احکام شرعی
آيت الله العظمی سيد محمدصادق حسيني روحاني
آيت الله العظمی سيد محمدصادق حسيني روحاني
آيت الله العظمی سيد محمدصادق حسيني روحاني

رساله توضیح المسائل آيت الله العظمی سيد محمدصادق حسيني روحاني

احكام تقليد احكام طهارت آب مطلق ومضاف آب كر آب قليل آب جارى آب باران آب چاه احكام آبها احكام تخلى احكام تخلى استبراء مستحبات ومكروهات تخلى نجاسات نجاسات بول وغائط منى مردار خون سگ وخوك كافر شراب فقاع عرق شتر نجاستخوار عرق جنب از حرام راه ثابت شدن نجاست راه نجس شدن چيزهاى پاك احكام نجاسات مطهرات مطهرات آب زمين آفتاب استحاله انقلاب انتقال اسلام تبعيت برطرف شدن عين نجاست استبراء حيوان نجاستخوار خارج شدن خون تيمم ميت سنگ استنجاء غائب شدن مسلمان احكام ظرفها احكام ظرفها وضوء وضوء وضوى ارتماسى دعاهايى كه موقع وضوء گرفتن مستحب است شرايط وضوء احكام وضوء چيزهايى كه بايد براى آنها وضوء گرفت چيزهايى كه وضوء را باطل مى كند احكام وضوى جبيره احكام جنابت احكام جنابت چيزهايى كه بر جنب حرام است چيزهايى كه بر جنب مكروه است غسل غسلهاي واجب غسلهاى مستحب غسل جنابت غسل ترتيبى غسل ارتماسى احكام غسل كردن استحاضه تعريف احكام مستحاضه حيض حيض احكام حائض اقسام زنهاى حائض اقسام زنهاى حائض 1 - صاحب عادت وقتيه وعدديه 2 - صاحب عادت وقتيه 3 - صاحب عادت عدديه 4- مضطربه 5-مبتدئه 6- ناسيه مسائل متفرقه حيض نفاس نفاس احکام ميت غسل مس ميت احكام محتضر احكام بعد از مرگ احكام غسل وكفن ونماز ودفن ميت احكام غسل ميت احكام كفن ميت احكام حنوط احكام نماز ميت دستور نماز ميت مستحبات نماز ميت احكام دفن مستحبات دفن نماز وحشت نبش قبر تيمم تيمم اول از موارد تيمم دوم از موارد تيمم سوم از موارد تيمم چهارم از موارد تيمم پنجم از موارد تيمم ششم از موارد تيمم هفتم از مواردتيمم چيزهايى كه تيمم به آنها صحيح است دستور تيمم بدل از وضوء دستور تيمم بدل از غسل احكام تيمم احكام نماز احكام نماز نمازهاى واجب نمازهاى واجب يوميه وقت نماز ظهر وعصر وقت نماز مغرب وعشاء وقت نماز صبح احكام وقت نماز نمازهاى مستحب وقت نافله هاى يوميه نماز غفيله احكام قبله پوشانيدن بدن در نماز لباس نمازگزار مكان نمازگزار جاهايى كه نماز خواندن در آنها مكروه است احكام مسجد اذان واقامه ترجمه اذان واقامه واجبات نماز ارکان نماز پنج ركن نماز تكبيرة الاحرام قيام ( ايستادن ) قرائت ركوع سجود چيزهايى كه سجده بر آنها صحيح است مستحبات ومكروهات سجده سجده واجب قرآن تشهد سلام نماز ترتيب موالات قنوت ترجمه نماز 1-ترجمه سوره حمد 2- ترجمه سوره قل هو الله احد 3 - ترجمه ذكر ركوع وسجود 4- ترجمه قنوت 5 -ترجمه تسبيحات اربعه 6 -ترجمه تشهد تعقيب نماز صلوات بر پيغمبر مبطلات نماز مواردى كه مى توان نماز واجب را شكست شكيات نماز شكيات نماز شكهاى باطل شكهايى كه نبايد به آنها اعتنا كرد شكهايى كه نبايد به آنها اعتنا كرد 1-شك در چيزى كه محل آن گذشته است 2-شك بعد از سلام 3- شك بعد از وقت 4 - كثير الشك ( كسى كه زياد شك مى كند ) 5-شك امام ومأموم 6 - شك در نمازهاى مستحبى شكهاى صحيح نماز احتياط سجده سهو سجده سهو دستور سجده سهو قضاى سجده وتشهد فراموش شده كم ويا زياد كردن اجزاء وشرائط نماز نماز مسافر مسائل متفرقه نماز نماز قضاء نماز قضاى پدر ومادر كه بر پسر بزرگتر واجب است نماز جماعت شرائط امام جماعت احكام جماعت چيزهايى كه در نماز جماعت مستحب است چيزهايى كه در نماز جماعت مكروه است نماز آيات نماز آيات دستور نماز آيات نماز عيد فطر وقربان اجير گرفتن براى نماز احكام روزه احكام روزه چيزهايى كه روزه را باطل مى كند چيزهايى كه روزه را باطل مى كند 1-خوردن وآشاميدن 2-جماع 3 - استمناء 4-دروغ بستن به خدا وپيغمبر 5-رساندن غبار غليط به حلق 6 - فروبردن سر در زير آب 7 - باقى ماندن بر جنابت وحيض ونفاس تا اذان صبح 8- اماله كردن 9 - قى كردن احكام چيزهايى كه روزه را باطل مى كند آنچه براى روزه دار مكروه است جاهايى كه قضاء وكفاره روزه واجب است جاهايى كه قضاء وكفاره روزه واجب است كفاره روزه جاهايى كه فقط قضاى روزه واجب است احكام روزة قضاء احكام روزه مسافر كسانى كه روزه بر آنها واجب نيست راه ثابت شدن اول ماه روزه هاى حرام ومكروه روزه هاى مستحب احكام خمس احكام خمس توضيح 1 - منفعت كسب 2- معدن 3 - گنج 4 - مال حلال مخلوط به حرام 5 - جواهرى كه به واسطه فرو رفتن در دريا بدست مى آيد 6- غنيمت 7 - زمينى كه كافر ذمى از مسلمان بخرد . مصرف خمس احكام زكوة زكوة شرايط واحب شدن زكوة زكوة گندم وجو وخرما وكشمش نصاب طلا نصاب نقره زكوة شتر وگاو وگوسفند نصاب شتر نصاب گاو نصاب گوسفند مصرف زكوة شرايط كسانى كه مستحق زكوتند نيت زكوة مسائل متفرقه زكوة زكوة فطره مصرف زكوة فطره مسائل متفرقه زكوة فطره احكام حج احكام حج احكام خريد وفروش احكام خريد وفروش خريد وفروش چيزهاى كه در خريد وفروش مستحب است معاملات مكروهه معاملات باطله وحرام شرائط فروشنده وخريدار شرايط جنس وعوض آن صيغه خريد وفروش خريد وفروش ميوه ها نقد ونسيه معامله سلف معامله سلف شرايط معامه سلف احكام معامله سلف فروش طلا ونقره به طلا ونقره مسائل متفرقه خريد و فروش احكام شركت احكام صلح احكام اجاره احكام اجاره شرايط مالى كه آن را اجاره مى دهند شرايط استفاده ى مالي که آن را اجاره مى دهند مسائل متفرقه اجاره احكام جعاله احكام مزارعه احكام مساقات كسانى كه نمى توانند در مال خود تصرف كنند احكام حواله دادن احكام رهن احكام ضامن شدن احكام كفالت احكام وديعه ( امانت ( احكام عاريه احكام نكاح يا ازدواج وزناشويى احكام عقد دستور خواندن عقد دائم دستور خواندن عقد غير دائم شرايط عقد عيبهايى كه به واسطه آنها مى شود عقد را بهم زد . عده از از زنها كه ازدواج با آنان حرام است احكام عقد دائم متعه يا صيغه احكام نگاه كردن مسائل متفرقه زناشويى احكام شير دادن احكام شير دادن آداب شير دادن مسائل متفرقه شير دادن احكام طلاق احكام طلاق عده طلاق عده زنى كه شوهرش مرده طلاق بائن وطلاق رجعى احكام رجوع كردن طلاق خلع طلاق مبارات احكام متفرقه طلاق احكام غصب احكام غصب احكام مالى كه انسان آن را پيدا مى كند احكام مالى كه انسان آن را پيدا مى كند احكام سر بريدن وشكار كردن حيوانات احكام سر بريدن وشكار كردن حيوانات دستور سر بريدن حيوانات شرايط سر بريدن حيوان دستور كشتن شتر چيزهايى كه موقع سر بريدن حيوانات مستحب است چيزهايى كه در كشتن حيوانات مكروه است . احكام شكار كردن با اسلحه شكار كردن با شگ شكارى صيد ماهى صيد ملخ احكام خوردنيها وآشاميدنيها احكام خوردنيها وآشاميدنيها چيزهايى كه موقع غذا خوردن مستحب است . چيزهايى كه در غذا خوردن مكروه است مستحبات آب آشاميدنى مكروهات آب آشاميدن احكام نذر وعهد احكام قسم خودرن احكام قسم خودرن احكام وقف احكام وقف احكام وصيت احكام وصيت احكام ارث احكام ارث ارث دسته اول ارث دسته دوم ارث دسته سوم ارث زن وشوهر مسائل متفرقه ارث احكام حدى كه براى بعضى از گناهان معين شده است احكام حدى كه براى بعضى از گناهان معين شده است احكام ديه احكام ديه احکام