى نزديك مكّه، در صورتى كه حج گزار اطمينان داشته باشد به موقع باز مى گردد، چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 683 خارج شدن حج گزار بعد از عمرة تمتّع از مكّه و ورود وى، از نظر احكام فرقى مى كند كه در يك ماه قمرى واقع شود يا دو ماه؟
فرقى ندارد.
سؤال 684 آيا زائر حجّ تمتّع پس از عمرة تمتّع و پيش از فرا رسيدن ايّام حج، مى تواند عمرة مفرده به جا آورد
؟
مى تواند.
تعيين روز عرفه و عيد قربان
>سؤال 685< آيا جايز است حج گزار براى تعيين روز عرفه و عيد قربان و... تحقيق و تفحّص كند يا بايد تابع دولت عربستان باشد؟
بايد تحقيق و تفحص نكند و تابع آن ها در اعمال حج باشد.
>سؤال 686< اگر كسى در تعيين روز عرفه و عيد قربان و... گمان يا يقين حاصل كرد كه دولت عربستان اشتباه اعلام كرده است، چه تكليفى براى اعمال حج دارد؟
بايد طبق رفتار آن ها رفتار كند.
>سؤال 687< آيا جايز است حج گزار به جهت احتياط در تعيين وقت روز عرفه وقوف كند و روز عيد اعمال منى را انجام دهد و مجدداً ظهر به عرفات برگردد و وقوف كند و همينطور اعمال را احتياطاً دو بار انجام دهد؟
لازم نيست، بلكه جايز نيست.
>سؤال 688< تبعيّت از اعلام روز عيد از سوى دولت عربستان، وقتى يقين به خلاف آن نداشته باشيم واجب است يا در هر صورت واجب است؟
در هر صورت واجب است.
>سؤال 689< اگر كسى بعد از حج گمان بَرد يا يقين كند كه روز عيد قربان اشتباه اعلام شده است، حّج او چه حكمى دارد؟
حجّ او صحيح است.
>سؤال 690< آيا زائرين در وقت نمازها و وقت افطار روزه هم بايد از اهل مكّه تبعيّت كنند؟
بايد در ماه مبارك رمضان هنگام افطار در منزل بماند و در ميان آن ها نيايد و در نمازها بايد اگر در ميان آن ها است، نماز را بخواند و مستحبِ ّ مؤكّد است در نمازهاى آن ها شركت كند، ولى قبلاً يا بعداً نماز خود را اعاده كند.
سؤال 691 كسانى كه قبل از ماه مبارك رمضان به عمرة مفرده مشرّف مى شوند و در مكّه يا مدينه قصد ده روز دارند، اوّل ماه را بايد به افق و اعلام
عربستان روزه بگيرند يا كشور و مرجع خودشان؟
بايد طبق احكام آن ها عمل كنند.
وقوف در عرفات
>سؤال 692< اگر حج گزار به عرفات برود و قبل از وقوف اختيارى عرفه، بيهوش شود و بعد از غروب روز عرفه به هوش آيد، وقوف او و حجّ او صحيح است؟
صحيح است.
>سؤال 693< اگر كسى در موسم حج و بعد از اتمام عمرة تمتّع به عرفات برود و قبل از وقوف اختيارى عرفه يا وقوف اختيارى مشعر، بيهوش شود و بعد از پايان اعمال حج به هوش بيايد، حجّ او چه صورتى دارد؟
حجِ ّ او صحيح نيست.
>سؤال 694< اگر حج گزار قبل از غروب شرعى روز عرفه عمداً از عرفات خارج شود و تا بعد از غروب باز نگردد، حجِ ّ او چه صورتى پيدا مى كند و وظيفة او از حيث كفّاره و اتمام حج چيست؟
حجّ او صحيح است، گرچه گناه كرده است.
>سؤال 695< اگر وقوفين به واسطة معذور بودن ترك شود، حج باطل است؟
حج باطل است.
>سؤال 696< در فرض سؤال قبل در صورت بطلان حج، در سال هاى بعد اعادة حج لازم است؟
لازم است.
>سؤال 697< در فرض سؤال قبل در صورت وجوب اعاده، شرط استطاعت در سال هاى بعد لازم است يا در هر صورت بايد اعاده شود؟
استطاعت شرط است.
>سؤال 698< اگر حج گزار پيش از غروب آفتاب روز عرفه عمداً عرفات را ترك كند، ولى بعداً نادم شود و باز گردد يا به جهت ديگرى باز گردد و نادم شود و بماند و وقوف اختيارى را به پايان رساند، حجّ او چه صورتى پيدا مى كند و وظيفة او از لحاظ پرداخت كفّاره و اتمام حج چيست؟
حجّ او صحيح است و وظيفه اى هم ندارد.
>سؤال 699< كسى كه به جهت كفارة ترك عمدى وقوف اختيارى عرفات،
وظيفه دارد روزه بگيرد، آيا بايد حتماً روزه ها را پشت سر هم بگيرد و آيا در وطن هم مى شود اين روزه ها را بگيرد يا حتماً بايد در مكّه باشد؟
اگر نتواند هر وقت و هر كجا توانست روزه ها را بگيرد.
>سؤال 700< آيا حج گزار پس از اتمام وقوف عرفات بايد به مشعر برود و تا صبح بماند يا مى تواند چند ساعتى به مكّه يا جاى ديگر برود و در نيمة شب يا قبل از طلوع فجر خود را به مشعر برساند و وقوف كند؟
كفايت مى كند.
>سؤال 701< كسى كه وقوف اختيارى عرفات را عمداً ترك كند و نتواند كفّارة آن را بپردازد، چه وظيفه اى دارد؟
هر وقت و هر كجا بتواند، هجده روز روزه بگيرد.
>سؤال 702< آيا در وقوف اختيارى عرفات واجب است حج گزار هنگام غروب آفتاب در عرفات باشد يا اگر قبل از غروب كوچ كند، اشكال ندارد؟
بايد تا مغرب در عرفات باشد.
>سؤال 703< اگر كسى به واسطة عذرى، شب دهم به عرفات برسد، ولى وقوف اضطرارى او در عرفات، خوف نرسيدن به وقوف اختيارى مشعر را به همراه داشته باشد، وظيفة او چيست؟ آيا بايد وقوف عرفات را رها كند تا به مشعر برسد يا اينكه بايد وقوف اضطرارى عرفات و بعد وقوف اضطرارى دوّم مشعر را درك كند؟
بايد وقوف اضطرارى هر دو را درك كند.
>سؤال 704< اگر صحراى عرفات يا مشعر يا منى به واسطة كثرت جمعيّت براى وقوف و بيتوته تنگ باشد، وقوف و بيتوته در زمين هاى متّصل به اين مواقف، چه حكمى دارد؟ آيا فرقى مى كند كه آن زمين ها مرتفع تر يا پست تر يا هم سطح مواقف اصلى باشند؟
بايد هر كجا مى تواند وقوف كند.
>سؤال 705< اگر كسى تمام مدّت وقوف در عرفات
را خواب باشد، حجِ ّ او چه حكمى دارد؟
صحيح است.
>سؤال 706< آيا وقوف در عرفات واجب است از هنگام ظهر شرعى باشد يا اگر كسى در راه عرفات بوده و در نزديكى عرفات، ظهر شود وكمى با فاصله به عرفات برسد اشكال ندارد؟
اشكال ندارد.
وقوف در مشعرالحرام
>سؤال 719< كسى كه مغرب از عرفات به سمت مشعر حركت مى كند، چقدر وقت دارد تا به مشعر برسد و وقوف كند؟ اگر به دلايلى در راه معطّل شد و دير به مشعر رسيد چه مى شود؟
اشكال ندارد.
>سؤال 720< كسى كه قسمتى از شب عيد را در مشعر به سر برد ولى قبل از طلوع فجر از مشعر خارج شود و تا بعد از طلوع آفتاب باز نگردد، حجّ او چه حكمى پيدا مى كند و از حيث كفّاره و ساير موارد، چه وظيفه اى دارد؟
گناه كرده است، ولى حجّ او صحيح است.
>سؤال 721< اگر حج گزار در اثر جهل به مسئله به وقوف اختيارى مشعر نرسد، حجّ او چه حكمى دارد؟ آيا فرقى مى كند كه جهل آن در اثر تقصير باشد يا قصور؟
حجّ او صحيح است، ولى در صورت تقصير گناه كرده است.
>سؤال 722< آيا وقوف اضطرارى مشعر مطلقاً جايز است يا حتماً بايد به واسطة عذرى باشد؟ و آيا براى زن و مرد تفاوتى دارد؟
مطلقاً جايز است.
>سؤال 723< اگر معذور، وقوف به عرفات و وقوف به مشعر را در وقت اضطرارى درك كند، حجّ او چه حكمى دارد و از جهت كفّاره يا خروج از احرام چه وظيفه اى دارد؟
حجّ او صحيح است و وظيفة ديگرى هم ندارد.
>سؤال 724< اوّلين زمانى كه مى شود از مشعرالحرام كوچ كرد، هنگام طلوع آفتاب است يا كمى قبل از طلوع آفتاب هم جايز است؟
طلوع آفتاب بايد در
مشعرالحرام باشد، ولو آخر آن.