مسائل روز حكم نماز وروزه كسانى كه با هواپيما مسافرت مى كنند احكام راديو وتلويزيون مسائل متفرقه مسائل متفرقه وصيت به حج احكام نيابت اقسام عمره اقسام حج حج تمتع حج تمتع عبارت از دو عبادت است اعمال عمره تمتع در شرائط حج تمتع صورت تلبيه كارهائى كه ترك آن بر محرم لازم است 1 _ شكار حيوان صحرائى 2 _ نزديكى با زنان 3 _ بوسيدن زن 4 _ لمس زن 5 _ نگاه كردن به زن وملاعبه با او 6 _ استمناء 7 _ عقد نكاح 8 _ استعمال بوى خوش 9 _ پوشيدن لباس دوخته براى مرد 10 _ سرمه كشيدن 11- نگاه كردن در آئينه 12 _ پوشيدن موزه و جوراب 13 _ دروغ گفتن ودشنام دادن ومفاخرات 14 _ مجادله نمودن 15 _ كشتن جانوران بدن 16 _ زينت نمودن 17 _ ماليدن روغن بر بدن 18 _ جدا نمودن مو از بدن 19 _ پوشاندن سر از براى مردان 20 _ پوشاندن رو از براى زن 21 _ سايه قرار دادن بر خود براى مردان 22 _ ناخن گرفتن 23 _ سلاح برداشتن بيرون آوردن خون از بدن كندن درخت وگياه حرم حكم جاهل وناسى بيان حكم نقصان طواف حكم زياد نمودن در طواف حكم قران بين دو طواف حكم شك در طواف احكام سعى حكم شك در سعى مصرف قربانى حكم كسانى كه قربانى پيدا نكردند اعمال عمره مفرده تعريف عمره مفرده استحباب عمره مفرده اشاره وجوب انجام صحيح اعمال پس از ورود به عمره عمره مفرده با نذر، عهد و قسم عمره مفرده و خمس زمان عمره مفرده اشاره فاصله بين دو عمره مفرده وصيّت به عمره مفرده نيابت عمره مفرده عمره كودكان و افراد نابالغ اعمال عمره مفرده مستحبّات احرام مكروهات احرام محرّمات احرام دوّم: طواف سوّم: نماز طواف چهارم: سعى بين صفا و مروه پنجم: تقصير ششم و هفتم: طواف نساء و نماز آن احكام مصدود و محصور احكام متفرّقه و تذكّرات اخلاقى اسرار عمره مفرده اسرار حج منزل اوّل: سير من الخلق الى الحق منزل دوّم: سير من الحقّ فى الحق استفتائات حج استفتائات مناسك حج شرايط وجوب حج عقل بلوغ قدرت بدنى داشتن وقت كافى استطاعت استطاعت با فروش اموال استطاعت با وام، قرض و بدهكارى استطاعت با وجوهات شرعيّه استطاعت بذلى استطاعت بانوان نيابت و استنابه شرايط نايب و منوبٌ عنه استنابه براى افراد مريض و ناتوان هدية ثواب حجّ و عمره احكام تقليد در حجّ و عمره احكام خمس در حجّ و عمره حجّ و عمره با مال حرام و غصبى وصيّت به حجّ و عمره حجِ ّ نذرى حجِ ّ استحبابى رضايت پدر، مادر و همسر در حجّ و عمره حجّ و عمرة كودكان و افراد نابالغ حجّ و عمرة افراد كثيرالشّك و وسواسى حجّ و عمرة افراد مسلوس و مبطون زمان حجّ و عمره اقسام حج احرام احرام نيّت تلبيه لباس احرام ميقات محرّمات احرام طواف طواف واجبات طواف قطع طواف طواف مستحب نماز طواف سعى بين صفا و مروه حلق يا تقصير طواف نساء احكام فاصلة زمانى بين عمرة تمتّع و حج تعيين روز عرفه و عيد قربان وقوف در عرفات وقوف در مشعرالحرام رمى جمره قربانى قربانى نيابت در قربانى شرايط قربانى زمان و مكان قربانى بدل قربانى ذبح كفّارات اعمال مكّه بيتوته در منى احكام محدود و محصور متفرّقه

طواف مستحب

طواف مستحب
سؤال 566 آيا نماز طواف مستحب هم مستحب است يا هنگام انجام طواف، واجب مى شود؟ و آيا طواف بدون نماز هم مستحب است و فضيلتى دارد؟
طواف چه واجب و چه مستحب نماز دارد، ولى اگر كسى بخواهد دور خانه خدا بچرخد يك مرتبه يا بيشتر فضيلت دارد.
سؤال 567 آيا هميشه مى توان طواف مستحب به جا آورد يا در بعضى از زمان ها مثل بعد از احرام و قبل از سعى در عمره، ترك آن بهتر است؟
همه وقت طواف به جا آوردن اشكال ندارد، بلكه فضيلت دارد.
سؤال 568 آيا به نيابت از كسانى كه در مكّه هستند و عذرى براى انجام طواف ندارند هم مى توان طواف مستحب به جا آورد؟
جايز است، بلكه مستحب است.
سؤال 569 آيا به نيابت از كسانى كه در مكّه هستند و از انجام طواف معذورند، مى شود طواف مستحب به جا آورد؟
جايز است، بلكه فضيلت زياد دارد.
سؤال 570 آيا نماز طواف مستحبّى را مى شود به جماعت خواند؟
جماعت مختصّ نمازهاى واجب است.
سؤال 571 آيا مختون بودن شرط صحّت طواف مستحب هم هست؟ شرط است.
سؤال 572 اگر جايى از مسجدالحرام به مطاف اضافه شود و در آن جا صيغة مسجد خوانده نشود، طواف مستحب زن حائض و نفساء در آن
مكان چه حكمى دارد؟
جايز نيست، ولى چرخيدن نه به قصد طواف فضيلت دارد.
سؤال 573 قران طوافين در دو طواف مستحبّى چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد، بلكه فضيلت هم دارد؛ لذا مى تواند مثلاً ده طواف پشت سر هم به جا آورد.
سؤال 574 آيا نماز طواف مستحب را هم مى شود مثل نوافل و ساير نمازهاى مستحب بدون رعايت آداب يعنى مثلاً نشسته يا در حال راه رفتن و... خواند؟
مى تواند.
سؤال 575 آيا هر شوط از طواف مستحبّى را مى توان به نيابت از يك نفر انجام داد يا همة طواف را بايد براى نيابت يك يا چند نفر، نيّت كرد؟
بايد همة طواف و نماز آن را براى خود يا ديگران انجام داد.
سؤال 576 طواف مستحبّى زن ها هنگامى كه مطاف شلوغ است و آنها بى اختيار ممكن است تماس با نامحرم پيدا كنند يا نگاه حرام داشته باشند، چه حكمى دارد؟
طواف صحيح است، ولى طواف نكنند خيلى بهتر است.
نماز طواف
سؤال 577 اگر نماز طواف به جماعت خوانده شود، حتماً بايد امام هم مشغول نماز طواف باشد يا مأموم مى تواند نماز طواف خود را به هر نمازى كه امام مى خواند، اقتدا نمايد؟
به هر نماز واجبى كه اقتدا كند كفايت مى كند، چنانچه نماز طواف او هم بايد واجب باشد.
سؤال 578 اگر كسى عمداً يا سهواً يا جهلاً نماز طواف را نخواند و بعد از طواف، سعى و تقصير نمايد، آيا براى تدارك آن، خواندن نماز طواف كافى است يا پس از آن بايد سعى و تقصير را اعاده نمايد؟
خواندن نماز طواف كفايت مى كند و اگر در مكّه نباشد، نيابت نيز كفايت مى كند.
سؤال 579 اگر كسى عمداً يا سهواً يا جهلاً نماز طواف را نخواند و در اثناى سعى و پيش از
تقصير بخواهد آن را بخواند، آيا پس از به جا آوردن نماز بايد سعى را اعاده نمايد يا مى تواند ادامه دهد؟ آيا فرقى مى كند كه قبلاً چند شوط از سعى را به جا آورده باشد؟
هر وقت كه يادش آمد نماز طواف را بخواند كفايت مى كند.
سؤال 580 آيا براى صحّت نماز طواف بايد قواعد تجويدى رعايت شود يا همين قدر كه عرفاً گفته شود نمازش صحيح است كفايت مى كند؟
مراعات قواعد تجويد در همة نمازها خوب است، ولى واجب نيست و همين مقدار كه صحيح عرفى باشد، كفايت مى كند.
سؤال 581 آيا در نماز طواف هم خواندن اذان و اقامه مستحب است؟
بايد نخواند زيرا اذان و اقامه مختص به نمازهاى پنجگانه است.
سؤال 582 اگر كسى در حين خواندن نماز طواف در اثر ازدحام جمعيت بى اختيار جا به جا شود، چه وظيفه اى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 583 آيا مى شود نماز طواف را در هر حال به جماعت خواند؟
نماز طواف واجب را به نماز واجب مى توان اقتدا كرد.
سؤال 584 اگر كسى خارج از مكّه بفهمد نماز طواف واجب را به جا نياورده است و به صورت متعارف امكان بازگشت به مكّه را نداشته باشد، بايد نماز را هر جا كه بود بخواند يا نائب اختيار كند تا در مسجدالحرام بخواند؟
بايد نايب بگيرد تا در مسجدالحرام خوانده شود.
سؤال 585 آيا پس از اتمام نماز طواف، بايد فوراً سعى شروع شود يا تأخير جايز است؟ چنانچه تأخير جايز است چقدر مى تواند باشد؟
تأخير جايز است ولو تأخير فاحش باشد.
سؤال 586 آيا در حال طواف مى شود نماز مستحب خواند؟ در صورتى كه در طواف واجب و مستحب تفاوت مى كند بفرمائيد؟
مى شود و تفاوتى ندارد.
سؤال 587 اگر كسى بعد از طواف عمره، نماز را فراموش كند
و بعد از تقصير به ياد آورد نماز طواف را نخوانده است، چه وظيفه اى دارد؟
نماز را بخواند و اگر خارج از مكّه است و به طور متعارف نمى تواند برگردد، نايب بگيرد تا نماز را بخواند.
سؤال 588 آيا با غسل احرام يا غسل زيارت مى شود نماز طواف را به جا آورد؟
هر نمازى را مى تواند با آن بخواند.
سؤال 589 به فتواى حضرتعالى نماز طواف (طواف واجب و مستحب) در چه مكانى از مسجدالحرام صحيح است؟
در طواف واجب مقابل مقام ابراهيم (عليه السلام) تا آخر مسجد و در طواف مستحب همه جاى مسجد.
سؤال 590 اگر كسى براى غسل احرام يا زيارت به حمّام برود و بعد از بيرون آمدن شك كند كه غسل را به جا آورده يا خير، مى تواند نماز طواف به جا آورد يا بايد وضو بگيرد؟
لازم نيست كه وضو بگيرد، گرچه وضو گرفتن بهتر است.
سؤال 591 در مناسك حج فرموده ايد: نماز طواف واجب بايد پشت مقام ابراهيم و دو طرف آن خوانده شود، منظور از دو
طرف آن چه ميزان فاصله است؟ يعنى خواندن نماز طواف در همة محوطة پشت مقام تا آخر مسجد و سمت راست و چپ آن تا دو ضلع آخر مسجد كه محوطة بزرگى است، جايز است؟
بلى جايز است.
سؤال 592 خانمى تا وقتى نمازش را بلند نخواند، پى به صحّت آن نمى برد. در اين صورت اگر نماز طواف را بلند بخواند و نامحرم صداى آن را بشنود اشكال دارد؟
اشكال ندارد.
سعى بين صفا و مروه
سؤال 593 آيا به نظر حضرتعالى سعى بين صفا و مروه از طبقة دوّم جايز است يا خير؟ آيا اين فتوا براى حالت اختيار و اضطرار تفاوتى دارد؟
مطلقاً جايز است.
سؤال 594 آيا در سعى هم مثل طواف طهارت بدن و
لباس، شرط صحّت است؟ شرط نيست، ولى مراعات طهارت، خيلى به جا است.
سؤال 595 آيا ستر عورت در مردان و رعايت پوشش براى زنان، شرط صحّت سعى مى باشد؟ يا رعايت آن مستحب است؟ شرط صحّت نيست.
سؤال 596 آيا رعايت موالات بين اشواط سعى لازم است؟
موالات عرفى شرط است؛ بنابراين استراحت و حتّى بيرون رفتن وبرگشتن مانع ندارد.
سؤال 597 در سعى صفا و مروه، انتهاى هر شوط كجا است؟ آيا بايد حتماً پاى حاجى به كوه صفا يا مروه برسد يا خير؟
آخر آن اول سربالايى است ولى بهتر است مقدارى از سربالايى طى كند.
سؤال 598 سعى در صندلى چرخدار يا طَبق يا بر دوش ديگران و... حتماً به واسطة عذرى جايز است؟ يا در حالت عادى نيز صحيح است؟
در حال عادى هم جايز است.
سؤال 599 اگر كسى قسمتى از سعى را عمداً يا سهواً يا جهلاً به پهلو يا عقب برود، تدارك همان مقدار از سعى كافى است؟
كفايت مى كند.
سؤال 600 قطع سعى بدون عذر چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 601 اگر كسى به هر دليلى سعى را قطع نمود، پس از بازگشت براى ادامة سعى مى تواند از همان جا كه قطع كرده ادامه دهد؟ آيا فرقى مى كند كه قبلاً چند شوط به جا آورده است؟
فرقى نيست و مثل طواف نيست.
سؤال 602 اگر كسى سهواً يا جهلاً سعى را ترك كند و تقصير نمايد و بعد از تقصير بفهمد، مى تواند برگردد و سعى را تدارك نمايد؟ در اين صورت تقصير را هم بايد اعاده كند؟
بايد سعى را به جا آورد و بعد از آن تقصير هم بكند.
سؤال 603 آيا مختون بودن شرط صحّت سعى هم هست؟ شرط است.
سؤال 604 اگر كسى سهواً يا جهلاً سعى را كمتر از هفت شوط انجام دهد
و تقصير نمايد، بعد كه مى خواهد جبران كند، بايد كمبود اشواط را جبران كند يا از اوّل شروع كند؟ آيا فرقى مى كند قبلاً چند شوط به جا آورده است؟
كمبود را به جا آورد كافى است، مگر موالات عرفى به هم خورده باشد.
سؤال 605 اگر كسى سهواً يا جهلاً سعى را زيادتر از هفت شوط انجام دهد و قبل از تقصير متوجّه شود كه مثلاً در شوط هشتم يا نهم و يا بالاتر است، در اين صورت چه وظيفه اى دارد؟
رها كند و تقصير كند و اگر عمداً بوده است رها كند و تقصير كند، گرچه كار حرامى به جا آورده است.
سؤال 606 اگر كسى بعد از تقصير بفهمد سعى را سهواً يا جهلاً زيادتر از هفت شوط انجام داده است، سعى و عمرة او چه حكمى دارد و اكنون چه وظيفه اى دارد؟
عمرة او صحيح است.
سؤال 607 كسى كه در سعى صفا و مروه تصوّر مى كرده است هر رفت و برگشت يك دور مى شود، اگر قبل از شوط هفتم بفهمد اشتباه مى كرده مى تواند تا شوط هفتم سعى را ادامه دهد و تمام كند يا بايد اعاده نمايد؟ اگر بيش از هفت شوط انجام داده باشد و بفهمد چه بايد بكند؟
سعى را تمام كند كفايت مى كند و در صورت زيادى رها كند و تقصير كند.
سؤال 608 كسى كه به واسطة عذرى مثل عادت ماهيانة زنان، براى طواف و نماز آن نايب گرفته ولى سعى را بايد خودش انجام دهد، آيا مى تواند همزمان با طواف نايب، سعى كند يا بايد رعايت ترتيب نموده و صبر كند تا طواف و نماز طواف نايب تمام شود؟
سعى بايد بعد از تمام شدن طواف باشد و با
هم جايز نيست.
سؤال 609 آيا سعيِ صفا و مروه را هم مي توان به صورت مستحب به جا آورد و ثواب دارد يا بهتر است زائران، محلِ ّ سعى را براى ديگران تخليه كنند؟
اصلاً مستحب نيست، ولى از مستحبّات موكّد، طواف است.
سؤال 610 آيا در سعى صفا و مروه واجب است انسان به سمت جلو و مستقيم حركت كند يا اگر كمى به چپ و راست متمايل شد يا اگر برگشت و دوباره مسير را ادامه داد، اشكال ندارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 611 آيا در وسط اشواط سعى و در بين راه صفا و مروه مى شود نشست و قدرى استراحت كرد يا بايد بدون وقفه به حركت ادامه داد؟
لازم نيست بدون وقفه باشد و استراحت مانع ندارد.
سؤال 612 آيا در بين اشواط سعى مى شود روى صفا و يا مروه نشست و استراحت كرد؟
اشكال ندارد.
سؤال 613 آيا هروله در سعى صفا و مروه در جائى كه به همين منظور مشخص شده است، واجب است يا مستحب؟ و آيا براى مرد و زن فرقى مى كند؟
براى مردها مستحب است.
سؤال 614 اگر كسى در اثناى سعى صفا و مروه در اثر فراموشى، در جاى مخصوص آن هروله نكند و از آن مكان رد شود و بعد براى تدارك هروله برگردد و پس از آن به مسير ادامه دهد، سعى او اشكال پيدا مى كند؟
نمى تواند برگردد.
سؤال 615 اگر كسى مجبور شود بين اشواط سعى و در بين راه صفا و مروه، مسعى را ترك كند مثلاً پاى او خون بيايد، در اين صورت وقتى بر مى گردد بايد سعى را از سر گيرد يا مى تواند ادامه دهد و در صورتى كه مى تواند ادامه دهد، بايد از محلّى كه ترك كرده است
ادامه دهد؟
لازم نيست از اوّل شروع كند.
سؤال 616 اگر كسى گمان كند كه سعى را تمام كرده و تقصير كند و بعد از تقصير بفهمد كه سعى را ناقص انجام داده است، در اين صورت چه وظيفه اى دارد؟ آيا تعداد اشواطى كه يقين مى كند قبلاً انجام داده است در وظيفة بعدى مؤثّر است؟
تتمّة سعى را به جا آورد و دومرتبه تقصير كند.
سؤال 617 آيا بلافاصله بعد از نماز طواف، واجب است سعى شروع شود يا مى شود بين اين عمل مثلاً نصف روز يا يك روز فاصله بيفتد؟
لازم نيست و فاصله حتّى يك روز و بيشتر اشكال ندارد.
سؤال 618 اگر كسى در اشواط سعى شك كند، مى تواند سعى را رها كند و براى اطمينان بيشتر آن را از اوّل شروع كند؟
بنابر اقل بگذارد و سعى را تمام كند.