>سؤال 725< آيا هنگام وقوف در مشعر، رعايت طهارت ظاهرى (با وضو يا غسل بودن) لازم است؟
لازم نيست.
>سؤال 726< آيا افرادى كه به دلائلى نظير پيرى، بيمارى و... معذورند و در اثر كثرت جمعيّت نمى توانند به موقع مشعر را ترك كنند، مى توانند زودتر خارج شوند؟ از چه زمانى؟
هر وقت خارج شوند اشكال ندارد.
>سؤال 727< خدمه و مسئولان اجرايى كاروان يا همراهان افراد پير و مريض كه ناچارند افرد معذور را زودتر از مشعر كوچ دهند، آيا بايد براى درك وقوف اختيارى به مشعر باز گردند؟
لازم نيست.
>سؤال 728< آيا مسئولين كاروان و همراهان و پرستاران افراد معذور نيز مى توانند با آنان زودتر از مشعر خارج شوند؟ در اين صورت لطمه اى به حجّ آنان وارد نمى شود؟
مى توانند و ضررى ندارد.
>سؤال 729< اگر نايب حج معذور باشد يا همراهى افراد معذور را بر عهده داشته باشد، مى تواند زودتر از مشعر خارج شود؟
مى تواند.
>سؤال 730< تشخيص معذور بودن حج گزار براى وقوف اضطرارى مشعر بر عهدة خود اوست يا پزشك و مدير و وليّ و...؟
بر عهدة خود او است.
>سؤال 731< وقت خروج از مشعر هنگامى است كه مقدارى هوا روشن مى شود و مى شود بدون چراغ راه رفت، يا هنگام طلوع آفتاب؟
بايد بعد از طلوع آفتاب باشد.
>سؤال 732< اگر كسى بين الطّلوعين روز عيد را در مشعر درك كرد، مى تواند قبل از روشن شدن هوا يا طلوع آفتاب، كوچ كند؟
رمى جمره
سؤال 738 آيا رمى تمامى ديوار 25 مترى كه اكنون در جمرات ساخته اند، صحيح است؟
صحيح است.
سؤال 739 آيا رمى جمرات از طبقة فوقانى جايز است؟
جايز است.
سؤال 740 آيا كسى كه سالم است و براى رمى جمرات عذرى ندارد، مى تواند براى اين امر نايب بگيرد؟
نمى تواند.
سؤال 741 آيا كسى كه خود مشغول رمى
است مى تواند به نيابت از كسانى كه بقية اعمال حج را انجام داده اند ولى قادر به رمى نيستند، رمى جمرات كند؟
مى تواند.
سؤال 742 آيا سنگ بايد حتماً با دست پرتاب شود يا با پا و ساير اجزاء بدن هم كفايت مى كند؟
بايد با دست باشد، ولى اگر نتواند با اجزاء بدن مجزى است.
سؤال 743 رمى جمرات فرقى مى كند كه در شب انجام شود يا روز؟
بايد در روز باشد، مگر نتواند در روز انجام دهد.
سؤال 744 آيا در رمى جمرات بايد حاجى ببيند كه سنگ به محل رمى مى خورد يا همين مقدار كه به طرف آن پرتاب كند كافى است؟
بايد بداند كه سنگ به محلِ ّ رمى خورده است.
سؤال 745 اگر حاجى در رمى جمرات سنگ را پرتاب كرد، ولى مطمئن نشد كه به محل رمى خورده است يا خير چه بايد بكند؟
بايد اعاده كند.
سؤال 746 اگر پس از اتمام رمى، حاجى يقين حاصل كرد كه يكى از سنگ ها به محل رمى اصابت نكرده است، چه بايد بكند؟
بايد اعاده كند.
سؤال 747 آيا رمى جمرات فقط با دست جايز است يا اگر از راه دورتر با وسيله اى مثل قلاّب، سنگ پرتاب شود اشكال ندارد؟
بايد با دست باشد.
سؤال 748 كسى كه براى رمى جمرات نايب ديگرى است، اوّل بايد رمى خودش را انجام دهد يا اگر اوّل، رمى نايب را انجام داد اشكال ندارد؟
فرق نمى كند.
سؤال 749 آيا رمى كننده حتماً بايد ايستاده باشد يا نشسته يا سوار بر حيوان يا روى صندلى چرخدار هم مى شود رمى كرد؟
به هر حالت باشد اشكال ندارد.
سؤال 750 آيا در رمى جمرات مى شود براى بيش از يك نفر نايب شد؟
اشكال ندارد، ولى بايد براى هركدام جداگانه رمى كند.
سؤال 751 كسى كه خودش در حجِ ّ تمتّع
نايب ديگرى است، مى تواند در رمى جمرات، علاوه بر رمى منوبٌ عنه، نايب ديگران هم بشود؟
جايز است.
سؤال 752 آيا لازم است فاصلة زمانى بين اصابت سنگ قبلى به جمره و پرتاب سنگ بعدى ايجاد شود يا مى توان سريعاً سنگ بعدى را پرتاب كرد؟
اشكال ندارد.
سؤال 753 اگر كسى از اوّل قصد كند كه احتياطاً بيشتر از هفت سنگ به جمره پرتاب كند، اشكال دارد؟
اشكال ندارد، بايد كمتر نباشد.
سؤال 754 آيا بايد پرتاب هر سنگ به جمره، پس از پرتاب سنگ قبلى صورت گيرد يا پس از اصابت سنگ قبلى به جمره؟
فرقى ندارد و مناط خوردن هفت ريگ است به جمره.
سؤال 755 آيا مى شود براى اطمينان بيشتر از اصابت سنگ در هر مرتبه چند سنگ با هم پرتاب كرد و در صورت اصابت همه را يك مرتبه محسوب نمود؟
اشكال ندارد.
سؤال 756 كسانى كه براى رمى روز عيد عذر دارند، آيا در هر وقت شب عيد از مغرب تا طلوع آفتاب مى توانند رمى كنند يا وقت خاصّى دارد؟
وقت خاصى ندارد.
سؤال 757 آيا همراهان معذورين هم مى توانند در شب عيد رمى كنند؟
اشكال ندارد.
سؤال 758 كسى كه خوف ازدحام جمعيّت دارد، براى درك وقوفين يا رمى جمره، معذور محسوب مى شود يا بايد حتماً مريض يا پير باشد؟
معذور محسوب مى شود.
سؤال 759 آيا معذورين و همراهان آن ها مى توانند شب يازدهم رمى كنند و روز يازدهم قربانى و تقصير نمايند؟
اشكال ندارد.
سؤال 760 آيا براى برداشت ريگ بايد تحقيق شود كه از حرم است يا اگر در مشعر بود كافى است؟
كفايت مى كند.
سؤال 761 اگر رمى جمرة عقبه سهواً يا جهلاً تا غروب آفتاب روز عيد انجام نشود، حج گزار بايد چه كند؟ در اين صورت ذبح قربانى و ساير اعمال را چه وقت بايد به جا
آورد؟
هر وقت مى تواند رمى جمره كند و بعداً ساير اعمال را به جا آورد و اگر تأخير از اعمال بيندازد اشكال ندارد.
سؤال 762 آيا سنگى كه ديگرى براى رمى خودش جمع كرده، متعلّق به او مى شود و ديگرى نمى تواند با آن سنگ ها رمى كند؟
بدون اجازة او نمى تواند.
سؤال 763 آيا مى شود در شب عيد رمى جمرة عقبه را انجام داد؟ آيا در اين مسئله اختيار و اضطرار تفاوت دارد؟
در صورت اضطرار اشكال ندارد.
سؤال 764 اگر كسى اعمال منى در روز عيد را جا به جا انجام دهد و ترتيب آن را رعايت نكند، حجّ او چه حكمى پيدا مى كند و چه وظيفه اى دارد؟ خواهشمند است در صورت عمد، يا سهو و يا جهل جداگانه پاسخ فرماييد؟
در صورت جهل و سهو اشكال ندارد، بلكه در صورت عمد حجّ او باطل نيست.
سؤال 765 چگونه مى توان تشخيص داد سنگ هايى كه در مشعر يا اطراف منى موجود است، بكر است؟ چگونه بايد اطمينان حاصل شود؟
به طور متعارف سنگ بردارد و تفحّص هم لازم نيست، بلكه جايز نيست.
سؤال 766 آيا ريگ يا سنگ كه براى رمى جمع مى شود بايد پاك باشد؟
بايد پاك باشد ولى تفحّص در اين گونه چيزها لازم نيست، بلكه جايز نيست.
سؤال 767 اگر سنگ دو نفر كه در حال رمى هستند به هم اصابت كند و با هم به جمره برسد يا شتاب يكى موجب پرتاب ديگرى به جمره شود، اشكال دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 768 آيا هنگام رمى، داشتن وضو يا غسل لازم است؟
لازم نيست، ولى بسيار به جا است.
سؤال 769 اگر سنگ رمى كننده به جايى اصابت كند و كمانه كند و به جمره بخورد، كافى است؟
كافى است.
سؤال 770 اگر كسى احتياطاً بيش از هفت سنگ پرتاب كند،
اشكال دارد؟
اشكال ندارد، مگر حالت وسواسى گرى پيدا كند كه بايد ترك كند.
سؤال 771 وقتى به واسطة عذرى براى رمى جمرة عقبه نايب گرفته مى شود، آيا نايب هم مى تواند در شب رمى كند يا حتماً بايد در روز عيد رمى كند؟
بايد در روز باشد.