>سؤال 619< كسى كه مى خواهد در سعى صفا و مروه ديگرى را با صندلى چرخ دار سعى دهد يا او را به دوش بگيرد، مى تواند همزمان براى خود هم نيّت كند؟
مى تواند.
>سؤال 620< كسى كه روى صندلى چرخدار است و او را سعى مى دهند، اگر در بين سعى مقدارى خوابش ببرد، بايد آن مقدار را اعاده كند يا وظيفة ديگرى دارد؟
بايد سعى را اعاده كند.
>سؤال 621< آيا كسى كه مقدارى از سعى را انجام داده و دلچسب او واقع نشده مى تواند آن مقدار را رها كند و از اول سعى را شروع كند؟
مى تواند، ولى اين اين كار خوب نيست.
>سؤال 622< آيا بيمار مى تواند هر مقدار از سعى را كه توان دارد خودش انجام دهد و مابقى را روى صندلى چرخدار يا روى دوش كسى سعى نمايد؟
مى تواند.
>سؤال 623< كسى كه اشتباهاً سعى را از مروه شروع كرده، اگر هنگام رسيدن به
صفا متوجّه اشتباه خود شود، مى تواند سعى اشتباه را رها كند و از همان موقع نيّت سعى كند و از صفا آغاز نمايد؟
مى تواند.
>سؤال 624< اگر كسى در وسط اشواط سعى از ادامة آن عاجز شود و حتى روى صندلى و دوش ديگران هم نتواند سعى نمايد، آيا مى تواند نايب بگيرد؟ در اين صورت آيا نايب بايد سعى را از اوّل شروع كند يا مى تواند ادامه دهد؟
بايد نايب بگيرد و از همان جا شروع كند و مى تواند از سر بگيرد.
>سؤال 625< سعى در مسعاى جديد كه قدرى عريض تر شده و محلّ نيت در آن جلوتر از قبل است چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
>سؤال 626< آيا سعى كودك محرم كه هنگام سعى گاهى به جلو و گاهى به عقب مى دود و مستقيم حركت نمى كند، صحيح است؟
اشكال ندارد.
>سؤال 627< اگر كودك محرم هنگام سعى در آغوش ديگران باشد و خوابش ببرد، سعى او حكمى دارد؟
بايد بيدارش كنند و از آن جا كه خوابش برده است اعاده شود.
>سؤال 628< خانم هايى كه دچار عادت ماهيانه شده اند و براى طواف و نماز آن نايب مى گيرند، براى سعى هم مى توانند نايب بگيرند يا بايد خودشان سعى كنند؟
بايد خودشان به جا آورند مگر نتوانند.
>سؤال 629< كسى كه توان بدنى سعى كردن ندارد و توان پرداخت كراية صندلى چرخدار را هم ندارد، آيا مى تواند براى سعى نايب بگيرد؟
مى تواند.
>سؤال 630< آيا كسى مى تواند احتياطاً چند دور بر سعى اضافه نمايد تا مطمئن شود كه هفت دور انجام داده است؟
نمى تواند.
>سؤال 631< كسى كه در نزديكى مروه شك مى كند كه دور هفتم است يا دور نهم چه وظيفه اى دارد؟
سعى او باطل است.
>سؤال 632< كسى كه در نزديكى مروه شك مى كند كه دور پنجم است يا دور هفتم چه
وظيفه اى دارد؟
سعى او باطل است.
حلق يا تقصير
>سؤال 633< آيا حضرتعالى سر تراشيدن در حجِ ّ تمتّع را براى مردان واجب مى دانيد يا تقصير براى آنان كفايت مى كند؟ در صورتى كه كسى سهواً يا جهلاً و يا عمداً در حجِ ّ تمتّع سر نتراشد و فقط قسمتى از موى سر يا ناخن خود را بچيند حجِ ّ او چه حكمى پيدا مى كند؟
لازم نيست و تقصير كفايت مى كند و تفاوتى ميان حجِ ّ اوّل و دفعات بعد نيست، ولى تراشيدن سر مخصوصاً در حجّ اوّل بهتر است.
>سؤال 634< آيا محرم در حجِ ّ تمتّع مى تواند قبل از خود براى ديگرى حلق يا تقصير كند؟
اشكال ندارد.
>سؤال 635< آيا محرم در عمرة مفرده مى تواند قبل از اينكه خود تقصير كند، براى ديگرى تقصير نمايد؟
اشكال ندارد.
>سؤال 636< آيا در عمرة تمتّع پس از تقصير، همة محرّماتى كه به واسطة احرام حرام شده بود حلال مى شود؟
حلال مى شود.
>سؤال 637< آيا حلق يا تقصير كردن شيعه و سنّى براى همديگر اشكالى دارد؟
اشكال ندارد.
>سؤال 638< اگر محرم بعد از حلق يا تقصير شك كند كه صحيح انجام داده است يا نه، چه وظيفه اى دارد؟
به شكّ خود اعتنا نكند.
>سؤال 639< اگر محرم بعد از حلق يا تقصير، يكى از محرّماتى كه بر او حلال شده است را انجام دهد و بعد بفهمد حلق يا تقصير او باطل بوده است، بايد كفّاره بپردازد؟ آيا بين محرّمات در اين خصوص تفاوتى هست؟
كفّاره ندارد.
>سؤال 640< آيا تراشيدن قسمتى از سر به عنوان حلق كفايت مى كند؟
بايد همة سر تراشيده شود.
>سؤال 641< اگر كسى بعد از عمرة مفرده بفهمد كه سهواً يا جهلاً تقصير نكرده است، عمرة او چه حكمى دارد و چه وظيفه اى دارد؟
بايد تقصير كند و اعمال بعدى را اگر مى تواند خود انجام
دهد و اگر نمى تواند نايب بگيرد.
>سؤال 642< آيا تراشيدن سر براى تقصير عمرة تمتّع جايز است؟
جايز نيست و تراشيدن سر مختصّ به حج است.
>سؤال 643< وجوب حلق يا تقصير فورى است يا تأخير آن بعد از اتمام عمل قبلى جايز است؟
تأخير اشكال ندارد.
>سؤال 644< اگر در هنگام تقصير موى سر خانم ها اجباراً در مقابل نامحرم پيدا شود، تقصير آنها چه حكمى دارد؟
صحيح است گرچه عمدى هم باشد.
>سؤال 645< آيا محرم در عمرة مفرده مى تواند به جاى تقصير، سر خود را بتراشد؟
در عمرة مفرده و غير مفرده بايد تقصير كند و تراشيدن سر كه همة آن هم بايد باشد، مربوط به حج است.
>سؤال 646< كسى كه موى سر خود را با عسل يا «صمغ» چسبانيده و كسى كه موى سر خود را جمع كرده و گره زده و درهم پيچيده و بافته است نيز بين حلق و تقصير در حج مخيّر است؟
بين حلق و تقصير مخيّر است.
>سؤال 647< آيا تقصير در عمره، محلّ خاصى دارد؟ يا در هر مكانى مى شود حلق يا تقصير كرد؟
در هر مكانى باشد اشكال ندارد.
>سؤال 648< كسى كه مى خواهد در حجِ ّ واجب سر خود را بتراشد، مى تواند اوّل سر خود را ماشين كند و بعد بتراشد؟
اشكال ندارد.
>سؤال 649< كسى كه به واسطة عذرى مثل فراموشى، در منى حلق يا تقصير نكند و به مكّه برود چنانچه قبل از اعمال مكّه عذر او بر طرف شود، آيا بايد به منى بازگردد يا تقصير در مكّه كافى است؟
حلق يا تقصير در غير منى براى او كافى است.
>سؤال 650< كسى كه موى سر خود را كاشته است - با فرض اينكه موهاى او متعلّق به سر شده و رشد مى كند ولى رشد آن كم است-
آيا در حجّ تمتّع مخيّر بين حلق و تقصير است؟
بين حلق و تقصير مخيّر است.
>سؤال 651< افرادى كه خنثى هستند نيز بين حلق و تقصير مخيرند يا بايد تقصير كنند؟
بين حلق و تقصير مخيّر هستند.
>سؤال 652< اگر كسى بعد از اتمام اعمال مكّه، بفهمد كه سهواً يا جهلاً يا به واسطة عذرى حلق يا تقصير نكرده است، آيا بعد از حلق يا تقصير بايد اعمال مكّه را اعاده نمايد؟
اعمال مكّة او صحيح است.
>سؤال 653< اگر كسى حلق يا تقصير حجّ واجب را خارج از منى يا در مكّه به جا آورد و بعد اعمال مكّه را انجام دهد، آيا لازم است حلق يا تقصير و اعمال مكّه را اعاده كند؟
اعاده لازم نيست.
>سؤال 654< اگر كسى به جهتى خارج از منى حلق يا تقصير كند، آيا لازم است موى سر خود را به منى بفرستد؟
لازم نيست.
>سؤال 655< اگر حج گزار قبل از حلق يا تقصير روز عيد قربان، جبراً به كشورش باز گردد، براى خروج از احرام چه وظيفه اى دارد؟
هر كجا حلق يا تقصير كند كفايت مى كند.
>سؤال 656< آيا مى شود همزمان با سپردن نيابت در ذبح، حلق يا تقصير كرد يا بايد از اتمام ذبح اطمينان حاصل شود؟
بايد اطمينان پيدا شود.
>سؤال 657< اگر كسى به تصوّر اتمام قربانى نايب، حلق يا تقصير كند ولى بعد متوجّه شود كه به جهتى قربانى انجام نشده است، آيا بايد حلق يا تقصير را اعاده كند؟
اعاده لازم نيست.
>سؤال 658< در فرض سؤال قبل اگر حج گزار بعد از اتمام اعمال مكّه بفهمد قربانى بعد از حلق يا تقصير انجام شده و يا هنوز انجام نشده است، آيا اعمال مكّه بعد از تدارك قربانى اعاده دارد؟
اعاده لازم نيست.
>سؤال 659< آيا زن و شوهر
مى توانند براى همديگر تقصير كنند؟
مى توانند.
>سؤال 660< اگر كسى در حجّ واجب موى سر خود را با ماشين كه مثل تيغ كوتاه مى كند، كوتاه نمايد، كفايت از حلق او مى كند؟
ماشين ولو تيغ هم نباشد كفايت مى كند.
>سؤال 661< اگر محرمى قبل از خود سهواً محرم ديگرى را تقصير كند، وضع اعمال هر دو چه حكمى دارد؟
عمداً هم اشكال ندارد.
>سؤال 662< اگر محرم قبل از اينكه از احرام خارج شود (مثلاً در عمرة مفرده پس از سعى و پيش از تقصير) براى ديگرى تقصير نمايد، اولاً فعل حرام انجام داده و بايد كفّاره بپردازد؟ ثانياً تقصير يا حلق كه براى ديگرى كرده است صحيح است و آن ديگرى را از احرام خارج مى كند؟
كار او اشكال ندارد، گرچه نكند بهتر است. ولى ديگرى از احرام خارج مى شود.
>سؤال 663< كسى كه در مسلخ جديد قربانى مى كند، مى تواند در همان مكان حلق يا تقصير كند يا بايد به محلّ اصلى منى برگردد؟
مى تواند.
>سؤال 664< اگر كسى سهواً يا جهلاً در عمرة مفرده تقصير نكند و طواف نساء و نماز آن را به جا آورد، بعد كه مى فهمد، انجام تقصير كفايت مى كند يا بايد طواف نساء و نماز آن را هم اعاده نمايد؟
بايد طواف نساء و نماز آن را دو مرتبه به جا آورد.
>سؤال 665< كسى كه روزة بدل از قربانى مى گيرد، بايد در روز عيد حلق يا تقصير كند، يا بعد از اتمام روزه ها؟
روز عيد بايد حلق يا تقصير كند.
طواف نساء
سؤال 666 اگر كسى عمداً تقصير نكند و پس از آن طواف نساء و نماز آن را به جا بياورد، عمرة او چه حكمى دارد؟ خواهشمند است در خصوص عمرة مفرده و عمرة تمتّع جداگانه پاسخ فرمائيد؟
بايد تقصير كند و
دوباره اعمال بعد از تقصير را به جا آورد و فرقى ميان عمرة مفرده و عمرة تمتّع از اين جهت نيست.
سؤال 667 اگر كسى عمداً طواف نساء به جا نياورد و ازدواج كند و داراى فرزند شود، فرزند حلال زاده است يا حرام زاده و عقد او چه حكمى دارد و اكنون وظيفة او چيست؟
طواف را خود يا ديگرى نيابتاً به جا آورد و عقد را دوباره بخواند ولى بچّه ها ولدالزنا نيستند.
سؤال 668 كسى كه سهواً يا جهلاً طواف نساء را به جا نياورده است و پس از آن ازدواج كرده يا صاحب فرزند شده است، ازدواج او چه حكمى دارد؟ فرزند او حلال زاده است يا حرام زاده و اكنون چه وظيفه اى دارد؟
طواف را خود يا ديگرى نيابتاً به جا آورد و عقد را دوباره بخواند و بچه ها ولدالزّنا نيستند.
سؤال 669 اگر كسى سهواً يا جهلاً طواف نساء را به جا نياورد و با همسر خود نزديكى نمايد، بعد كه متوجّه شد بايد كفاره بپردازد؟
طواف را خود يا ديگرى به جا آورند و كفّاره اى بر او واجب نيست.
سؤال 670 اگر كسى بعد از اتمام اعمال حج، شك كند كه طواف نساء را به جا آورده است يا نه، چه بايد بكند؟ آيا فرقى مى كند هنوز در مكّه باشد يا خارج شده باشد؟
به شكّ خود اعتنا نكند.
سؤال 671 آيا وجوب انجام طواف نساء و نماز آن، بعد از تقصير فورى است يا تأخير جايز است؟
تأخير جايز است.
سؤال 672 اگر كسى طواف نساءهاى متعدّدى را ترك كرده باشد، انجام يك طواف به نيّت همة آن ها كافى است يا بايد تعداد را رعايت كند؟ آيا فرقى مى كند كه عمداً يا سهواً يا جهلاً ترك كرده باشد؟
بايد در
همة موارد به اندازة طوافى كه به جا نياورده، طواف به جا آورد.
احكام فاصلة زمانى بين عمرة تمتّع و حج
سؤال 673 تراشيدن سر بين عمرة تمتّع و حجِ ّ تمتّع چه حكمى دارد؟ حكم كوتاه كردن موى سر چيست؟
اشكال ندارد.
سؤال 674 آيا تراشيدن عمدى سر بين عمرة تمتّع و حجِ ّ تمتّع، موجب بطلان عمره يا حج مى شود يا كفّاره اى واجب مى نمايد؟
موجب بطلان و كفّاره نيست.
سؤال 675 اگر كسى بعد از اتمام عمرة تمتّع، مضطر به ترك حج شود، آيا مى تواند عمره را مفرده قرار دهد؟ در اين صورت آيا كفّاره اى بر او واجب مى شود؟
رها كردن اشكال ندارد و خود به خود عمرة مفرده مى شود، مشروط بر اينكه طواف نساء و نماز آن را كه براى عمرة مفرده است به جا آورد.
سؤال 676 خروج از مكّه بعد از فراغت از عمرة تمتّع و قبل از حج، بدون عذر چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد، ولى بايد در برگشت محرم شود و عمرة مفرده به جا آورد و در ميان عمرة تمتّع و حج، عمرة مفرده ولو مكرراً به جا آورد جايز است، بلكه ثواب عظيم دارد.
سؤال 677 اگر كسى با عذر يا بدون عذر بخواهد بعد از عمرة تمتّع از مكّه خارج شود، اوّلاً آيا به صحّت عمره و حجّ او لطمه وارد مى شود؟ ثانياً آيا بايد با احرام خارج شود و پس از بازگشت با همان احرام، حج انجام دهد؟
مى تواند از مكّه بيرون رود و در برگشت محرم شود به عمرة مفرده و عمره را به جا آورد و ضرر به عمرة تمتّع و حجّ تمتّع ندارد.
سؤال 678 اگر كسى ناچار شود بعد از فارغ شدن از عمرة تمتّع از مكّه خارج شود، خروج او چه حكمى دارد؟
اشكال
ندارد، ولى بايد در برگشت محرم شود و عمرة مفرده به جا آورد.
سؤال 679 در فرض سؤال قبل، اگر آن شخص در راه بازگشت به سمت مكّه از ميقات بگذرد، آيا بايد محرم شود يا بدون احرام به مكّه وارد شود يا وظيفة ديگرى دارد؟ اگر بايد محرم شود، آيا بايد احرام او عمرة مفرده باشد يا تمتّع يا حج؟
بايد در برگشت در يكى از مواقيت محرم شود براى عمرة مفرده و عمرة مفردة او ضرر به عمرة تمتّع او و حجِ ّ تمتّع او ندارد.
سؤال 680 خدمة كاروان و كسانى كه شغل آن ها اقتضا مى كند، آيا مى توانند بعد از عمرة تمتّع از مكّه خارج شوند؟ اگر مى توانند آيا حتماً بايد محرم شوند و خارج شوند يا بدون احرام هم مى توانند خارج شوند؟
آن ها بدون احرام مى توانند رفت وآمد داشته باشند، ولى اگر در برگشت محرم به عمرة مفرده شوند و عمرة مفرده را به جا آورند ثواب عظيم دارند.
سؤال 681 اگر كسى بدون عذر و بدون احرام، بعد از عمرة تمتّع از مكّه خارج شود، چنانچه بازگردد و در مكّه محرم شود و به عرفات برود، آيا حجّ او صحيح است؟
حجِ ّ او صحيح است، ولى گناه كرده است.
سؤال 682 رفتن به غار حراء و مكان هاى نزديك مكّه، در صورتى كه حج گزار اطمينان داشته باشد به موقع باز مى گردد، چه حكمى دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 683 خارج شدن حج گزار بعد از عمرة تمتّع از مكّه و ورود وى، از نظر احكام فرقى مى كند كه در يك ماه قمرى واقع شود يا دو ماه؟
فرقى ندارد.
سؤال 684 آيا زائر حجّ تمتّع پس از عمرة تمتّع و پيش از فرا رسيدن ايّام حج، مى تواند عمرة مفرده به جا آورد
؟
مى تواند.
تعيين روز عرفه و عيد قربان
>سؤال 685< آيا جايز است حج گزار براى تعيين روز عرفه و عيد قربان و... تحقيق و تفحّص كند يا بايد تابع دولت عربستان باشد؟
بايد تحقيق و تفحص نكند و تابع آن ها در اعمال حج باشد.