سؤال 772 با توسعة اخير جمرات، اگر قسمتى از ستون توسعه يافته جمرة عقبه خارج از منى باشد با فرض صدق جمره بر مجموع ديوار، آيا رمى آن قسمت صحيح است؟
صحيح است.
سؤال 773 با توجّه به اينكه بانوان و معذورين و همراهان آنان مى توانند رمى روزِ دهم را شب انجام دهند، آيا حتماً بايد شب عيد باشد يا شب يازدهم هم جايز است؟ و در فرض جواز در صورتى كه نايب (براى جمره) باشند نيز جايز است؟
بايد شب عيد باشد و نايب اگر مى تواند در روز انجام دهد بايد در روز انجام دهد.
سؤال 774 شخصى اذعان دارد وقتى كه به حج مشرّف شده است، براى انجام رمى خودش و نيابت رمى چند نفر از زنان همراه، هفت سنگ را با هم به جمره پرتاب كرده است، در اين صورت آيا حجّ او و همراهان صحيح است؟ براى جبران اين اشتباه چه بايد بكند؟
حج صحيح است و بايد براى كسرى، يا خودش يا ديگرى جبران كند.
سؤال 775 آيا استنابه در صبح عيد براى كسى كه بعد از ظهر عيد قربان در خلوتيِ جمرة عقبه، خودش مي تواند رمي كند، جايز است و آيا براى اينكه روز عيد بتواند قربانى كند، مى تواند در صبح براى رمى جمره نايب بگيرد؟
اگر مشقّت ندارد بايد خود او رمى جمره كند.
سؤال 776 اگر ريگ مستعملى با سنگ هاى بكر جمع آورى شده مخلوط و متشبّه شود، آيا همين كه هشت ريگ
به جمره رمى شود كافى است؟ يا علم تفصيلى لازم است و بايد معلوم باشد كدام ريگ بكر و كدام مستعمل است؟
زدن هشت ريگ كفايت مى كند.
سؤال 777 اگر منوبٌ عنه در حين رمى نايب يا بعد از اتمام رمى او، عذرش برطرف شود، خودش بايد رمى را اعاده كند؟
در صورت دوّم لازم نيست، ولى در وسط بايد خودش باقيمانده را رمى كند و بهتر است رمى جمره را كلاً انجام دهد.
سؤال 778 اگر نايب رمى جمره، عصياناً رمى در روز را ترك كند، نيابت او چه حكمى دارد؟
نيابت او باطل مى شود.
سؤال 779 اگر نايب رمى جمره، به تصوّر اينكه مى تواند به منى برگردد، به مكّه آمد و روز دوازدهم نتوانست براى رمى به منى برود، نيابتش چه حكمى دارد و وظيفه اش چيست؟
نيابت او باطل مى شود و بايد به منوبٌ عنه بگويد تا او به وظيفه عمل كند.
سؤال 780 آيا مباح بودن سنگ ها براى صحّت رمى جمره، شرط است؟ يا با سنگ غصبى يا سنگى كه ديگرى جمع كرده، بدون رضايت او، مى توان رمى كرد؟
بايد مباح باشد.
سؤال 781 اگر شخصى رمى جمرة عقبه را در روز عيد غلط انجام داده و در روز دوازدهم متوجّه شود، بعد از قضاى جمرة عقبه، لازم است رمى روز يازدهم را نيز تكرار كند؟
بايد تكرار كند.
سؤال 782 اگر در رمى جمره، سنگ ها به ستون اصابت نكند و داخل حوضچة اطراف آن بيفتد، كافى است؟
كافى نيست.
سؤال 783 اگر در رمى جمره، سنگ ها به ستون اصابت نكند و به سنگ هايى كه اطراف جمره و گرداگرد آن است بخورد، كافى است؟
كافى نيست.
سؤال 784 آيا تفاوتى مى كند كه جمرات را از كدام طرف رمى كنند و آيا پشت به قبله بودن يا رو به قبله بودن هنگام
رمى براى صحّت آن تفاوتى دارد؟
تفاوت ندارد.
سؤال 785 آيا رمى جمرات سه گانه در روز يازدهم و دوازدهم، حتماً بايد در روز باشد يا مطلقاً در شب هم جايز است؟
بايد در روز باشد، مگر معذور باشد.
سؤال 786 كسى كه شب دوازدهم رمى جمرات سه گانه را انجام مى دهد، آيا بايد روز دوازدهم تا ظهر در منى بماند يا مى تواند قبل از ظهر به مكّه برود؟
مى تواند بعد از رمى از منى كوچ كند.
سؤال 787 آيا حج گزار مى تواند صبح دوازدهم، قبل از رمى به مكّه برود و اعمال پنج گانه را به جا آورد و پيش از ظهر به منى برگردد و تا بعد از ظهر در منى بماند و رمى جمرات سه گانه را انجام دهد و قبل از غروب از منى كوچ كند؟ آيا اين حكم در حال اختيار و اضطرار تفاوتى دارد؟
مى تواند و تفاوتى ندارد.
سؤال 788 كسى كه شب دوازدهم، نيمة اوّل شب را بيتوته مى كند و به مكّه مى رود، واجب است روز دوازدهم به منى برگردد و تا ظهر بماند؟ چنين كسى رمى جمرات روز دوازدهم را بايد بعد از بيتوتة نيمة اوّل شب انجام دهد يا بعد از ظهر روز دوازدهم يا وقت ديگرى؟
بايد به منى برگردد و قبل از ظهر رمى جمرات كند.
سؤال 789 اگر كسى رمى جمرات را ولو عمداً ترك نمايد، حجّ او چه حكمى دارد و چه وظيفه اى براى جبران پيدا مى كند؟
حجّ او صحيح است و بايد تدارك كند.
سؤال 790 اگر كسى ابتدا جمرة اولى و بعد عقبى و پس از آن وسطى را رمى نمايد، براى تدارك آن بايد از اوّل رمى را اعاده كند يا اگر جمرة وسطى و بعد عقبى را رمى كند، كافى است؟
بايد از
سر بگيرد.
سؤال 791 آيا در حالت اختيار رمى جمرات سه گانه را مى شود در شب انجام داد؟
جايز نيست.
سؤال 792 اگر زن در حين انجام رمى جمرات حائض شود، چه وظيفه اى دارد؟ آيا رمى او صحيح است؟
صحيح است.
سؤال 793 اگر كسى به واسطة عذرى روز يازدهم و روز دوازدهم نتوانست جمرات سه گانه را رمى كند، آيا بايد شب همان روزها رمى را قضاء كند يا روز بعد يا وقت ديگرى؟
هر روز كه توانست قضا كند.
سؤال 794 كسى كه به جهت ازدحام جمعيّت روز عيد نتوانسته رمى جمرة عقبه را انجام دهد، آيا مى تواند شب يازدهم رمى كند و در همان موقع به جهت خوف از ازدحام روز يازدهم، رمى روز يازدهم را هم به جا آورد؟
مى تواند.
سؤال 795 آيا كسى كه سالم است و براى رمى جمرات عذرى ندارد، مى تواند براى اين امر نايب بگيرد؟
نمى تواند.
سؤال 796 آيا به فتواى حضرتعالى رعايت موالات در پرتاب هفت سنگ رميِ هر جمره لازم است؟
موالات عرفى شرط است.
سؤال 797 كسى كه در ازدحام جمعيّت معذور از رمى جمرات است، بهتر است نايب بگيرد يا در وقت ديگرى كه ازدحام نيست، رمى كند؟ و اگر به اين منظور نايب گرفت او حتماً بايد در وقت رمى كند يا مى تواند در شب رمى نمايد؟
او مختار است، ولى نايب حتماً بايد در روز رمى كند مگر نايب هم معذور باشد كه مختار مى شود در نيابت و يا وقتى كه جمعيّت كمتر است.
سؤال 798 اگر كسى در رمى جمره و در اثناى پرتاب سنگ ها، به دلائلى رمى خود را قطع كند، بعد از چند ساعت بخواهد رمى را ادامه دهد، بايد رمى جمره را از سر گيرد يا مى تواند ادامه دهد؟ آيا فرقى مى كند كه چند
سنگ پرتاب كرده باشد؟
از سر بگيرد.
سؤال 799 اگر كسى در رمى جمره احتياطاً بيشتر از هفت سنگ پرتاب كند كه مثلاً اگر يكى از آنها اصابت نكرده است، جبران شود، اشكال دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 800 آيا خانم ها براى اينكه محلِ ّ رمى شلوغ است و براى جلوگيرى از برخورد با نامحرم مى توانند براى اين كار نايب بگيرند؟
مى توانند.
>سؤال 801< بعضى از حجّاج كه بعد از ظهر روز دوازدهم قصد كوچ از منى را دارند، در اثر راه بندان و ازدحام جمعيت، هنگام مغرب در آخر منى واقع مى شوند، در اين صورت آيا بايد برگردند و بيتوته كنند يا وظيفة ديگرى دارند؟
وظيفه اى ندارند.
سؤال 802 كسى كه در رَمى جمرات نايب چند نفر است مى تواند سنگ ها را به نيابت از همه پرتاب كند يا بايد براى هر نفر جدا رَمى كند؟
بايد براى هر نفر جداگانه رمى كند.