>سؤال 686< اگر كسى در تعيين روز عرفه و عيد قربان و... گمان يا يقين حاصل كرد كه دولت عربستان اشتباه اعلام كرده است، چه تكليفى براى اعمال حج دارد؟
بايد طبق رفتار آن ها رفتار كند.
>سؤال 687< آيا جايز است حج گزار به جهت احتياط در تعيين وقت روز عرفه وقوف كند و روز عيد اعمال منى را انجام دهد و مجدداً ظهر به عرفات برگردد و وقوف كند و همينطور اعمال را احتياطاً دو بار انجام دهد؟
لازم نيست، بلكه جايز نيست.
>سؤال 688< تبعيّت از اعلام روز عيد از سوى دولت عربستان، وقتى يقين به خلاف آن نداشته باشيم واجب است يا در هر صورت واجب است؟
در هر صورت واجب است.
>سؤال 689< اگر كسى بعد از حج گمان بَرد يا يقين كند كه روز عيد قربان اشتباه اعلام شده است، حّج او چه حكمى دارد؟
حجّ او صحيح است.
>سؤال 690< آيا زائرين در وقت نمازها و وقت افطار روزه هم بايد از اهل مكّه تبعيّت كنند؟
بايد در ماه مبارك رمضان هنگام افطار در منزل بماند و در ميان آن ها نيايد و در نمازها بايد اگر در ميان آن ها است، نماز را بخواند و مستحبِ ّ مؤكّد است در نمازهاى آن ها شركت كند، ولى قبلاً يا بعداً نماز خود را اعاده كند.
سؤال 691 كسانى كه قبل از ماه مبارك رمضان به عمرة مفرده مشرّف مى شوند و در مكّه يا مدينه قصد ده روز دارند، اوّل ماه را بايد به افق و اعلام
عربستان روزه بگيرند يا كشور و مرجع خودشان؟
بايد طبق احكام آن ها عمل كنند.
وقوف در عرفات
>سؤال 692< اگر حج گزار به عرفات برود و قبل از وقوف اختيارى عرفه، بيهوش شود و بعد از غروب روز عرفه به هوش آيد، وقوف او و حجّ او صحيح است؟
صحيح است.
>سؤال 693< اگر كسى در موسم حج و بعد از اتمام عمرة تمتّع به عرفات برود و قبل از وقوف اختيارى عرفه يا وقوف اختيارى مشعر، بيهوش شود و بعد از پايان اعمال حج به هوش بيايد، حجّ او چه صورتى دارد؟
حجِ ّ او صحيح نيست.
>سؤال 694< اگر حج گزار قبل از غروب شرعى روز عرفه عمداً از عرفات خارج شود و تا بعد از غروب باز نگردد، حجِ ّ او چه صورتى پيدا مى كند و وظيفة او از حيث كفّاره و اتمام حج چيست؟
حجّ او صحيح است، گرچه گناه كرده است.
>سؤال 695< اگر وقوفين به واسطة معذور بودن ترك شود، حج باطل است؟
حج باطل است.
>سؤال 696< در فرض سؤال قبل در صورت بطلان حج، در سال هاى بعد اعادة حج لازم است؟
لازم است.
>سؤال 697< در فرض سؤال قبل در صورت وجوب اعاده، شرط استطاعت در سال هاى بعد لازم است يا در هر صورت بايد اعاده شود؟
استطاعت شرط است.
>سؤال 698< اگر حج گزار پيش از غروب آفتاب روز عرفه عمداً عرفات را ترك كند، ولى بعداً نادم شود و باز گردد يا به جهت ديگرى باز گردد و نادم شود و بماند و وقوف اختيارى را به پايان رساند، حجّ او چه صورتى پيدا مى كند و وظيفة او از لحاظ پرداخت كفّاره و اتمام حج چيست؟
حجّ او صحيح است و وظيفه اى هم ندارد.
>سؤال 699< كسى كه به جهت كفارة ترك عمدى وقوف اختيارى عرفات،
وظيفه دارد روزه بگيرد، آيا بايد حتماً روزه ها را پشت سر هم بگيرد و آيا در وطن هم مى شود اين روزه ها را بگيرد يا حتماً بايد در مكّه باشد؟
اگر نتواند هر وقت و هر كجا توانست روزه ها را بگيرد.
>سؤال 700< آيا حج گزار پس از اتمام وقوف عرفات بايد به مشعر برود و تا صبح بماند يا مى تواند چند ساعتى به مكّه يا جاى ديگر برود و در نيمة شب يا قبل از طلوع فجر خود را به مشعر برساند و وقوف كند؟
كفايت مى كند.
>سؤال 701< كسى كه وقوف اختيارى عرفات را عمداً ترك كند و نتواند كفّارة آن را بپردازد، چه وظيفه اى دارد؟
هر وقت و هر كجا بتواند، هجده روز روزه بگيرد.
>سؤال 702< آيا در وقوف اختيارى عرفات واجب است حج گزار هنگام غروب آفتاب در عرفات باشد يا اگر قبل از غروب كوچ كند، اشكال ندارد؟
بايد تا مغرب در عرفات باشد.
>سؤال 703< اگر كسى به واسطة عذرى، شب دهم به عرفات برسد، ولى وقوف اضطرارى او در عرفات، خوف نرسيدن به وقوف اختيارى مشعر را به همراه داشته باشد، وظيفة او چيست؟ آيا بايد وقوف عرفات را رها كند تا به مشعر برسد يا اينكه بايد وقوف اضطرارى عرفات و بعد وقوف اضطرارى دوّم مشعر را درك كند؟
بايد وقوف اضطرارى هر دو را درك كند.
>سؤال 704< اگر صحراى عرفات يا مشعر يا منى به واسطة كثرت جمعيّت براى وقوف و بيتوته تنگ باشد، وقوف و بيتوته در زمين هاى متّصل به اين مواقف، چه حكمى دارد؟ آيا فرقى مى كند كه آن زمين ها مرتفع تر يا پست تر يا هم سطح مواقف اصلى باشند؟
بايد هر كجا مى تواند وقوف كند.
>سؤال 705< اگر كسى تمام مدّت وقوف در عرفات
را خواب باشد، حجِ ّ او چه حكمى دارد؟
صحيح است.
>سؤال 706< آيا وقوف در عرفات واجب است از هنگام ظهر شرعى باشد يا اگر كسى در راه عرفات بوده و در نزديكى عرفات، ظهر شود وكمى با فاصله به عرفات برسد اشكال ندارد؟
اشكال ندارد.
وقوف در مشعرالحرام
>سؤال 719< كسى كه مغرب از عرفات به سمت مشعر حركت مى كند، چقدر وقت دارد تا به مشعر برسد و وقوف كند؟ اگر به دلايلى در راه معطّل شد و دير به مشعر رسيد چه مى شود؟
اشكال ندارد.
>سؤال 720< كسى كه قسمتى از شب عيد را در مشعر به سر برد ولى قبل از طلوع فجر از مشعر خارج شود و تا بعد از طلوع آفتاب باز نگردد، حجّ او چه حكمى پيدا مى كند و از حيث كفّاره و ساير موارد، چه وظيفه اى دارد؟
گناه كرده است، ولى حجّ او صحيح است.
>سؤال 721< اگر حج گزار در اثر جهل به مسئله به وقوف اختيارى مشعر نرسد، حجّ او چه حكمى دارد؟ آيا فرقى مى كند كه جهل آن در اثر تقصير باشد يا قصور؟
حجّ او صحيح است، ولى در صورت تقصير گناه كرده است.
>سؤال 722< آيا وقوف اضطرارى مشعر مطلقاً جايز است يا حتماً بايد به واسطة عذرى باشد؟ و آيا براى زن و مرد تفاوتى دارد؟
مطلقاً جايز است.
>سؤال 723< اگر معذور، وقوف به عرفات و وقوف به مشعر را در وقت اضطرارى درك كند، حجّ او چه حكمى دارد و از جهت كفّاره يا خروج از احرام چه وظيفه اى دارد؟
حجّ او صحيح است و وظيفة ديگرى هم ندارد.
>سؤال 724< اوّلين زمانى كه مى شود از مشعرالحرام كوچ كرد، هنگام طلوع آفتاب است يا كمى قبل از طلوع آفتاب هم جايز است؟
طلوع آفتاب بايد در
مشعرالحرام باشد، ولو آخر آن.
>سؤال 725< آيا هنگام وقوف در مشعر، رعايت طهارت ظاهرى (با وضو يا غسل بودن) لازم است؟
لازم نيست.
>سؤال 726< آيا افرادى كه به دلائلى نظير پيرى، بيمارى و... معذورند و در اثر كثرت جمعيّت نمى توانند به موقع مشعر را ترك كنند، مى توانند زودتر خارج شوند؟ از چه زمانى؟
هر وقت خارج شوند اشكال ندارد.
>سؤال 727< خدمه و مسئولان اجرايى كاروان يا همراهان افراد پير و مريض كه ناچارند افرد معذور را زودتر از مشعر كوچ دهند، آيا بايد براى درك وقوف اختيارى به مشعر باز گردند؟
لازم نيست.
>سؤال 728< آيا مسئولين كاروان و همراهان و پرستاران افراد معذور نيز مى توانند با آنان زودتر از مشعر خارج شوند؟ در اين صورت لطمه اى به حجّ آنان وارد نمى شود؟
مى توانند و ضررى ندارد.
>سؤال 729< اگر نايب حج معذور باشد يا همراهى افراد معذور را بر عهده داشته باشد، مى تواند زودتر از مشعر خارج شود؟
مى تواند.
>سؤال 730< تشخيص معذور بودن حج گزار براى وقوف اضطرارى مشعر بر عهدة خود اوست يا پزشك و مدير و وليّ و...؟
بر عهدة خود او است.
>سؤال 731< وقت خروج از مشعر هنگامى است كه مقدارى هوا روشن مى شود و مى شود بدون چراغ راه رفت، يا هنگام طلوع آفتاب؟
بايد بعد از طلوع آفتاب باشد.
>سؤال 732< اگر كسى بين الطّلوعين روز عيد را در مشعر درك كرد، مى تواند قبل از روشن شدن هوا يا طلوع آفتاب، كوچ كند؟
رمى جمره
سؤال 738 آيا رمى تمامى ديوار 25 مترى كه اكنون در جمرات ساخته اند، صحيح است؟
صحيح است.
سؤال 739 آيا رمى جمرات از طبقة فوقانى جايز است؟
جايز است.
سؤال 740 آيا كسى كه سالم است و براى رمى جمرات عذرى ندارد، مى تواند براى اين امر نايب بگيرد؟
نمى تواند.
سؤال 741 آيا كسى كه خود مشغول رمى
است مى تواند به نيابت از كسانى كه بقية اعمال حج را انجام داده اند ولى قادر به رمى نيستند، رمى جمرات كند؟
مى تواند.
سؤال 742 آيا سنگ بايد حتماً با دست پرتاب شود يا با پا و ساير اجزاء بدن هم كفايت مى كند؟
بايد با دست باشد، ولى اگر نتواند با اجزاء بدن مجزى است.
سؤال 743 رمى جمرات فرقى مى كند كه در شب انجام شود يا روز؟
بايد در روز باشد، مگر نتواند در روز انجام دهد.
سؤال 744 آيا در رمى جمرات بايد حاجى ببيند كه سنگ به محل رمى مى خورد يا همين مقدار كه به طرف آن پرتاب كند كافى است؟
بايد بداند كه سنگ به محلِ ّ رمى خورده است.
سؤال 745 اگر حاجى در رمى جمرات سنگ را پرتاب كرد، ولى مطمئن نشد كه به محل رمى خورده است يا خير چه بايد بكند؟
بايد اعاده كند.
سؤال 746 اگر پس از اتمام رمى، حاجى يقين حاصل كرد كه يكى از سنگ ها به محل رمى اصابت نكرده است، چه بايد بكند؟
بايد اعاده كند.
سؤال 747 آيا رمى جمرات فقط با دست جايز است يا اگر از راه دورتر با وسيله اى مثل قلاّب، سنگ پرتاب شود اشكال ندارد؟
بايد با دست باشد.
سؤال 748 كسى كه براى رمى جمرات نايب ديگرى است، اوّل بايد رمى خودش را انجام دهد يا اگر اوّل، رمى نايب را انجام داد اشكال ندارد؟
فرق نمى كند.
سؤال 749 آيا رمى كننده حتماً بايد ايستاده باشد يا نشسته يا سوار بر حيوان يا روى صندلى چرخدار هم مى شود رمى كرد؟
به هر حالت باشد اشكال ندارد.
سؤال 750 آيا در رمى جمرات مى شود براى بيش از يك نفر نايب شد؟
اشكال ندارد، ولى بايد براى هركدام جداگانه رمى كند.
سؤال 751 كسى كه خودش در حجِ ّ تمتّع
نايب ديگرى است، مى تواند در رمى جمرات، علاوه بر رمى منوبٌ عنه، نايب ديگران هم بشود؟
جايز است.
سؤال 752 آيا لازم است فاصلة زمانى بين اصابت سنگ قبلى به جمره و پرتاب سنگ بعدى ايجاد شود يا مى توان سريعاً سنگ بعدى را پرتاب كرد؟
اشكال ندارد.
سؤال 753 اگر كسى از اوّل قصد كند كه احتياطاً بيشتر از هفت سنگ به جمره پرتاب كند، اشكال دارد؟
اشكال ندارد، بايد كمتر نباشد.
سؤال 754 آيا بايد پرتاب هر سنگ به جمره، پس از پرتاب سنگ قبلى صورت گيرد يا پس از اصابت سنگ قبلى به جمره؟
فرقى ندارد و مناط خوردن هفت ريگ است به جمره.
سؤال 755 آيا مى شود براى اطمينان بيشتر از اصابت سنگ در هر مرتبه چند سنگ با هم پرتاب كرد و در صورت اصابت همه را يك مرتبه محسوب نمود؟
اشكال ندارد.
سؤال 756 كسانى كه براى رمى روز عيد عذر دارند، آيا در هر وقت شب عيد از مغرب تا طلوع آفتاب مى توانند رمى كنند يا وقت خاصّى دارد؟
وقت خاصى ندارد.
سؤال 757 آيا همراهان معذورين هم مى توانند در شب عيد رمى كنند؟
اشكال ندارد.
سؤال 758 كسى كه خوف ازدحام جمعيّت دارد، براى درك وقوفين يا رمى جمره، معذور محسوب مى شود يا بايد حتماً مريض يا پير باشد؟
معذور محسوب مى شود.
سؤال 759 آيا معذورين و همراهان آن ها مى توانند شب يازدهم رمى كنند و روز يازدهم قربانى و تقصير نمايند؟
اشكال ندارد.
سؤال 760 آيا براى برداشت ريگ بايد تحقيق شود كه از حرم است يا اگر در مشعر بود كافى است؟
كفايت مى كند.
سؤال 761 اگر رمى جمرة عقبه سهواً يا جهلاً تا غروب آفتاب روز عيد انجام نشود، حج گزار بايد چه كند؟ در اين صورت ذبح قربانى و ساير اعمال را چه وقت بايد به جا
آورد؟
هر وقت مى تواند رمى جمره كند و بعداً ساير اعمال را به جا آورد و اگر تأخير از اعمال بيندازد اشكال ندارد.
سؤال 762 آيا سنگى كه ديگرى براى رمى خودش جمع كرده، متعلّق به او مى شود و ديگرى نمى تواند با آن سنگ ها رمى كند؟
بدون اجازة او نمى تواند.
سؤال 763 آيا مى شود در شب عيد رمى جمرة عقبه را انجام داد؟ آيا در اين مسئله اختيار و اضطرار تفاوت دارد؟
در صورت اضطرار اشكال ندارد.
سؤال 764 اگر كسى اعمال منى در روز عيد را جا به جا انجام دهد و ترتيب آن را رعايت نكند، حجّ او چه حكمى پيدا مى كند و چه وظيفه اى دارد؟ خواهشمند است در صورت عمد، يا سهو و يا جهل جداگانه پاسخ فرماييد؟
در صورت جهل و سهو اشكال ندارد، بلكه در صورت عمد حجّ او باطل نيست.
سؤال 765 چگونه مى توان تشخيص داد سنگ هايى كه در مشعر يا اطراف منى موجود است، بكر است؟ چگونه بايد اطمينان حاصل شود؟
به طور متعارف سنگ بردارد و تفحّص هم لازم نيست، بلكه جايز نيست.
سؤال 766 آيا ريگ يا سنگ كه براى رمى جمع مى شود بايد پاك باشد؟
بايد پاك باشد ولى تفحّص در اين گونه چيزها لازم نيست، بلكه جايز نيست.
سؤال 767 اگر سنگ دو نفر كه در حال رمى هستند به هم اصابت كند و با هم به جمره برسد يا شتاب يكى موجب پرتاب ديگرى به جمره شود، اشكال دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 768 آيا هنگام رمى، داشتن وضو يا غسل لازم است؟
لازم نيست، ولى بسيار به جا است.
سؤال 769 اگر سنگ رمى كننده به جايى اصابت كند و كمانه كند و به جمره بخورد، كافى است؟
كافى است.
سؤال 770 اگر كسى احتياطاً بيش از هفت سنگ پرتاب كند،
اشكال دارد؟
اشكال ندارد، مگر حالت وسواسى گرى پيدا كند كه بايد ترك كند.
سؤال 771 وقتى به واسطة عذرى براى رمى جمرة عقبه نايب گرفته مى شود، آيا نايب هم مى تواند در شب رمى كند يا حتماً بايد در روز عيد رمى كند؟
بايد در روز باشد.
سؤال 772 با توسعة اخير جمرات، اگر قسمتى از ستون توسعه يافته جمرة عقبه خارج از منى باشد با فرض صدق جمره بر مجموع ديوار، آيا رمى آن قسمت صحيح است؟
صحيح است.
سؤال 773 با توجّه به اينكه بانوان و معذورين و همراهان آنان مى توانند رمى روزِ دهم را شب انجام دهند، آيا حتماً بايد شب عيد باشد يا شب يازدهم هم جايز است؟ و در فرض جواز در صورتى كه نايب (براى جمره) باشند نيز جايز است؟
بايد شب عيد باشد و نايب اگر مى تواند در روز انجام دهد بايد در روز انجام دهد.
سؤال 774 شخصى اذعان دارد وقتى كه به حج مشرّف شده است، براى انجام رمى خودش و نيابت رمى چند نفر از زنان همراه، هفت سنگ را با هم به جمره پرتاب كرده است، در اين صورت آيا حجّ او و همراهان صحيح است؟ براى جبران اين اشتباه چه بايد بكند؟
حج صحيح است و بايد براى كسرى، يا خودش يا ديگرى جبران كند.