>سؤال 803< اشخاص نابينا كه به حج رفته اند، براى رمى جمره چه وظيفه اى دارند؟
اگر مى توانند ناظرى داشته باشند ناظر بگيرند و الّا نايب بگيرند.
>سؤال 804< كسى كه به جهتى موفّق به ذبح و تقصير نشده است، مى تواند روز يازدهم و دوازدهم رمى جمرات سه گانه را به جا آورد و بعد ذبح يا تقصير را انجام دهد؟
مى تواند.
>سؤال 805< در فرض سؤال قبل اگر آن شخص به كشور خودش برگشته باشد چه وظيفه اى دارد؟
بايد در سال بعد اگر خودش آن جا نيست نايب بگيرد.
>سؤال 806< شخصى تصوّر كرده است كه بدون عذر هم مى شود براى رمى جمره نايب گرفت. بنابراين نايب گرفته و بقية اعمال را خودش انجام داده است و بعد از اتمام اعمال حكم مسئله را فهميده است، اكنون چه وظيفه اى دارد؟
بايد رمى را به جا آود.
>سؤال 807< يكى از حجّاج بعد از پرتاب
چند سنگ به جمره، از ادامة رمى عاجر شده است. در اين صورت چه وظيفه اى دارد؟
نايب بگيرد.
>سؤال 808< اگر يك زن از جانب يك زن ديگر براى رمى جمره نايب شود، آيا مى تواند در شب رمى كند يا حتماً رمى او بايد در روز باشد؟
مى تواند.
قربانى
قربانى
سؤال 809 آيا قربانى را مى شود با پول غير مخمّس خريد؟ اگر كسى بخرد، آيا قربانى او و حجِ ّ او صحيح است؟
اين كار حرام است و حقّ الناس، و چنين حجّى را خداوند قبول نمى كند.
سؤال 810 استفاده از وسايل ماشينى براى ذبح قربانيِ حجّ واجب، چه حكمى دارد؟
جايز است.
سؤال 811 ذبح قربانى حجّ واجب يا ذبح كفّارات با كاردهاى استيل كه معلوم نيست آهن است يا نه، چه حكمى دارد؟
جايز است.
سؤال 812 آيا واجب است كه ذابح، قربانى افرادى كه ذبح براى آن ها انجام مى شود را يكى يكى نام ببرد و قربانى كند؟ يا مى تواند بگويد مثلاً اين صد گوسفند براى اين صد نفر و همه را قربانى كند؟
بايد نام هر كدام برده شود.
سؤال 813 اگر در هنگام ذبح، لباس احرام حج گزار نجس شد، آيا بايد فوراً تطهير يا تعويض نمايد؟ اگر نتوانست آيا كفاره دارد؟
هرچه زودتر تطهير كند، ولى اگر نكرد كفّاره ندارد.
سؤال 814 اگر به هر دليلى قربانى انجام نشد و ماه ذى الحجّه به پايان رسيد، تدارك آن در ماه هاى ديگر جايز است يا بايد در سال بعد و در ماه ذى الحجّه باشد؟
بايد در منى و در ايّام حج باشد.
سؤال 815 مباشرين امر ذبح در صورتى كه بدانند لباس آنان نجس مى شود و نمى توانند تطهير يا تعويض نمايند، آيا مى توانند به ذبح يا نظارت آن بپردازند؟
مى توانند.
>سؤال 816< كسى كه حجّ تمتّعِ او مبدّل به حجّ افراد شده است، در خصوص قربانى چه وظيفه اى
دارد؟
وظيفه اى ندارد.
نيابت در قربانى
سؤال 817 كسى كه براى قربانى نايب ديگران مى شود، منظور از نيابت ذبح قربانى است يا مى تواند نظارت بر قربانى داشته باشد و ذبح را به ديگران كه اهل اين كار هستند بسپارد؟ به عبارت ديگر آيا مى شود نايب قربانى، نايب ديگرى براى ذبح اختيار كند؟
جايز است.
سؤال 818 كسى كه حجِ ّ نيابتى انجام مى دهد، مى تواند براى ذبح نايب ديگرى اختيار كند؟
مى تواند.
سؤال 819 نيابت در ذبح در حال اختيار و بدون عذر هم مجزى است؟
مجزى است.
سؤال 820 آيا كسى مى تواند بدون اجازة ديگرى به نيابت از او قربانى كند؟ اگر بداند آن شخص قلباً راضى است يا راضى مى شود چطور؟
جايز نيست.
سؤال 821 آيا كسى كه براى قربانى كردن نايب مى شود، بايد به فتواى مرجع خود قربانى كند يا مرجع منوبٌ عنه؟
نايب بايد به فتواى مرجع خود عمل كند.
سؤال 822 آيا نايب قربانى مى تواند ديگرى را براى قربانى منوبٌ عنه، نايب كند؟ اگر منوبٌ عنه شرط كرده باشد كه حتماً نايب قربانى كند چطور؟
اگر بعداً از منوبٌ عنه اجازه بگيرد كفايت مى كند.
سؤال 823 شخصى با پول هايى كه حجّاج به يك اندازه به او داده اند گوسفند مى خرد و در وقت ذبح، هر گوسفند را براى يكى از آنان قربانى مى كند. حال با فرض اينكه مبالغ گوسفندها با هم تفاوت دارد ولى خريدار همة آن ها را به جمع مبلغى كه نزد او بوده است خريدارى كرده، چه وظيفه اى دارد؟ آيا بايد مبلغ هر گوسفند مشخّص شود و از حاجى گرفته شود يا بايد حجّاج رضايت دهند؟ يا آن شخص مى تواند بدون در نظر گرفتن تفاوت قيمت، هر گوسفند را به نيابت از يك نفر ذبح نمايد؟
بايد از اوّل از حجّاج رضايت و وكالت تام بگيرد.
سؤال 824 اگر كسى براى رمى نايب بگيرد
و به تصوّر اينكه رمى انجام شده قربانى و بعد تقصير نمايد و پس از آن بفهمد رمى انجام نشده يا ناقص انجام شده است، چه وظيفه اى در خصوص تدارك رمى و ذبح و تقصير دارد؟
تكليف او ساقط شده است و ضررى به حجّ او نمى زند.
سؤال 825 كسى كه قربانى را براى انسان ذبح مى كند، شرط خاصّى بايد داشته باشد؟
چون نيّت را خود بايد بكند شرط خاصّى ندارد، مگر نيابت در ذبح بدهد كه بايد نايب شيعه باشد.
سؤال 826 آيا حج گزار مى تواند قبل از قربانى خود، به نيابت از ديگران قربانى نمايد؟
مى تواند.
شرايط قربانى
سؤال 827 اگر قربانى بعد از خريد مريض يا معيوب شود، ذبح او كافى است يا بايد تعويض نمايد؟
كافى است.
سؤال 828 اگر كسى بعد از قربانى بفهمد حيوانى كه براى او ذبح شده و او گمان مى كرده سالم است، معيوب بوده و شرايط لازم را نداشته است، حجِ ّ او چه صورتى دارد؟ آيا وظيفه اى پيدا مى كند؟
حجِ ّ او صحيح است و وظيفة ديگرى ندارد.
سؤال 829 آيا ذبح گاو ميش در حجّ واجب كفايت مى كند؟
كفايت مى كند.
سؤال 830 آيا قربانى كردن بز براى حجّ واجب جايز است؟
جايز است.
زمان و مكان قربانى
سؤال 831 آيا ذبح قربانى فقط روز عيد قربان مجزى است يا تأخير آن تا بعد از مغرب عيد يا روزهاى بعد جايز است؟
در صورت ضرورت تأخير جايز است.
سؤال 832 اگر حج گزار به دلائلى نتواند روز عيد قربانى كند و مجبور شود آن را به تأخير بيندازد، آيا تقصير را هم بايد تأخير بيندازد و بعد از قربانى انجام دهد يا مى تواند روز عيد حلق يا تقصير كند و بعد قربانى نمايد؟
در صورت اضطرار مى تواند مقدّم بيندازد.
سؤال 833 اگر حج گزار به دلائلى روز عيد قربانى نكرد، اداى آن بعد از روز عيد، فورى است يا تا آخر ايّام حج فرصت دارد؟
هر چه زودتر بايد انجام دهد.
سؤال 834 آيا تأخير قربانى از روز عيد، كفاره دارد؟ آيا عمدى يا سهوى يا جهلى بودن تأخير، تغييرى در حكم ايجاد مى كند؟
كفاره ندارد.
سؤال 835 اوّل و آخر زمان ذبح در روز عيد چه زمانى است؟
از طلوع آفتاب تا مغرب.
سؤال 836 اگر كسى روز عيد قربانى نكرد، بايد روزهاى بعد قربانى كند يا ذبح در شب يازدهم نيز جايز است؟
جايز است.
سؤال 837 كسى كه براى رمى نايب مى گيرد، مى تواند همزمان قربانى نمايد يا بايد از اتمام رمى نايب
اطمينان حاصل كند؟
بايد اطمينان پيدا شود.
سؤال 838 كسى كه به جهت عذرى رمى جمرة عقبه را شب عيد انجام مى دهد، آيا قربانى را هم مى تواند همان شب انجام دهد يا بايد تا روز عيد صبر كند؟
بايد صبر كند.
سؤال 839 اگر كسى در اثر جهل به مسئله وقت قربانى را اشتباه كند و در وقت ديگرى قربانى نمايد، بايد قربانى را اعاده نمايد يا كافى است؟
كفايت مى كند.
سؤال 840 آيا ذبح در تمام مسلخ فعلى كه گفته مى شود كمى در وادى مسحّر ساخته شده مجزى است؟
در همة آن جا كه دولت سعودى مسلخ قرار داده است مجزى است.
سؤال 841 آيا قربانى را مى شود در همان زمان معيّن ولى در مكان ديگرى غير از منى انجام داد؟ آيا اين حكم تابع شرايطى همچون استفاده كردن يا نكردن از گوشت قربانى است؟ يا حكم آن مطلق است؟
بايد در قربانگاه منى باشد و در غير از آن جا مجزى نيست چه از گوشت استفاده آن بشود يا نشود.
سؤال 842 شخصى در زمان حيات حضرت امام خمينى و در حالى كه مقلّد ايشان بوده است به حج مشرّف شده است و با توجه به اينكه در آن زمان گوشت قربانى از بين مى رفته است، بنابر سفارش ديگران و به تصوّر اينكه اشكال ندارد، در منى قربانى نكرده و در همان زمان در شهر خودش قربانى را به نيابت از او انجام داده اند؛ حال با توجّه به اينكه آن شخص مقلّد حضرتعالى است، بفرمائيد حجّى كه انجام داده چه حكمى دارد و چه وظيفه اى براى جبران قربانى دارد؟
حجّ او صحيح است و اگر با تقليد چنين كرده است، قربانى او نيز صحيح بوده است و الاّ بايد يك قربانى در منى
ذبح كند.
بدل قربانى
سؤال 843 كسى كه روزة بدل از قربانى مى گيرد، اگر بعد از اتمام حج و بعد از گرفتن سه روز روزه، در مكّه قصد اقامت ده روز كند، مى تواند هفت روز روزه را بگيرد؟ يا حتماً بايد در وطن باشد؟
مى تواند آن هفت روزه را در آنجا بگيرد.
سؤال 844 در حالت اضطرار شركت چند حج گزار در يك قربانى افضل است يا روزه گرفتن؟
بايد روزه بگيرد و شركت جايز نيست.
سؤال 845 كسى كه روزة بدل از قربانى مى گيرد، اگر در شهر ديگرى غير از وطن و مكّه، اقامت ده روز داشته باشد، مى تواند هفت روز روزه را يا تعدادى از آن را بگيرد؟ آيا فرقى مى كند كه آن شهر در كشور خودش باشد يا حجاز؟
هر كجا قصد ده روز كرد، مى تواند آن روزه ها را بگيرد.
سؤال 846 كسى كه از اوّل مى داند پول قربانى را ندارد يا قربانى پيدا نمى شود، مى تواند به نيّت روزه گرفتن بدل از قربانى، محرم شود و حجِ ّ واجب به جا آورد؟
مى تواند.
سؤال 847 وقتى كه قربانى داراى شرايط پيدا نشود ولى قربانى ناقص موجود باشد، وظيفة حج گزار قربانيِ ناقص است يا روزه گرفتن؟
قربانى ناقص را بايد ذبح كند.
سؤال 848 كسى كه پول قربانى را ندارد ولى مى تواند قرض كند و در وطن ادا نمايد، واجب است با قرض قربانى كند يا مى تواند روزه بگيرد؟
بايد قرض كند.
سؤال 849 اگر كسى روزة بدل از قربانى بگيرد و در روز دوّم متمكّن شود يا ديگرى به او پول قرض دهد، وظيفة او اتمام روزه ها است يا قربانى؟
مى تواند اتمام روزه كند.
سؤال 850 كسى كه روزة بدل از قربانى مى گيرد، مى تواند روز هشتم و نهم ذى الحجّه را روزه بگيرد و روزة سوّم را بعد از ايّام تشريق
بگيرد؟
مى تواند.
سؤال 851 كسى كه پول قربانى دارد ولى قربانى پيدا نكرده است، بهتر است تا آخر ذى الحجّه براى يافتن قربانى صبر كند يا روزه بگيرد؟
صبر كند.
سؤال 852 كسى كه پول قربانى ندارد ولى متاعى در وطن يا همراه دارد كه اگر بفروشد، پول قربانى تأمين مى شود، واجب است بفروشد و قربانى بخرد يا مى تواند روزه بگيرد؟
بايد بفروشد و قربانى تهيه كند.
سؤال 853 آيا گرفتن سه روز روزة بدل از قربانى قبل از احرام عمرة تمتّع جايز است؟
جايز نيست.
ذبح كفّارات
سؤال 854 آيا بدون عذر و بدون اضطرار و در حالت عادى، مى شود ذبح كفّارات را در وطن انجام داد؟ آيا فرقى مى كند كه كفّارات مربوط به عمرة تمتّع باشد يا حجّ تمتّع؟
مطلقاً ذبح كفّارات در وطن جايز، بلكه در زمان ما بهتر است.
سؤال 855 آيا كفّاره دهنده يا خانوادة او مى توانند از گوشت كفّارة ذبح شده، تناول كنند؟
به اندازة متعارف مى توانند.
اعمال مكّه
سؤال 856 اگر اعمال مكّه روز عيد انجام نشود، در روز يازدهم يا دوازدهم ذى الحجّه انجام اعمال مكّه مقدّم است يا رمى جمرات؟
رمى جمرات مقدّم است.
سؤال 857 انجام اعمال مكّه بعد از ايّام تشريق و در روز سيزدهم ذى الحجّه و بعد از آن اشكال دارد؟ آيا اضطرار و اختيار حج گزار تفاوتى در حكم ايجاد مى كند؟
اشكال ندارد.
سؤال 858 كسانى كه مجازند اعمال مكّه را پيش از رفتن به عرفات انجام دهند، آيا بايد براى آن اعمال محرم شوند؟
بايد محرم شوند.
سؤال 859 اگر حج گزار در شب يازدهم براى انجام اعمال مكّه از منى خارج شود و بعد از بازگشت مقدارى از بيتوتة او فوت شود، چه وظيفه اى در خصوص جبران يا كفّاره دارد؟
وظيفه اى ندارد.
سؤال 860 آيا رعايت ترتيب در اعمال پنج گانة مكّه واجب است؟
بايد ترتيب مراعات شود.
سؤال 861 آيا عدم رعايت ترتيب اعمال مكّه در موارد اضطرار، مثل وقتى زن خوف حيض را دارد و طواف نساء و نماز آن را بر سعى مقدّم مى دارد، جايز است؟ آيا كفّاره يا وظيفة ديگرى دارد؟
جايز است و كفّاره اى هم ندارد.
سؤال 862 اگر زنى خوف حائض شدن در بين اعمال مكّه را داشته باشد، بهتر است طواف نساء و نماز آن را قبل از سعى انجام دهد يا بهتر است سعى را در جاى خود انجام دهد و اگر
حائض شد و وقت نداشت، براى طواف نساء و نماز آن نايب بگيرد؟
بايد نايب بگيرد.
سؤال 863 كسانى كه اعمال مكّه را به جهت عذرى مقدّم مى دارند، اگر اتّفاقاً عذر آنان برطرف شد يا به آنچه كه خوف آن را داشتند، مثل خوف حيض يا ازدحام و... مبتلا نشدند، آيا بعد از اعمال منى بايد اعمال مكّه را اعاده كنند؟
لازم نيست.
سؤال 864 كسى كه خوف حائض شدن بعد از اعمال منى را دارد، براى تقديم اعمال مكّه، سعى را هم با وجود اينكه انجام آن بعداً مانعى ندارد بايد انجام دهد؟
بايد همة اعمال را به جا آورد.
سؤال 865 آيا مى شود پس از تقصير در منى، اعمال پنج گانة مكّه جداى از هم و با فاصله انجام شود؟ مثلاً حج گزار در وقت كمى كه دارد سريعاً به مكّه برود و طواف حج و نماز آن را به جا آورد و براى بيتوته به منى برگردد و در روز بعد سعى و بعد از آن طواف نساء و نماز آن را به جا آورد؟
اشكال ندارد.
سؤال 866 كسانى كه در حجّ تمتّع، به واسطة عذرى نظير پيرى يا خوف حيض، اعمال مكّه را بر وقوفين مقدّم داشته اند، آيا بعد از طواف نساء، محرّمات احرام بر آنها حلال مى شود؟
محرّمات بعد از حلق يا تقصير حلال مى شود.
>سؤال 867< زن هايى كه ترس آن دارند كه در برگشت از منى دچار عادت ماهيانه شوند و نتوانند بمانند تا پاك شوند، انجام اعمال مكّه قبل از وقوف به عرفات واجب است يا جايز؟
جايز است نه واجب.
>سؤال 868< محلّ احرام كسى كه مى خواهد اعمال مكّه را به جهت عذرى قبل از رفتن عرفات انجام دهد، كجا است؟
محلّ احرام او در مكّه
است.
بيتوته در منى
سؤال 869 مقدار واجب بيتوته در منى چه مقدار از شب است؟ آيا بايد از غروب آفتاب تا صبح بيتوته كند يا يكى از دو نيمة شب (نيمة اوّل و نيمة دوّم) كفايت مى كند؟
نيمه اى از شب كفايت مى كند.