سؤال 775 آيا استنابه در صبح عيد براى كسى كه بعد از ظهر عيد قربان در خلوتيِ جمرة عقبه، خودش مي تواند رمي كند، جايز است و آيا براى اينكه روز عيد بتواند قربانى كند، مى تواند در صبح براى رمى جمره نايب بگيرد؟
اگر مشقّت ندارد بايد خود او رمى جمره كند.
سؤال 776 اگر ريگ مستعملى با سنگ هاى بكر جمع آورى شده مخلوط و متشبّه شود، آيا همين كه هشت ريگ
به جمره رمى شود كافى است؟ يا علم تفصيلى لازم است و بايد معلوم باشد كدام ريگ بكر و كدام مستعمل است؟
زدن هشت ريگ كفايت مى كند.
سؤال 777 اگر منوبٌ عنه در حين رمى نايب يا بعد از اتمام رمى او، عذرش برطرف شود، خودش بايد رمى را اعاده كند؟
در صورت دوّم لازم نيست، ولى در وسط بايد خودش باقيمانده را رمى كند و بهتر است رمى جمره را كلاً انجام دهد.
سؤال 778 اگر نايب رمى جمره، عصياناً رمى در روز را ترك كند، نيابت او چه حكمى دارد؟
نيابت او باطل مى شود.
سؤال 779 اگر نايب رمى جمره، به تصوّر اينكه مى تواند به منى برگردد، به مكّه آمد و روز دوازدهم نتوانست براى رمى به منى برود، نيابتش چه حكمى دارد و وظيفه اش چيست؟
نيابت او باطل مى شود و بايد به منوبٌ عنه بگويد تا او به وظيفه عمل كند.
سؤال 780 آيا مباح بودن سنگ ها براى صحّت رمى جمره، شرط است؟ يا با سنگ غصبى يا سنگى كه ديگرى جمع كرده، بدون رضايت او، مى توان رمى كرد؟
بايد مباح باشد.
سؤال 781 اگر شخصى رمى جمرة عقبه را در روز عيد غلط انجام داده و در روز دوازدهم متوجّه شود، بعد از قضاى جمرة عقبه، لازم است رمى روز يازدهم را نيز تكرار كند؟
بايد تكرار كند.
سؤال 782 اگر در رمى جمره، سنگ ها به ستون اصابت نكند و داخل حوضچة اطراف آن بيفتد، كافى است؟
كافى نيست.
سؤال 783 اگر در رمى جمره، سنگ ها به ستون اصابت نكند و به سنگ هايى كه اطراف جمره و گرداگرد آن است بخورد، كافى است؟
كافى نيست.
سؤال 784 آيا تفاوتى مى كند كه جمرات را از كدام طرف رمى كنند و آيا پشت به قبله بودن يا رو به قبله بودن هنگام
رمى براى صحّت آن تفاوتى دارد؟
تفاوت ندارد.
سؤال 785 آيا رمى جمرات سه گانه در روز يازدهم و دوازدهم، حتماً بايد در روز باشد يا مطلقاً در شب هم جايز است؟
بايد در روز باشد، مگر معذور باشد.
سؤال 786 كسى كه شب دوازدهم رمى جمرات سه گانه را انجام مى دهد، آيا بايد روز دوازدهم تا ظهر در منى بماند يا مى تواند قبل از ظهر به مكّه برود؟
مى تواند بعد از رمى از منى كوچ كند.
سؤال 787 آيا حج گزار مى تواند صبح دوازدهم، قبل از رمى به مكّه برود و اعمال پنج گانه را به جا آورد و پيش از ظهر به منى برگردد و تا بعد از ظهر در منى بماند و رمى جمرات سه گانه را انجام دهد و قبل از غروب از منى كوچ كند؟ آيا اين حكم در حال اختيار و اضطرار تفاوتى دارد؟
مى تواند و تفاوتى ندارد.
سؤال 788 كسى كه شب دوازدهم، نيمة اوّل شب را بيتوته مى كند و به مكّه مى رود، واجب است روز دوازدهم به منى برگردد و تا ظهر بماند؟ چنين كسى رمى جمرات روز دوازدهم را بايد بعد از بيتوتة نيمة اوّل شب انجام دهد يا بعد از ظهر روز دوازدهم يا وقت ديگرى؟
بايد به منى برگردد و قبل از ظهر رمى جمرات كند.
سؤال 789 اگر كسى رمى جمرات را ولو عمداً ترك نمايد، حجّ او چه حكمى دارد و چه وظيفه اى براى جبران پيدا مى كند؟
حجّ او صحيح است و بايد تدارك كند.
سؤال 790 اگر كسى ابتدا جمرة اولى و بعد عقبى و پس از آن وسطى را رمى نمايد، براى تدارك آن بايد از اوّل رمى را اعاده كند يا اگر جمرة وسطى و بعد عقبى را رمى كند، كافى است؟
بايد از
سر بگيرد.
سؤال 791 آيا در حالت اختيار رمى جمرات سه گانه را مى شود در شب انجام داد؟
جايز نيست.
سؤال 792 اگر زن در حين انجام رمى جمرات حائض شود، چه وظيفه اى دارد؟ آيا رمى او صحيح است؟
صحيح است.
سؤال 793 اگر كسى به واسطة عذرى روز يازدهم و روز دوازدهم نتوانست جمرات سه گانه را رمى كند، آيا بايد شب همان روزها رمى را قضاء كند يا روز بعد يا وقت ديگرى؟
هر روز كه توانست قضا كند.
سؤال 794 كسى كه به جهت ازدحام جمعيّت روز عيد نتوانسته رمى جمرة عقبه را انجام دهد، آيا مى تواند شب يازدهم رمى كند و در همان موقع به جهت خوف از ازدحام روز يازدهم، رمى روز يازدهم را هم به جا آورد؟
مى تواند.
سؤال 795 آيا كسى كه سالم است و براى رمى جمرات عذرى ندارد، مى تواند براى اين امر نايب بگيرد؟
نمى تواند.
سؤال 796 آيا به فتواى حضرتعالى رعايت موالات در پرتاب هفت سنگ رميِ هر جمره لازم است؟
موالات عرفى شرط است.
سؤال 797 كسى كه در ازدحام جمعيّت معذور از رمى جمرات است، بهتر است نايب بگيرد يا در وقت ديگرى كه ازدحام نيست، رمى كند؟ و اگر به اين منظور نايب گرفت او حتماً بايد در وقت رمى كند يا مى تواند در شب رمى نمايد؟
او مختار است، ولى نايب حتماً بايد در روز رمى كند مگر نايب هم معذور باشد كه مختار مى شود در نيابت و يا وقتى كه جمعيّت كمتر است.
سؤال 798 اگر كسى در رمى جمره و در اثناى پرتاب سنگ ها، به دلائلى رمى خود را قطع كند، بعد از چند ساعت بخواهد رمى را ادامه دهد، بايد رمى جمره را از سر گيرد يا مى تواند ادامه دهد؟ آيا فرقى مى كند كه چند
سنگ پرتاب كرده باشد؟
از سر بگيرد.
سؤال 799 اگر كسى در رمى جمره احتياطاً بيشتر از هفت سنگ پرتاب كند كه مثلاً اگر يكى از آنها اصابت نكرده است، جبران شود، اشكال دارد؟
اشكال ندارد.
سؤال 800 آيا خانم ها براى اينكه محلِ ّ رمى شلوغ است و براى جلوگيرى از برخورد با نامحرم مى توانند براى اين كار نايب بگيرند؟
مى توانند.
>سؤال 801< بعضى از حجّاج كه بعد از ظهر روز دوازدهم قصد كوچ از منى را دارند، در اثر راه بندان و ازدحام جمعيت، هنگام مغرب در آخر منى واقع مى شوند، در اين صورت آيا بايد برگردند و بيتوته كنند يا وظيفة ديگرى دارند؟
وظيفه اى ندارند.
سؤال 802 كسى كه در رَمى جمرات نايب چند نفر است مى تواند سنگ ها را به نيابت از همه پرتاب كند يا بايد براى هر نفر جدا رَمى كند؟
بايد براى هر نفر جداگانه رمى كند.
>سؤال 803< اشخاص نابينا كه به حج رفته اند، براى رمى جمره چه وظيفه اى دارند؟
اگر مى توانند ناظرى داشته باشند ناظر بگيرند و الّا نايب بگيرند.
>سؤال 804< كسى كه به جهتى موفّق به ذبح و تقصير نشده است، مى تواند روز يازدهم و دوازدهم رمى جمرات سه گانه را به جا آورد و بعد ذبح يا تقصير را انجام دهد؟
مى تواند.
>سؤال 805< در فرض سؤال قبل اگر آن شخص به كشور خودش برگشته باشد چه وظيفه اى دارد؟
بايد در سال بعد اگر خودش آن جا نيست نايب بگيرد.
>سؤال 806< شخصى تصوّر كرده است كه بدون عذر هم مى شود براى رمى جمره نايب گرفت. بنابراين نايب گرفته و بقية اعمال را خودش انجام داده است و بعد از اتمام اعمال حكم مسئله را فهميده است، اكنون چه وظيفه اى دارد؟
بايد رمى را به جا آود.
>سؤال 807< يكى از حجّاج بعد از پرتاب
چند سنگ به جمره، از ادامة رمى عاجر شده است. در اين صورت چه وظيفه اى دارد؟
نايب بگيرد.
>سؤال 808< اگر يك زن از جانب يك زن ديگر براى رمى جمره نايب شود، آيا مى تواند در شب رمى كند يا حتماً رمى او بايد در روز باشد؟
مى تواند.
قربانى
آموزش تصویری مرتبط با این حکم