سؤال 870 اگر كسى مقدارى از بيتوته يا همة آن را در يك شب ترك كند، كفّاره بر او واجب مى شود؟ و اين كفّاره در صورت وجوب براى هر شبى جداگانه بايد پرداخت شود؟
يك كفّاره كفايت مى كند.
سؤال 871 اگر كسى دو ساعت بعد از مغرب به منى برسد، بيتوتة او تا دو ساعت بعد از نيمة شب كافى است يا بايد همة نيمة شب را بيتوته كند؟
بايد تا صبح در منى بماند.
سؤال 872 بيتوته در منى عمل واجبِ خاصّى دارد يا صرف ماندن كفايت مى كند؟
صرف ماندن كافى است، ولى از اين فرصت ها خيلى بايد استفاده شود.
سؤال 873 اگر كسى شب يازدهم يا دوازدهم در منى بماند ولى به طور كامل بخوابد، آيا حجّ او و بيتوتة او اشكال پيدا مى كند؟
اشكال ندارد، ولى از خيلى ثواب ها محروم شده است.
سؤال 874 اگر حج گزار بدون عذر يكى از دو نيمة شب را در منى بيتوته كند و ديگرى را ترك نمايد، اشكال دارد؟ آيا كفّاره بر او واجب مى شود؟
اشكال ندارد و كفّاره هم ندارد.
سؤال 875 اگر كسى با اعتقاد به منى بودنِ مكانى، حجّاج را به آن مكان براى بيتوته راهنمايى كند و بعداً بفهمد كه آن زمين جزو منى نبوده است، خودش و حجّاج از حيث جبران بيتوته، كفّاره و... چه وظيفه اى دارند و حجّ آن ها چه صورتى پيدا مى كند؟
حجّ آن ها صحيح است و كفّاره هم ندارد.
سؤال 876 آيا حدودى كه براى منى مشخّص شده است، مورد اطمينان
است يا بايد در اين خصوص تحقيق شود؟
مورد اطمينان است و بايد تحقيق نكرد و بايد شبهه افكنى نكرد و بايد آن طور كه مردم عمل مى كنند عمل كرد.
سؤال 877 اگر كسى بعد از ظهر دوازدهم ذى الحجّه از منى كوچ كند ولى بعد از مغرب به جهت كارى دوباره به منى برگردد، آيا واجب است شب سيزدهم بيتوته و روز سيزدهم رمى كند يا خير؟
واجب نيست.
سؤال 878 ماندن در مكّه و عبادت كردن، مطلقاً مى تواند بدل بيتوته در منى باشد يا تحت شرايطى جايز است؟
مى تواند بدون عذر تبديل كند.
سؤال 879 اگر كسى بعد از تقصير در منى براى اعمال پنج گانه به مكّه برود ولى اعمال او تا شب طول بكشد، مى تواند در مسجدالحرام بماند و به عبادت مشغول شود يا حتماً بايد براى درك نيمة دوّم شب به منى باز گردد؟
مى تواند به منى بر نگردد.
سؤال 880 اگر كسى بعد از طواف حج و نماز آن، دريابد كه در صورت انجام سعى، اوّل شب به منى نمى رسد، آيا بايد سعى و طواف نساء و نماز آن را به جا آورد و به بيتوتة نيمة دوّم شب برسد يا بايد براى بيتوته به منى برود و ادامة اعمال مكّه را در روزهاى بعد انجام دهد؟
مخيّر است و هر كدام از دو عمل را انجام دهد جايز است.
سؤال 881 اگر ماندن و عبادت كردن در مسجدالحرام بدل بيتوته در منى شد، آيا همة شب (از مغرب تا اذان صبح) بايد بماند يا نيمى از شب كافى است؟
بايد به طور متعارف همة شب را در خانة خدا باشد.
سؤال 882 آيا ذبح گوسفند بدل بيتوته بايد در منى صورت پذيرد يا در وطن هم اشكال ندارد؟
در وطن نيز جايز است.
سؤال 883
كسى كه مى داند اگر براى اعمال پنج گانه بعد از تقصير به مكّه برود، نمى تواند تا شب برگردد، آيا مى تواند برود و اعمال مكّه را به جا آورد و نيمة دوّم شب را در منى بيتوته كند؟
اشكال ندارد.
سؤال 884 اگر كسى كه به جاى بيتوته در مكّه به عبادت مشغول مى شود، مقدارى از شب را به خواب فرو رود، آيا بايد كفّاره بدهد يا وظيفة ديگرى دارد؟
وظيفه اى ندارد و كفّاره هم ندارد.
سؤال 885 منظور از عبادت در مكّه به جاى بيتوته در منى، عبادت در خانة خدا است يا هرجاى مكّة مكرّمه مجزى است؟
بايد در مسجدالحرام باشد.
>سؤال 886< يكى از حجّاج دو ساعت اوّل شب دوازدهم را در منى بيتوته كرده و بعد به جهتى از منى خارج شده و مجدّداً دو ساعت آخر شب را در منى بيتوته كرده است و جمع حضور او به اندازة يك نيمة شب بوده است، در اين صورت آيا بيتوتة او صحيح است يا وظيفة ديگرى دارد؟
بايد به وظيفة كسى عمل كند كه اصلاً بيتوته نكرده است.
>سؤال 887< اگر كسى شب يازدهم را به علّت راه بندان يا گم كردن راه يا ساير موارد، در راه بماند و نتواند بيتوته را درك كند، چه وظيفه اى دارد؟
وظيفه اى ندارد.
>سؤال 888< آيا وقتى عبادت در خانة خدا بدل از بيتوته مى شود، منظور مطلق عبادات است يا بعضى از عبادات مثل نماز و قرآن و... بايد حتماً باشد؟
هر عبادتى باشد كفايت مى كند.
>سؤال 889< كسى كه به جاى بيتوته مى خواهد در خانةخدا عبادت كند، آيا مى تواند در همان شب اعمال مكّه را انجام دهد يا خير؟
مى تواند.
احكام محدود و محصور
>سؤال 890< اگر محدود و محصور به وظيفه عمل كنند و از احرام خارج شوند، حجّ آن ها
كفايت از حجِ ّ واجب مى كند؟
كفايت نمى كند.
>سؤال 891< اگر حجّ مصدود و محصور، در سال اوّل استطاعت باشد، آيا انجام حج در سال هاى بعد مستلزم احراز شرايط وجوب حج است يا در هر صورت واجب است انجام شود؟
وجوب حج در سال هاى بعد بستگى به احراز شرايط دارد.
>سؤال 892< اگر كسى كه حج بر او مستقر بوده و انجام نداده است، به حج مشرّف شود و مصدود يا محصور گردد و به وظيفه عمل نمايد و از احرام خارج شود، آيا وجوب انجام حج در سال هاى بعد، بستگى به احراز شرايط وجوب دارد يا در هر صورت بايد انجام شود؟
در هر صورت بايد حج انجام دهد.
>سؤال 893< آيا حكم كسى كه قبل از ورود به مكّه، مصدود و محصور مى شود با كسى كه بعد از ورود به مكّه و در آن شهر مصدود و محصور مى شود، تفاوت دارد؟
تفاوت ندارد.
>سؤال 894< اگر كسى از راهى براى حج مصدود شود، ولى از راه ديگرى بتواند به حج برود ولى احتمال بدهد كه بعد از وقت به مكّه برسد، آيا بايد در همان مكانى كه مصدود شده، احكام مصدود انجام دهد يا با آن احتمال از راه ديگر خود را به مكّه برساند؟
بايد از راه ديگر برود، مگر احتمال عقلايى نباشد.
>سؤال 895< در فرض سؤال قبل اگر مصدود از راه ديگر به مكّه برود، ولى دير برسد و حجّ او فوت شود، چه وظيفه اى براى خروج از احرام و انجام حج دارد؟
بايد عمرة مفرده به جا آورد و حج براى سال هاى بعدى باشد.
>سؤال 896< اگر كسى را بعد از اتمام اعمال مكّه، براى بازگشت به منى و انجام اعمال تشريق، منع نمودند، چه وظيفه اى براى اتمام حجِ ّ خود
دارد؟ آيا چنين كسى مصدود است؟
اگرمى تواند نايب بگيرد و الاّ حكم مصدود را به جا آورد.
>سؤال 897< اگر مصدود اميد به باز شدن راه داشته باشد، تا چه زمانى بايد محرم بماند و اعمال مصدود را انجام ندهد؟
تا زمانى كه مأيوس شود.
>سؤال 898< كسى كه به نيّت حجِ ّ استحبابى محرم شده است، اگر مصدود يا محصور شود، بايد به همان وظيفه عمل كند يا خير؟
بايد عمل كند.
متفرّقه
>سؤال 899< خروج از مكّه يا خروج از منى و رفتن به شهرهاى ديگر در صور ذيل چه حكمى دارد:
الف) پس از اعمال روز عيد قربان و پيش از اعمال مكّه
اگر ضرورت شغلى باشد، اشكال ندارد و اگر ضرورت شغلى نيست و دو سه ساعت است، اشكال ندارد. ولى بهتر است بيرون نرود.
ب) در روز يازدهم پس از رمى جمرات
اشكال ندارد.
ج) پس از بيتوتة نيمة اوّل شب يازدهم يا دوازدهم
اشكال ندارد.
د) پس از اعمال ايام تشريق و پيش از اعمال مكّه
اشكال ندارد.
>سؤال 900< آيا با توجّه به نوبت هاى طولانى حج و اينكه اگر كسى مكرّراً حجّ مستحبّى به جا بياورد، ممكن است نوبت ديگران را تضييع نمايد، باز هم ترك حج به مدت پنج سال مكروه است؟
بهتر است در اين زمان عمرة مفرده برود.
>سؤال 901< در مواردى كه وظايفى براى وليّ حج گزار در حج معيّن مى شود، مراد سرپرست او در سفر حج است يا وليّ شرعيِ او؟
هر كدام كه در حج حاضرند او سرپرست است.
>سؤال 902< آيا براى يافتن حدود محلّ عرفات و مشعر و منى و... مى توان به تابلوهايى كه مسئولين كشور عربستان تعبيه كرده اند و حدود را معيّن كرده اند، اعتماد كرد يا بايد به طريق ديگرى حدود اين مكان ها را پيدا كرد؟
بايد اعتماد
كرد، بلكه تفحّص جايز نيست.
>سؤال 903< آيا اعتكاف در مسجدالنّبى و مسجدالحرام مطلقاً جايز است يا نياز به قصد ده روز يا نذر دارد؟
مطلقاً جايز است.
>سؤال 904< در بيرون مسجدالحرام و مسجدالنّبى اتّصالى ميان صفوف جماعت وجود ندارد، اگر كسى در اين مكان ها در نماز جماعت شركت كرد آيا صحيح است؟
به هر طريقى كه آنها نماز را صحيح مى دانند عمل شود، اشكال ندارد. ولى به نماز آنها نبايد اكتفا كرد و به عبارت ديگر با آنها نماز خواندن با ترتيبى كه آنها دارند فضيلت زياد دارد، ولى اكتفا به آن نماز هم جايز نيست.
>سؤال 905< آيا مى توان عمرة مفرده را به كار خير نظير جهيزيّه و... تبديل كرد؟ كدام عمل افضل است؟ آيا اين موضوع در مورد عمرة اوّل و دفعات بعدى فرقى مى كند؟
در دفعة اوّل عمره را برود و در دفعات بعد، حتماً رسيدگى به كار ديگران افضل است.
>سؤال 906< در جايى كه عدّه اى منتظر نوبتشان براى رفتن به حجّ واجب هستند، آيا جايز است براى مرتبة دوّم و بيشتر به حج رفت و جاى آنها را گرفت؟
اگر به جاى آنها است، جايز نيست.
>سؤال 907< در صورتى كه كسى نذر يا عهد كند يا قسم بخورد، عمرة مفرده بر او واجب مى شود؟ اگر نتواند به جا بياورد چه وظيفه اى دارد؟
چيزى براى او واجب نيست، ولى اگر بتواند و نرود بايد كفّارة آن را بدهد.
>سؤال 908< ميزان حجاب زن در طواف و سعى چه اندازه است؟
تفاوتى ميان طواف و سعى و ساير زمان ها و مكان ها نيست.
>سؤال 909< به زائران سفارش شده در نمازهاى جماعت اهل سنّت از مهر استفاده نكنند، ولى متأسّفانه مشاهده شده در اثر عدم توجيه مناسب توسّط مديران يا روحانيون
كاروان ها، در هتل ها، در مساجد عادى، در مسير راه نيز برخى از زائران بدون مهر يا حصير يا چيزى كه سجده بر آن صحيح است، نماز مى خوانند آيا نمازشان صحيح است؟
سفارش بسيار به جاست، ولى اعاده نيز لازم است و در فرض مسئله متابعت از سنّى ها جايز نيست.
>سؤال 910< در عمرة مفرده طواف كردن بيشتر فضيلت دارد يا عمرة مجدّد به جا آوردن؟ عمرة مجدّد خيلى بهتر است.
>سؤال 911< برخى از زائران زن يا مرد ايرانى با وضعيّت غيراسلامى و غيراخلاقى در سرزمين وحى حضور پيدا مى كنند و آبروى ايران و شيعه را مخدوش مى سازند، آيا زمينه سازى براى حضور چنين افرادى و عدم برخورد با رفتارهاى غير اسلامى آنان توسّط مسئولان و متولّيان امر چه صورت دارد؟ توصية حضرتعالى در اين زمينه چه مى باشد؟
اين زوّار ننگ براى جمهورى اسلامى هستند و حجّ آن ها اصلاً ارزش ندارد. مسئولين بلكه همه مخصوصاً رئيس كاروان ها و روحانيون كاروان ها بايد جلوگيرى كنند و اينجانب بارها به مسئولين مربوطه گفته ام ولى اثرى نداشته است.
>سؤال 912< كسانى كه حجّ واجب خود را انجام داده اند و سال هاى بعد به مكّه مشرّف مى شوند، آيا مى توانند عمره و حجّ تمتّع به جا نياورند و به يك عمرة مفرده اكتفا كنند؟
اشكال ندارد.
>سؤال 913< اگر مسلمانى غير شيعه، شيعه شود، وظيفه اش نسبت به نماز و روزه و حجّى كه قبل از شيعه شدن انجام داده چيست؟
اگر به وظيفه رفتار نموده باشد، قضا ندارد.
>سؤال 914< هرگاه كسى بعد از اتمام عمرة تمتّع بيهوش شود و بعد از ايّام تشريق به هوش آيد و نتواند كسى را نايب كند حجّ او چه صورتى دارد؟
بايد حجّ خود را دوباره به جا آورد.
>سؤال 915< بعضى اوقات كف مسجدالحرام يا
بخش هايى از مسجدالنّبى مرطوب يا خيس است، اگر بدن يا لباس زائران با اين رطوبت خيس شد، چه حكمى دارد؟
پاك است.
>سؤال 916< آيا كسى كه مى خواهد به حج مشرّف شود، مى تواند پول آن را براى جهيزيّه، مدرسه سازى، امور خير، اشتغال زايى جوانان و... هزينه كند؟
جايز نيست. هر كار واجبى به جاى خود نيكو و لازم است.
>سؤال 917< توصية حضرتعالى براى حجاب بانوانى كه به حجِ ّ تمتّع يا عمرة مفرده مشرّف مى شوند و در مكّه يا مدينه حضور دارند چيست؟
بايد با چادر و روگرفته باشند و با چادرهاى رنگى هم نباشند و تماس آن ها با نامحرم به اندازة متعارف باشد و شخصيّت ايرانى بايد محفوظ بماند.
>سؤال 918< آيا به فتواى حضرتعالى مسافر مى تواند در مكّه يا مدينه بدون نذر يا عهد قبلى و بدون قصد ده روز، روزة مستحبّى بگيرد؟ در صورتى كه روزة قضا به عهدة او باشد باز هم مى تواند روزه مستحبّى بگيرد؟
مى تواند.
>سؤال 919< اگر كسى در عمرة تمتّع كارى كه موجب فساد عمره است انجام دهد و عمرة او باطل شود، در اين صورت براى صحّت حج خود چه بايد بكند؟ خواهشمند است پاسخ را در دو صورت وقت داشتن براى بقية اعمال حج و وقت نداشتن بيان فرماييد.
اگر وقت دارد عمره را به جا آورد و اگر وقت نيست حجّ او حجّ اِفراد مى شود.
>سؤال 920< اينجانب تا كنون دو مرتبه سفر حجّ واجب مشرّف شده ام و بسيار علاقه مندم در كار حج و مديريّت حج خدمتگزار زائران بيت الله الحرام باشم. براى اين امر استخاره كردم پيگير اين مسأله باشم، بسيار خوب آمد و استخاره كردم بگذارم به حال خودش كه خود به خود سفر حج قسمت من شود استخاره بد بود،
ولى چون يك مادر بيمار و محروم از زندگى موفّق دارم كه من تنها فرزند او مى باشم اصرار دارد كه من ديگر سفر حج نروم. استدعا دارم بفرماييد آيا به طور كلّى از اين مسأله منصرف شوم بهتر است يا پيگير آن باشم يا اگر خود به خود درست شد بروم؟
اگر مادرتان از رفتن به حج جدّاً ناراحت مى شود، بايد نرويد؛ ولى اگر ناراحت نمى شود، رفتن شما به حج به هر طريقى كه نوشته ايد اشكال ندارد.
>سؤال 921< محدودة حرم، براى ترك محرّمات و رعايت احكام و آداب، محدودة مسجدالحرام است يا شهر مكّه يا محدودة ديگرى؟ اگر منظور از حرم مسجدالحرام است، با توجّه به توسعة روزافزون و تغيير هر سالة محدودة آن مسجد، به كدام محدوده حرم گفته مى شود؟
حرم اطراف مكّه است و محدود به حدودى است كه در مناسك حج مشخص شده است.
سؤال 922 اگر كسى در عمرة مفرده كارى انجام دهد كه موجب فساد عمره شود؛ مثلاً بعد از تقصير بفهمد كه عمداً يا به واسطة جهل به مسئله طواف را ترك يا از آن كم كرده است، بنابراين آيا واجب است به ميقات برگردد و عمره را از سر گيرد يا مى تواند عمره را رها كند و به وطن خود برگردد؟
اگر در جايى عمره باطل شد، لازم نيست دو مرتبه عمره به جا آورد، ولى بدون عمره از مكّه بيرون رود سزاوار نيست، مگر ضرورتى جلو بيايد.
>سؤال 923< دست كشيدن يا بوسيدن نرده هاى قبرستان بقيع يا درب هاى ورودى حرمين شريفين يا ضريح پيامبر اكرم و... چه حكمى دارد؟
جايز نيست.
سؤال 924 اگر كسى نذر كرده باشد كه در ايّام حج در مكانى باشد، مثل اينكه نذر كرده باشد
در روز عرفه به كربلا برود، در اين صورت اگر همان سال مستطيع شود و بتواند به حج برود، كدام مقدّم است؟ عمل به نذر يا انجام حجِ ّ واجب؟
نذر او باطل مى شود و بايد به حج برود.
سؤال 925 در فرض سؤال فوق، در صورتى كه به حج برود، آيا بايد كفارة عمل نكردن به نذر را بپردازد؟
لازم نيست.
>سؤال 926< آيا كوتاه نكردن شارب هم مثل كوتاه موى سر و ريش، قبل از حج و عمره مستحب است؟
اگر وضع غير عادى پيدا كند، حتّى در سر يا ريش مستحب نيست.
>سؤال 927< يكى از حجّاج وصيّت كرده است كه در صورت فوت او در مكّه يا مدينه، جنازه اش به شهر خودش منتقل شود، حال اگر اين كار مستلزم كالبد شكافى و پرداخت هزينه هاى گزاف باشد، عمل به اين وصيّت چه حكمى دارد؟
لازم نيست.
>سؤال 928< در برخى موارد كفش هاى حجّاج در مسجدالحرام و مسجدالنّبى گم مى شود و در عوض تعدادى كفش كه صاحب آن مشخّص نيست، در همان مكان مى ماند و در اكثر موارد آن كفش ها را دور مى ريزند و مى شود گفت كه احتمالاً كسى كفش ها را اشتباه پوشيده است. در اين صورت كسى كه كفش او گم شده است مى تواند يكى از آن كفش ها را بپوشد و برود؟
مى تواند.
>سؤال 929< ورود به حرم و ورود به مسجدالحرام و طواف، هر كدام غسل مستحبّى جداگانه دارد، آيا يك غسل به هر سه نيّت كفايت مى كند؟
كفايت مى كند.
>سؤال 930< آيا كسى كه روزة قضا بر عهده دارد مى تواند در مدينه يا مكه روزة مستحبى بگيرد؟
مى تواند.
>سؤال 931< كسى كه در ماه مبارك رمضان در مكه و مدينه است و قصد ده روز ندارد، مى تواند روزة مستحبى بگيرد؟
مى تواند.
>سؤال 932< شخصى در
ماه مبارك رمضان اتفاقاً موقع افطار در مسجدالحرام بوده و از باب تقيّه و بنابر اصرار اهل مكه، روزة خود را با آنان افطار نموده است، اكنون چه وظيفه اى در خصوص قضا و كفارة روزه دارد؟
اولاً بايد در آن موقع آنجا نرود و ثانياً اگر مى تواند با عذرى روزه را نخورد و ثالثاً اگر مجبور شد، بايد بعداً قضا كند ولى كفّاره ندارد.
>سؤال 933< فتواى حضرتعالى در خصوص شركت زائران مكّه و مدينه در نماز جماعت اهل سنّت چيست؟ آيا اعادة نماز را لازم مى دانيد؟
شركت مستحب است، ولى بايد اعاده كند.
>سؤال 934< كسانى كه در مكّه و مدينه به نماز جماعت اهل سنّت اقتدا مى كنند، آيا لازم است بر چيزى كه سجده بر آن جايز است سجده نمايند يا مى توانند مانند ديگران بر فرش و... سجده كنند؟ در اين صورت تكليف نماز آنها چه مى شود؟
بايد مثل آنها نماز بخوانند، ولى بايد اعاده كنند.
>سؤال 935< اگر كسى در مسجدالحرام و مسجدالنّبى بخواهد نماز فرادى بخواند، آيا در حال اختيار، مى تواند روى فرش سجده كند يا خير؟
نمى تواند، ولى استفاده از مهر وامثال آن نيز جايز نيست.
>سؤال 936< بعضى از زائران در مكّه و مدينه در نماز جماعت از مهرهاى كوچك يا حصير يا بادبزن و كاغذ و نظائر آن براى سجده استفاده مى كنند، نظر مبارك حضرتعالى در اين خصوص چيست؟
جايز نيست.
>سؤال 937< در كف مسجدالحرام و مسجدالنّبى انواع سنگ ها به كار برده شده است، آيا به فتواى حضرتعالى سجده چه در حال اختيار و چه در حال اضطرار بر همة آن سنگ ها صحيح است؟
صحيح است.
>سؤال 938< آيا اتّصال نماز در طبقة دوّم و پشت بام مسجدالنّبى و مسجدالحرام صحيح است و نماز جماعت در
آنجا كفايت از نماز واجب مى كند؟
رفتار طبق روش آن ها در هر چيز نماز صحيح است. ولى كلاً نماز با آن ها كه مستحب است كافى از نماز نيست و بايد اعاده كند.
>سؤال 939< آيا زائر مكّه و مدينه مى تواند در تمام شهر جديد و فعلى مكّه و مدينه، نماز خود را تمام بخواند؟ آيا مناطقى كه بعداً به اين دو شهر افزوده مى شود هم تابع همين فتوى است؟
كلاً مى تواند تمام بخواند.
>سؤال 940< آيا با غسل زيارت پيامبر گرامى مى شود نماز واجب خواند؟
با هر غسلى مى شود نماز خواند مگر غسل استحاضه كه وضو دارد.
>سؤال 941< آيا ثواب نماز در مسجدالحرام و مسجدالنّبى و كلّاًً احكام اين دو مسجد شريف، شامل مكان هاى توسعه يافته و جديد نيز مى شود؟
مى شود.
>سؤال 942< آيا مقلّد حضرتعالى مى تواند هنگام عزيمت به مكّه و مدينه در مورد نماز جماعت اهل تسنّن از مرجع تقليد ديگرى تقليد نمايد و به نماز جماعتى كه در مسجدالحرام و مسجدالنّبى مى خواند، اكتفا كند؟ يا بايد حتماً اعاده كند؟
نماز با آنها بسيار خوب است، حتّى امام صادق فرموده است نماز با آنها نظير نماز با پيامبر گرامى است. بنابر اين نماز را به طرز آنها بخوانيد؛ مثلاً احتياج به مهر ندارد و... ولى چون از جهاتى نماز آنها باطل است، بايد نماز خود را بخوانيد و تقاضا دارم در اين باره طفره نرويد و در اين مكان هاى مقدّس كه يك ركعت نماز ثواب بيش از هزار ركعت نماز را دارد، خود را از اين ثواب محروم نكنيد.
>سؤال 943< خواندن دو ركعت نماز به نيابت افراد زنده در مسجدالحرام و مسجدالنّبى چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
>سؤال 944< شخصى جهت اقامة نماز به مسجدالحرام وارد شده
و مى بيند كه نماز جماعت تمام شده ولى صف هاى نماز به هم نخورده است، آيا اذان و اقامه از او ساقط مى شود؟
ساقط مى شود.
>سؤال 945< نماز حجّاج در عرفات و مشعر و منى قصر است يا تمام؟
قصر است.
>سؤال 946< آيا خواندن نماز واجب و مستحب در حجر اسماعيل اشكال دارد؟
اشكال ندارد.
>سؤال 947< خروج حجّاج ايرانى از مسجدالحرام يا مسجدالنّبى هنگام اقامة نماز جماعت چه حكمى دارد؟
اگر برداشت بد مى شود، حرام است.
>سؤال 948< گاهى اوقات ديده مى شود كه حجّاج هنگام اقامة نماز جماعت پشت درب مغازه ها مى نشينند تا صاحب مغازه از نماز برگردد، نظر حضرتعالى در اين خصوص چيست؟
جايز نيست.
>سؤال 949< نماز خواندن در حالى كه نمازگزار رو به قبله و پشت به قبر مبارك پيامبر گرامى باشد، چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد، ولى اين كار را نكند خيلى بهتر است.
>سؤال 950< بعضى اوقات در راه رفتن يا برگشتن سفر حج، همة وقت نماز (مخصوصاً صبح) در هواپيما مى گذرد. در چنين حالتى بعضى از زوّار مى ايستند و اگر در راهِ رفتن باشند به سمت جلوى هواپيما و اگر در راه برگشت باشند به سمت عقب هواپيما نماز مى خوانند تا مراعات ايستادن و قبله را كرده باشند، ولى اين امر با مخالفت مهمانداران و مسئولين هواپيما مواجه مى شود. چون نظم و كنترل هواپيما در آن زمان به هم مى خورد. حال در صورت صلاحديد بفرمائيد زوّار چه وظيفه اى براى نماز خود دارند؟
روى صندلى نماز بخوانند كفايت مى كند، ولى مصيبت بزرگ اينجاست كه در جمهورى اسلامى چرا بايد چنين چيزها باشد كه متأسّفانه در هواپيما، در قطار، در اتومبيل ديده مى شود.